Schaatsen: verschil tussen versies
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | [[Bestand:Ireen_wust_2007.jpg|thumb|300px|right|Ireen Wust aan het schaatsen]] |
||
| − | == geschiedenis == |
||
| + | '''Schaatsen''' is een sport waarbij je zo hard mogelijk een rondje of meerdere moet schaatsen, of een parcours moet afleggen. De bekendste schaatstocht aller tijden is de [[Friezen|Friese]] [[Elfstedentocht]], een barre tocht langs de Elf Friese steden over een afstand van maar liefst 200 kilometer. Schaatsen wordt, buiten de [[winter]]s om, op de [[ijsbaan]] beoefend. |
||
| + | ==Wedstrijden== |
||
| + | [[Bestand:Speedskating rink 400 meters with dimensions.svg|300px|right|thumb|400 meter ijsbaan]] |
||
| + | Er worden ook veel wedstrijden geschaatst deze worden vaak georganiseerd door de [[Internationale Schaatsunie|ISU]]. Er zijn veel verschillende diciplines onder andere langebaanschaatsen, shorttrack, kunstschaatsen en marathon schaatsen. Hiervoor zijn er ook veel verschillende banen zoals in het volgende deelonderwerp wordt beschreven. Ook heb je ijsdansen, ijsdansen is bijna hetzelfde als kunstschaatsen maar dan iets klassieker en zonder sprongen. |
||
| + | ===De baan=== |
||
| − | Het blijkt dat in de prehistorie al werd geprobeerd om het ijs over te steken. Daarvoor maakte ze schaatsen. Dat deden ze door met stenen tegen botten aan te wrijven. Daardoor werden de botten scherp. Ze bonden de botten met touwtjes om de schoen heen. De botten die ze gebruikten heten glissers. Glissers zijn ribben of een middenvoetsbotten van een rund, paard of hert. Voordat mensen in Nederland en België het woord schaats gebruikt, werd het als voorwerp al eeuwen in Nederland en België gebruikt. In deze landen ontwikkelde de schaats zich van een eenvoudig bot tot een constructie met een ijzeren mes waarop ze zich snel kunnen voortbewegen. De eerste keer dat ze schaatsen vonden was in 1225 in Dordrecht en Amsterdam. Uit Vlaanderen zijn zelfs nog oudere afbeeldingen te vinden. In andere gebieden van Nederland zoals Friesland bleven ze nog eeuwen op botjes schaatsen. Over de naam die ze toen aan de schaatsen gaven is nog niet duidelijk. waarschijnlijk noemde ze schaatsen "ijzers" of een iets wat daarop leek. In de 19de eeuw waren er drie soorten schaatsen bedacht. de Hollandse krulschaats, de Zuid-Hollandse baanschaats en de Friese schaats. De eerste twee werden gebruikt om te dansen op het ijs, de laatste was voor het hardrijden. Doordat de Friese schaats een scherpe krul had kwamen er veel ongelukken, daarom werd de krul verboden. Hierdoor werden de ijzers steeds langer, wat meer grip en een langere slag gaf. Daardoor noemde ze de schaats geen Friese schaats meer, maar de Friese doorloper. |
||
| + | Je hebt veel verschillende soorten kunstijsbanen zo heb je de 400 meterbaan de shorttrackbaan de kunstschaatsbaan en nog meer. en voor bijvoorbeeld toertochten of wedstrijden op natuurijswordt gebruik gemaakt van een dichtgevroren meer of sloot. |
||
| + | ==Afstanden== |
||
| + | Bij schaatsen heb je de volgende afstanden: |
||
| + | * Mannen: 500m, 1.000m, 1.500m, 5.000m en 10.000m. |
||
| + | * Vrouwen: 500m, 1.000m, 1.500m, 3.000m en 5.000m. |
||
| + | De 500 meter wordt twee keer per wedstrijd gereden. Dan start je de ene keer in de binnenbaan en de andere keer in de buitenbaan. |
||
| − | == Jaap Eden == |
||
| + | ==Schaatsers== |
||
| + | Bekende schaatsers zijn: |
||
| + | :'''Mannen''': |
||
| + | :[[Erben Wennemars]] (''inmiddels gestopt'') |
||
| + | :[[Jan Bos]] (''ook gestopt'') |
||
| + | :[[Sven Kramer]] |
||
| + | '''Vrouwen''': |
||
| − | Jaap Eden is een heel goeie schaatser. Hij won 3 keer goud bij de wereldkampioenschappen. |
||
| + | :[[Ireen Wüst]] |
||
| − | En verbrak ook nog 5 keer een wereldrecord. Jaap Eden werd geboren in de stad Groningen. Zijn moeder overleed bij zijn geboorte en zijn vader had geen tijd om alleen voor hem te zorgen. Hij groeide daarom op bij zijn grootouders die in Santpoort woonde. Hij bracht in zijn jeugd al veel tijd door met sporten. Korte tijd (rond 1890) speelde Jaap Eden voetbal bij HFC Haarlem. Op 15-jarige leeftijd werd hij ontdekt door schaatser Klaas Pander, die met hem ging trainen. In december 1890 won hij zijn eerste schaatswedstrijd op de korte baan, over een afstand van 160 meter. Twee jaar later schaatste hij op internationaal niveau. In 1893 behaalde hij op 19-jarige leeftijd zijn eerste wereldtitel. Een jaar daarop brak hij twee wereldrecords, waarvan dat op de vijf kilometer zeventien jaar zou blijven staan. Hij verpulverde een jaar later zijn eigen wereldrecord op de tien kilometer; hij bracht het van 19.12,4 op 17.56,0. In 1895 en 1896 won hij nogmaals de wereldtitel. Hierna ging hij wielrenen. Ook hier haalde hij grote successen: in 1894 werd hij wereldkampioen op de 10 km en een jaar later op de sprint. In 1896 reed hij als prof een wereldrecord op de 1000 meter met staande start. Hij werd geliefd bij het publiek, niet alleen door zijn overwinningen maar ook door zijn manier van optreden. hij gaf zich steeds meer over aan de leuke dingen van het leven. Jaap Eden verdiende zoveel dat hij jaarlijks meer dan 40.000 gulden heeft verdiend, een fortuin in die tijd. In 1915 stopte Jaap Eden, nadat hij de laatste jaren steeds minder succes had. Hij probeerde een baantje te vinden maar was daarin niet erg goed. Trofeeën en medailles werden verleden tijd. |
||
| + | :[[Annette Gerritsen]] |
||
| − | |||
| + | :[[Marianne Timmer]] (''gestopt met schaatsen en nu schaatscoach'') |
||
| − | == Elfstedentocht == |
||
| + | :[[Margot Boer]] |
||
| + | ==Geschiedenis== |
||
| + | Er wordt al jarenlang geschaatst in de wereld en vooral in Nederland. In de loop van de tijd heeft de schaats zich sterk ontwikkeld. Jammer genoeg kunnen wij hier in Nederland niet vaak meer het natuurijs op gaan, maar we kunnen wel nog naar de schaatsbanen. Wat voor schaatsen gebruik je dan? Welke schaatsen worden waarvoor gebruikt? Op deze vragen zal ik antwoord geven. |
||
| ⚫ | |||
| − | Zo’n 16.000 mensen doen mee met de Elfstedentocht. Langs de hele roette staan toeschouwers. En de roette is wel 200 kilometer. De Elfstedentocht word niet gehouden om het winnen, maar dat je het haalt is het belangrijkste. Met de Elfstedentocht doen niet alleen wedstrijdrijders, mee maar ook toerijders. Als de Elfstedentocht word gehouden in Friesland, is het niet alleen in Friesland feest, maar in heel Nederland komen duizenden mensen naar Friesland om de rijders aan te moedigen. En miljoenen kijken er naar op tv. De Elfstedentocht is nu al 15 keer gereden. De Elfstedentocht gaat soms niet door omdat het ijs niet dik genoeg is. Het ijs moet 25 cm dik zijn voor de Elfstedentocht. De Elfstedentocht komt natuurlijk langs elf steden in Friesland. Die steden zijn Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. |
||
| + | Schaatsen bestaan al heel lang. Al in de Prehistorie werd geschaatst. |
||
| − | |||
| + | De schaatsen werden toen niet van ijzer gemaakt, maar van botten van dode dieren. |
||
| + | Deze botten worden scherp gemaakt en met een touwtje onder de voeten gebonden. Zo konden de mensen voor het eerst op de schaats staan en zich daarop voortbewegen. |
||
| ⚫ | |||
| + | Toen eenmaal het ijzer werd uitgevonden werd de schaats al heel snel van ijzer gemaakt. Dit ging natuurlijk veel beter en je ging al veel sneller vooruit. |
||
| + | Nederland is het land dat de schaats uitgevonden heeft. Er zijn nergens ter wereld zoveel mensen die schaatsen als in Nederland. Helaas wordt dit wel minder, omdat we niet heel veel meer ijs op de sloten kunnen vinden in de winter. |
||
| − | Er zijn veel verschillende soorten schaatsen. Dit zijn ze allemaal. Kunstschaats, ijshockeyschaats, houtjes, oefennoren, noren en de klapschaats. De kunstschaats is natuurlijk voor kunstschaatsen. Met kunstschaatsen maak je als het ware een dans op het ijs. Dat is best moeilijk. De ijshockeyschaats is je raat het al voor ijshockeyen. De schaats is gemaakt om je snel en soepel te bewegen. Voor ijshockey heb je veel bescherming nodig. Wand het is een ruige sport. Je speelt het met een puk. Dat is een schijf die ze gebruiken als een soort van bal. Houtjes ook wel genoemd Friese doorloper. Het makkelijkst is het als je op houtjes begint. Daarna kun je als je wil gaan hardrijden op oefennoren. Daarna op noren en weer daarna op klapschaatsen. Echte prof schaatsers schaatsen op klapschaatsen |
||
| + | ==Olympische afstanden== |
||
| − | == mijn club == |
||
| + | Schaatsen is sinds 1924 een Olympisch onderdeel. De schaatsers (mannen) komen uit op de volgende onderdelen: 500 meter, 1000 meter, 1500 meter, 5000 meter en 10 kilometer. |
||
| + | <BR> |
||
| + | Schaatsters (dames)kunnen op de volgende schaatsonderdelen uitkomen: 500 meter, 1000 meter, 1500 meter, 3000 meter en 5 kilometer. |
||
| + | <BR> |
||
| + | Vanaf de Winterspelen van 2006 in [[Turijn]] staat ook de ploegenachtervolging op het programma. De dames rijden zes ronden en de heren acht ronden. |
||
| + | ==Soorten schaatsen== |
||
| + | [[Afbeelding:Houten_schaatsen.jpg|right|thumb]] |
||
| + | [[Afbeelding:Figuurschaatsen.jpg|right|thumb|]] |
||
| ⚫ | |||
| + | De kleine kinderen van ongeveer 2 tot 5 jaar oud schaatsen op schaatsen met dubbele ijzers. Op deze manier hebben de kinderen meer evenwicht en kunnen ze beter blijven staan op de schaatsen. Dat scheelt weer een aantal keer vallen. |
||
| − | Ik zit bij ijsclub Lonneker. We trainen 1 keer in de week op zondags om 7:45 bij ijsbaan Twente. De kinderen zijn verdeeld in zes groepen en de volwassenen in drie. Je hebt voor de kinderen op de binnenbaan 3 groepen en op de buitenbaan 3. Bij de volwassenen 3 op de buitenbaan. Als kind begin je op de binnenbaan in groepje 2 of 1 dat licht aan de leeftijd in groepje 1 word er nog gespeeld en in groepje twee al serieus geschaatst. Daarna ga je naar groepje 3. Als ook te goed bent voor groepje 3 ga je naar de buitenbaan. Daar kom je weer in groepje 1. Ik zit in groepje 1. Daarna kom je in groepje 2 en als laatste en de beste groepje 3. Daar zitten de echte profs in (kinderen dan hé). |
||
| + | Wanneer je wat ouder bent krijg je vaak de Friese doorlopers. Dit is een houtenschaats met maar een ijzer. Nu moet je beter je evenwicht kunnen houden, maar als je het na even wennen kunt, ga je wel wat sneller. |
||
| − | |||
| − | == gedicht Schaatsen == |
||
| + | Verder heb je nog de Noren. Deze schaatsen hebben lange ijzers, en kun je nog sneller op schaatsten. Je hebt hoge en lage Noren. Op de lage Noren begin je en als het beter gaat kun je op de hoge Noren. Voor de hoge NOren heb je meer evenwicht nodig en is daarom een stuk moeilijker. |
||
| − | Schaatsen is een mooie sport. |
||
| − | Waar ik heel erg blij van word. |
||
| ⚫ | |||
| − | Om je op het ijs te verplaatsen. |
||
| − | Ik zit bij een ijsclub. |
||
| − | Daardoor win ik de wereldcup. |
||
| − | Alle records verbreken, dat is mijn doel. |
||
| − | Daarvoor heb je nodig, een goed evenwichtsgevoel. |
||
| − | Blond haar en blauwe ogen, |
||
| − | En een goed doorzettingsvermogen. |
||
| + | Als je hoge Noren aanhebt kun je tijdens het afzetten minder snel met je schaats het ijs raken. Je gaat hier ook weer net even sneller mee. Dan kom je bij de 'klapschaats'. Deze gebruiken de wedstrijd schaatsers. Doordat het ijzer langer op het ijs blijft glijden, kun je sneller schaatsen. Het schijnt dat je als je deze schaats gebruikt, je wanneer je moe bent evengoed het ijs niet raakt, doordat de achterkant losklapt. Bij de voorkant van het ijzer zit daarvoor een sterke veer die dat mogelijk maakt. |
||
| − | == Evaluatie == |
||
| + | Verder heb je nog de kunstschaatsen. Deze worden gebruikt voor kunstjes en om te dansen op het ijs. Denk maar aan dat programma 'Sterren dansen op het ijs'. Daarvoor heb je kunstschaatsen nodig. |
||
| − | Ik vond het super leuk om dit maken. Ik heb er ook super veel van geleerd. |
||
| + | |||
| + | |||
| + | ALs je op hockey zit heb je hockeyschaatsen nodig. Deze zijn erg stevig om je voeten zodat je snel kleine en krachtige bewegingen kunt maken. Voor lange afstanden is deze schaats niet geschikt. |
||
| + | |||
| + | Als laatste is er nog een schaats die gebruikt wordt voor het snel schaatsen in kleine rondjes. Deze hebben hun ijzers niet midden onder de schoen staan, maar aan de zijkant. Zo kunnen ze makkelijk de snelle en scherpe bochten ( steeds dezelfde kant op ) maken. |
||
| + | |||
| + | ==Videofilmpje Sven Kramer== |
||
| + | <youtube>o5MWIDwxjEw</youtube> |
||
| + | ==Videolink== |
||
| + | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20041212.asf Klokhuisfilmpje over de schaats] |
||
| + | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20060120.asf Klokhuisfilmpje over een schaatstoernooi] |
||
| + | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20060411_schaatsen01_high.wmv Schaatsen maken] |
||
| + | |||
| + | == Externe links == |
||
| + | * [http://www.isu.org Internationale Schaatsunie] |
||
| + | * [http://www.knsb.nl Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond] |
||
| + | * [http://www.ekkel.com/ Overzicht van natuurijs in Nederland (Schaatskaart van Ekkel.com)] |
||
| + | <!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB --> |
||
| + | [[Categorie:Woordenschat]] |
||
| + | [[Categorie:Uitbreidingwoordenlijstgroep1]] |
||
| + | [[Categorie:Sport]][[Categorie:Schaatsen| ]] |
||
Versie van 20 mei 2013 14:36
Schaatsen is een sport waarbij je zo hard mogelijk een rondje of meerdere moet schaatsen, of een parcours moet afleggen. De bekendste schaatstocht aller tijden is de Friese Elfstedentocht, een barre tocht langs de Elf Friese steden over een afstand van maar liefst 200 kilometer. Schaatsen wordt, buiten de winters om, op de ijsbaan beoefend.
Wedstrijden
Er worden ook veel wedstrijden geschaatst deze worden vaak georganiseerd door de ISU. Er zijn veel verschillende diciplines onder andere langebaanschaatsen, shorttrack, kunstschaatsen en marathon schaatsen. Hiervoor zijn er ook veel verschillende banen zoals in het volgende deelonderwerp wordt beschreven. Ook heb je ijsdansen, ijsdansen is bijna hetzelfde als kunstschaatsen maar dan iets klassieker en zonder sprongen.
De baan
Je hebt veel verschillende soorten kunstijsbanen zo heb je de 400 meterbaan de shorttrackbaan de kunstschaatsbaan en nog meer. en voor bijvoorbeeld toertochten of wedstrijden op natuurijswordt gebruik gemaakt van een dichtgevroren meer of sloot.
Afstanden
Bij schaatsen heb je de volgende afstanden:
- Mannen: 500m, 1.000m, 1.500m, 5.000m en 10.000m.
- Vrouwen: 500m, 1.000m, 1.500m, 3.000m en 5.000m.
De 500 meter wordt twee keer per wedstrijd gereden. Dan start je de ene keer in de binnenbaan en de andere keer in de buitenbaan.
Schaatsers
Bekende schaatsers zijn:
- Mannen:
- Erben Wennemars (inmiddels gestopt)
- Jan Bos (ook gestopt)
- Sven Kramer
Vrouwen:
- Ireen Wüst
- Annette Gerritsen
- Marianne Timmer (gestopt met schaatsen en nu schaatscoach)
- Margot Boer
Geschiedenis
Er wordt al jarenlang geschaatst in de wereld en vooral in Nederland. In de loop van de tijd heeft de schaats zich sterk ontwikkeld. Jammer genoeg kunnen wij hier in Nederland niet vaak meer het natuurijs op gaan, maar we kunnen wel nog naar de schaatsbanen. Wat voor schaatsen gebruik je dan? Welke schaatsen worden waarvoor gebruikt? Op deze vragen zal ik antwoord geven.
Hoelang bestaat schaatsen al?
Schaatsen bestaan al heel lang. Al in de Prehistorie werd geschaatst. De schaatsen werden toen niet van ijzer gemaakt, maar van botten van dode dieren.
Deze botten worden scherp gemaakt en met een touwtje onder de voeten gebonden. Zo konden de mensen voor het eerst op de schaats staan en zich daarop voortbewegen.
Toen eenmaal het ijzer werd uitgevonden werd de schaats al heel snel van ijzer gemaakt. Dit ging natuurlijk veel beter en je ging al veel sneller vooruit.
Nederland is het land dat de schaats uitgevonden heeft. Er zijn nergens ter wereld zoveel mensen die schaatsen als in Nederland. Helaas wordt dit wel minder, omdat we niet heel veel meer ijs op de sloten kunnen vinden in de winter.
Olympische afstanden
Schaatsen is sinds 1924 een Olympisch onderdeel. De schaatsers (mannen) komen uit op de volgende onderdelen: 500 meter, 1000 meter, 1500 meter, 5000 meter en 10 kilometer.
Schaatsters (dames)kunnen op de volgende schaatsonderdelen uitkomen: 500 meter, 1000 meter, 1500 meter, 3000 meter en 5 kilometer.
Vanaf de Winterspelen van 2006 in Turijn staat ook de ploegenachtervolging op het programma. De dames rijden zes ronden en de heren acht ronden.
Soorten schaatsen
Er zijn verschillende soorten schaatsen.
De kleine kinderen van ongeveer 2 tot 5 jaar oud schaatsen op schaatsen met dubbele ijzers. Op deze manier hebben de kinderen meer evenwicht en kunnen ze beter blijven staan op de schaatsen. Dat scheelt weer een aantal keer vallen.
Wanneer je wat ouder bent krijg je vaak de Friese doorlopers. Dit is een houtenschaats met maar een ijzer. Nu moet je beter je evenwicht kunnen houden, maar als je het na even wennen kunt, ga je wel wat sneller.
Verder heb je nog de Noren. Deze schaatsen hebben lange ijzers, en kun je nog sneller op schaatsten. Je hebt hoge en lage Noren. Op de lage Noren begin je en als het beter gaat kun je op de hoge Noren. Voor de hoge NOren heb je meer evenwicht nodig en is daarom een stuk moeilijker.
Als je hoge Noren aanhebt kun je tijdens het afzetten minder snel met je schaats het ijs raken. Je gaat hier ook weer net even sneller mee. Dan kom je bij de 'klapschaats'. Deze gebruiken de wedstrijd schaatsers. Doordat het ijzer langer op het ijs blijft glijden, kun je sneller schaatsen. Het schijnt dat je als je deze schaats gebruikt, je wanneer je moe bent evengoed het ijs niet raakt, doordat de achterkant losklapt. Bij de voorkant van het ijzer zit daarvoor een sterke veer die dat mogelijk maakt.
Verder heb je nog de kunstschaatsen. Deze worden gebruikt voor kunstjes en om te dansen op het ijs. Denk maar aan dat programma 'Sterren dansen op het ijs'. Daarvoor heb je kunstschaatsen nodig.
ALs je op hockey zit heb je hockeyschaatsen nodig. Deze zijn erg stevig om je voeten zodat je snel kleine en krachtige bewegingen kunt maken. Voor lange afstanden is deze schaats niet geschikt.
Als laatste is er nog een schaats die gebruikt wordt voor het snel schaatsen in kleine rondjes. Deze hebben hun ijzers niet midden onder de schoen staan, maar aan de zijkant. Zo kunnen ze makkelijk de snelle en scherpe bochten ( steeds dezelfde kant op ) maken.
Videofilmpje Sven Kramer
<youtube>o5MWIDwxjEw</youtube>