Lijst van Nederlandse spreekwoorden F-J

Spreekwoorden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

Uitdrukkingen en gezegden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

gat

Wie zijn gat brandt, moet op de blaren zitten.

Wie een risico neemt, moet de gevolgen dragen.

gek

Gekken en dwazen schrijven hun namen op muren (of deuren) en glazen.

Mensen die het minst te melden hebben, schreeuwen vaak het hardst.

Al te goed is buurmans gek.

Wie altijd goed wil doen krijgt soms spot in plaats van erkenning.

geld

Geld dat stom is, maakt recht wat krom is.

Mensen kunnen door financiële bevoordeling ertoe gebracht worden om onrecht toe te laten.

Of: Financiële compensatie voor ondergaan onrecht of geleden schade of pijn.

Of: Mensen kunnen niet recht praten wat krom is; "geld dat stom is" (geen stem heeft), kan dat wel.

Geld stinkt niet. (naar Vespasianus, zie ook: pecunia non olet)

Geld wordt geaccepteerd, ongeacht of het eerlijk verkregen is.

Voor geld kun je de duivel doen dansen.

Met geld kun je alles gedaan krijgen.

Alle waar is naar zijn geld

Van iets goedkoops mag je geen topkwaliteit verwachten.

Als het geld op is, is het kopen gedaan.

Zonder liquide middelen zijn er geen uitgaven meer mogelijk.

Je moet geen goed geld achter slecht geld aangooien.

Je moet geen geld besteden aan een zaak die niet meer in stand kan worden gehouden.

Goedkoop is duurkoop.

Iets goedkoops kan later kosten veroorzaken, bijvoorbeeld door slechte werking, reparaties of onderhoud.

"Het is kruis of munt", zei de non en ze trouwde de bankier.

Een keuze voor het materiële kan ten koste gaan van het spirituele.

geloof

Twee geloven op een kussen, daar komt (slaapt) de duivel tussen.

Een paartje afkomstig uit twee verschillende religies, kan moeilijkheden verwachten.

geluk

Zonder geluk vaart niemand wel.

Je kunt je eigen voorspoed en geluk hooguit beïnvloeden, maar het hangt ook af van zaken die je niet in de hand hebt.

getij

Als het getij verandert (oorspronkelijk "verloopt"), verzet men de bakens.

Als de omstandigheden veranderen, past men zijn tactiek aan.

geweten

Naar eer en geweten handelen.

Zo goed en eerlijk mogelijk dingen doen.

Zijn geweten in slaap wiegen (of sussen).

Niet willen inzien dat je iets verkeerds doet.

Iets op je geweten hebben.

Iets verkeerd gedaan hebben.

Een zuiver geweten is het beste oorkussen.

Wie een goed geweten heeft kan rustig slapen.

Zijn geweten is met een brandijzer toegeschroeid.

Hij kent absoluut geen schaamte of spijt.

Een kwaad (of knagend) geweten hebben.

Zich schuldig voelen.

gezelligheid

Gezelligheid kent geen tijd.

Als het gezellig is, is het niet erg als het wat later wordt.

goed

Wie goed doet, goed ontmoet.

Wie de ander hulpvaardig tegemoet treedt, zal ook zelf welwillend worden benaderd.

Al te goed is buurmans gek.

Als je altijd iedereen helpt zal iemand er misbruik van maken.

Een goed begin is het halve werk.

Door een goede voorbereiding is het meeste werk al gedaan.

Goede naam is beter dan goede olie

Een goede reputatie is beter dan veel geld.

goud

De ochtendstond heeft goud in de mond

Ook: De morgenstond heeft goud in de mond

Door vroeg te beginnen kan men meer werk verrichten.

Het is niet alles goud wat er blinkt.

Niet alles is zo mooi als het er aanvankelijk uitziet.

gras

Gras gaat niet harder groeien als je eraan trekt.

Sommige dingen hebben tijd nodig.

Den Haag

Bij Neck om naar Den Haag.

Een onnodige omweg maken.

haan

Vroeger, toen kraaiden de hanen nog. Tegenwoordig gapen ze alleen nog maar, zei de dove.

veranderingen in een situatie zijn vaak niet feitelijk, maar een subjectieve belevening.

haard

Eigen haard is goud waard.

Een eigen woonplek is veel waard (Home sweet home).

half

Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald.

Het is beter iets halverwege af te breken, als het een verkeerde onderneming blijkt te zijn. Of: Als iemand een misstap heeft begaan, is het beter als hij het niet doorzet.

Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig.

Een opmerkzame luisteraar kan een onduidelijke of onvolledige mededeling toch wel begrijpen.

hand

Als de ene hand de andere wast worden ze beide schoon.

Elkaar helpen geeft beiden voordeel

Vele handen maken licht werk.

Een grote klus is met meer mensen sneller geklaard.

Een kinderhand is gauw gevuld.

Met een kleinigheid tevreden zijn.

haring

Die haring braadt niet.

Dat (meestal geniepige) plannetje schijnt niet te lukken.

hart

Waar het hart vol van is, stroomt/loopt de mond van over.

Waar men heel erg mee bezig is, daar wil men over praten.

Uit het oog, uit het hart.

De aandacht voor iemand verliezen, als die persoon niet meer in de nabijheid is.

Hoe hoger het hart, hoe lager de ziel. (uit het Fries)

Hoogmoed is het kenmerk van een dwaas.

heelmeester

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

Nadruk op een zachte remedie lost het probleem niet op.

hemd

Belofte is een hemd der dwazen.

Een nietszeggende belofte kan toch tijdelijk gelukkig maken.

Het hemd is nader dan de rok.

Familie heeft een streepje vòòr.

Het laatste hemd heeft geen zakken

Waarom veel geld en goed verwerven? 't Blijft alles achter bij het sterven

hoed

Met je hoed in je hand kom je door het ganse land (maar met je pet op je test kom je er ook best).

Met beleefdheid kun je veel bereiken.

Men moet zijn hoed niet afnemen, voor men gegroet wordt.

Men moet een ander nooit in de rede vallen.

Die het grootste hoofd heeft, moet de grootste hoed hebben.

Iemand die het recht heeft op het grootste deel, moet dat ook krijgen.

hond

Wie een hond wil slaan, vindt altijd wel een stok. (ook: vindt licht een stok)

Als je kritiek wil hebben op iemand, vind je altijd wel een reden.

Men moet geen slapende honden wakker maken.

Zwijgen over iets, om te voorkomen dat een autoriteit op het idee komt om er werk van te maken.

Blaffende honden bijten niet.

Als iemand zich dreigend voordoet, hoeft dat nog niet perse te betekenen dat diegene zijn dreiging ook daadwerkelijk zal gaan waarmaken.

Wanneer twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen.

Als twee strijdende personen of partijen zich richten op elkaar, kan een ander daarvan profiteren door zich datgene toe te eigenen waar om gestreden wordt.

Met onwillige honden is het kwaad hazen vangen.

Als iemand niet wil heb je er weinig aan.

Komt men over de hond, dan komt men over de staart.

Als de grootste moeilijkheden overwonnen zijn, dan komt de rest vanzelf.

Dode honden bijten niet (al zien ze lelijk).

Van doden is geen gevaar te duchten.

Wie zich voor hond verhuurt, moet de botten kluiven.

Wie zich onderdanig gedraagt, wordt als knecht behandeld.

't Moet al een ruige hond wezen, die twee nesten warm houden kan.

Alleen een rijke man kan er een tweede vrouw op na houden.

Als oude honden blaffen, is het tijd om uit te zien.

Als ervaren mensen waarschuwen moet je luisteren.

Wie met honden omgaat, krijgt vlooien.

Wie in slecht gezelschap verkeert, neemt slechte gewoonten over.

Het bekomt hem als de hond de knuppel na het stelen van de worst.

Het valt hem zwaar tegen.

Veel honden zijn der hazen dood.

Voor de overmacht moet men wel bezwijken.

als honden konden bidden zou het kluiven regenen.

"als" is een niet ter zake doende opmerking.

hoer

Hoeren en dieven, met geld zijn zij mijn gelieven

Met geld krijg je vrienden

Hoer en tollenaar zijn onze lieve HEER ook dierbaar

Hoe slecht je afkomst is, God houdt van je

hoe

Hoe het klokje thuis tikt, tikt het nergens

heimwee hebben

honger

Honger maakt rauwe bonen zoet.

(Ook: Honger is de beste saus.)

Als men honger heeft, is men niet kieskeurig; dan smaakt alles lekker.

hoogmoed

Hoogmoed komt vóór de val.

Wie een hoge dunk heeft van zijn eigen kwaliteiten gaat ten onder.

huis

Ieder huisje heeft zijn kruisje.

Er mankeert overal wel iets.

Wat het huis verliest, brengt het weer terug.

Als men iets in huis zoek maakt, komt het meestal vanzelf weer tevoorschijn.

Wie in een glazen huis woont, moet geen stenen gooien op zijn buurmans dak.

Wie zelf aan kritiek is blootgesteld, moet anderen niet bekritiseren.

Ieren

Als Ieren en Britten op één land

Twee aartsvijanden in één ruimte.

ijzer

Men moet het ijzer smeden als het heet is.

Handelen op het moment dat de omstandigheden gunstig zijn.

Men kan geen ijzer met handen breken.

Je kunt het onmogelijke niet mogelijk maken.

jager

De gestadige jager wint.

Regelmatig doorzetten geeft het beste resultaat.

Jan

Beter blode Jan dan dode Jan.

Ook: Beter blô Jan dan dô Jan.

Het is verstandig om voorzichtig te zijn.

jatmous

Een jatmous van een wijf, maakt de nering stroef en stijf

Het brengt ongeluk als je eerste klant een vrouw is.

jood

Twee joden weten wat een bril kost.

Twee gelijkgestemde mensen bedriegen elkaar moeilijk.

Hij heeft net zoveel geld in de buidel als een jood spek in de kast.

Hij is straatarm.

jong

Jong geleerd, oud gedaan.

Wat men in zijn jeugd leert, kan en kent men nog als men oud is.

Jong bier moet gisten

Kinderen hebben recht op plezier