Esperanto: verschil tussen versies
k (→Afzonderlijke letters: iw+4) |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | '''Esperanto''' is een | + | {{werk}} |
| + | '''Esperanto''' is een internationale hulptaal, die in de 19e eeuw is ontworpen door de Poolse oogarts [[Lejmer Zamenhof]]. Esperanto is hierdoor een zogeheten [[kunsttaal]]; de taal is anders dan bijvoorbeeld het [[Duits]] of [[Frans]] niet natuurlijk ontstaan, maar bedacht door een persoon. Esperanto is ooit ontworpen om de nieuwe ''wereldtaal'' te worden, een status die het [[Engels]] tegenwoordig heeft. Dit doel is mislukt, maar desondanks spreken wereldwijd 2 miljoen mensen de taal in 120 verschillende landen. | ||
| − | == | + | Esperanto is ontworpen voor mensen met verschillende moedertalen. In de 19e eeuw werd de wereld steeds meer verbonden met elkaar en werd communicatie tussen verschillende gebieden steeds belangrijker. Een probleem was dan ook de taal; veel mensen spraken slechts hun moedertaal. Hierdoor was er behoefte aan een wereldtaal, die iedereen naast hun moedertaal sprak. In Europa was er echter veel discussie welke taal dit moest worden, aangezien ieder land hun taal als wereldtaal zag. Op deze manier wilden ze hun macht in de wereld vergroten. Esperanto werd eigenlijk ontworpen als politiek neutrale taal, aangezien het van geen een land de officiële taal is. |
| + | |||
| + | Hoewel het oorspronkelijke doel van Esperanto niet gehaald is, blijft de taal vrij bekend. Dit komt mede doordat het aantal sprekers erg verspreid is over de wereld en de taal vrij makkelijk is te leren. De taal kent eenvoudige grammatica, weinig woorden en uitzonderingen, waardoor het binnen enkele maanden is te leren. Inmiddels zijn er zelfs mensen met Esperanto als moedertaal. Esperanto heeft een lange geschiedenis gehad, waarbij het in verschillende landen (zoals de [[Sovjet-Unie]] en [[Nazi-Duitsland) was verboden. Men heeft zelfs een poging gedaan om van Esperanto een officiële taal te maken (in [[Neutraal Moresnet]]). | ||
| + | |||
| + | Sinds 1905 worden er bijeenkomsten gehouden en sinds 1954 is Esperanto erkent door de [[UNESCO]]. Iemand die Esperanto spreekt noemen we een ''Esperantist''. | ||
| + | |||
| + | ==Geschiedenis== | ||
| + | ===Idee en ontstaan=== | ||
| + | |||
| + | ===Beginjaren=== | ||
| + | |||
| + | ===Na de Tweede Wereldoorlog=== | ||
| + | |||
| + | ==De taal== | ||
| + | |||
| + | ===Alfabet=== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! Letter !! Uitspraak | ! Letter !! Uitspraak | ||
| Regel 36: | Regel 52: | ||
|'''[[ĵ]]'''|| zj ||'''z'''|| z | |'''[[ĵ]]'''|| zj ||'''z'''|| z | ||
|} | |} | ||
| + | |||
| + | ===Grammatica=== | ||
| + | |||
| + | ===Voor- en achtervoegsels=== | ||
| + | |||
| + | ==Esperantocultuur== | ||
| + | ===Muziek=== | ||
| + | |||
| + | ===Literatuur=== | ||
| + | |||
| + | ===Symbolen=== | ||
| + | |||
| + | ===Bijeenkomsten en feestdagen=== | ||
| + | |||
| + | ==Kritiek op Esperanto== | ||
| + | ===Anti-Esperantisme=== | ||
| + | |||
| + | ===Andere initiatieven=== | ||
| + | |||
| + | ==Links en bronnen== | ||
[[categorie:taal]] | [[categorie:taal]] | ||
Versie van 18 jun 2018 14:25
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Esperanto is een internationale hulptaal, die in de 19e eeuw is ontworpen door de Poolse oogarts Lejmer Zamenhof. Esperanto is hierdoor een zogeheten kunsttaal; de taal is anders dan bijvoorbeeld het Duits of Frans niet natuurlijk ontstaan, maar bedacht door een persoon. Esperanto is ooit ontworpen om de nieuwe wereldtaal te worden, een status die het Engels tegenwoordig heeft. Dit doel is mislukt, maar desondanks spreken wereldwijd 2 miljoen mensen de taal in 120 verschillende landen.
Esperanto is ontworpen voor mensen met verschillende moedertalen. In de 19e eeuw werd de wereld steeds meer verbonden met elkaar en werd communicatie tussen verschillende gebieden steeds belangrijker. Een probleem was dan ook de taal; veel mensen spraken slechts hun moedertaal. Hierdoor was er behoefte aan een wereldtaal, die iedereen naast hun moedertaal sprak. In Europa was er echter veel discussie welke taal dit moest worden, aangezien ieder land hun taal als wereldtaal zag. Op deze manier wilden ze hun macht in de wereld vergroten. Esperanto werd eigenlijk ontworpen als politiek neutrale taal, aangezien het van geen een land de officiële taal is.
Hoewel het oorspronkelijke doel van Esperanto niet gehaald is, blijft de taal vrij bekend. Dit komt mede doordat het aantal sprekers erg verspreid is over de wereld en de taal vrij makkelijk is te leren. De taal kent eenvoudige grammatica, weinig woorden en uitzonderingen, waardoor het binnen enkele maanden is te leren. Inmiddels zijn er zelfs mensen met Esperanto als moedertaal. Esperanto heeft een lange geschiedenis gehad, waarbij het in verschillende landen (zoals de Sovjet-Unie en [[Nazi-Duitsland) was verboden. Men heeft zelfs een poging gedaan om van Esperanto een officiële taal te maken (in Neutraal Moresnet).
Sinds 1905 worden er bijeenkomsten gehouden en sinds 1954 is Esperanto erkent door de UNESCO. Iemand die Esperanto spreekt noemen we een Esperantist.
Geschiedenis
Idee en ontstaan
Beginjaren
Na de Tweede Wereldoorlog
De taal
Alfabet
| Letter | Uitspraak | Letter | Uitspraak | |
|---|---|---|---|---|
| a | a | k | k | |
| b | b | l | l | |
| c | ts | m | m | |
| ĉ | tsj | n | n | |
| d | d | o | ò | |
| e | è | p | p | |
| f | f | r | r (rollend) | |
| g | g (als in Engelse good) | s | s | |
| ĝ | dzj | ŝ | sj | |
| h | h | t | t | |
| ĥ | ch (als in chroom) | u | oe | |
| i | ie | ŭ | tussen oe en w ("Surinaamse W") | |
| j | j | v | tussen v en w | |
| ĵ | zj | z | z |