Lijst van uitdrukkingen en gezegden F-J

Spreekwoorden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

Uitdrukkingen en gezegden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

fiets

Op díe fiets

Op die manier

Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen?

Wat gebeurt er nu voor iets raars?

Geef mijn fiets terug

Grapje om ex-nazi's te wijzen op de Tweede Wereldoorlog, toen er veel fietsen geconfisqueerd werden.

fijn

Het fijne ervan willen weten

Willen weten wat er precies aan de hand is

Fijn besnaard.

Gevoelig.

fluit

Een fluitje van een cent.

Een eenvoudige taak.

Hij begreep er geen fluit van

Hij begreep er niets van

fout

Ze waren fout.

Collaborateurs en fascisten gedurende de Tweede Wereldoorlog.

In de fout gaan.

Een onaanvaardbaar of strafbaar feit begaan.

Frans

Met de Franse slag

Slordig, met weinig aandacht uitgevoerd

Daar is geen woord Frans bij.

Dat is duidelijke taal.

gaan

Er voor gaan

Besluiten aan een onzekere onderneming te beginnen en zich er volledig voor in te zetten.

De gaande en komende man.

Iedereen die komt opdagen.

gaar

Gaar zijn

Uitgeput zijn, met name na geestelijke inspanning, bijvoorbeeld een hele dag vergaderen

Nu zijn de rapen gaar

Nu is het genoeg geweest

gaatje

Doorgaan tot het gaatje

Doorzetten tot het einde is bereikt.
Deze uitdrukking is afkomstig van een persiflage op het nummer "Doorgaan" (van Ramses Shaffy) door André van Duin. In deze persiflage wordt met het te bereiken einde, het gat in het midden van een grammofoonplaat bedoeld

garen

Ergens garen bij spinnen

Ergens financieel gewin uit halen

gas

Tegengas geven

Argumenten tegen een plan of voorstel naar voren brengen.

gat

Er geen gat meer in zien

Geen oplossing meer kunnen bedenken

Niet voor één gat te vangen zijn

Meerdere opties hebben

Een gat in de lucht slaan.

Een onnozele handeling.

Een gat in je hand hebben

Een gat in je hand hebben

Vaak veel te veel geld uitgeven.

geboren

Daar geboren en getogen.

Daar geboren en opgegroeid

geel

Een geeltje.

Briefje van vijfentwintig gulden

Je groen en geel ergeren

Je irriteren aan iets of iemand

geld

Voor geen geld of goede woorden (tot iets bereid zijn).

Niet bereid zijn tot iets, wat iemand ook ervoor biedt, en welke argumenten iemand ook naar voren brengt.

Voor geen geld ter wereld.

Niet bereid zijn tot iets, hoeveel er ook voor geboden wordt.

geluk

Geluk bij een ongeluk.

Terwijl iets mis gaat, gaat iets anders goed.

gemutst

Goed gemutst zijn.

Een goede bui hebben, opgewekt zijn.

geschreeuw

Veel geschreeuw maar weinig wol.

Veel gepraat maar weinig prestatie.

glas

Glashard liegen.

Liegen zonder er iets van in zijn houding te laten merken.

glaasje

Een glaasje op hebben.

Alcohol te hebben genuttigd

Te diep in het glaasje gekeken.

Te veel alcohol genuttigd

graan

Een graantje meepikken.

Meeprofiteren

gras

Er geen gras over laten groeien

Zonder uitstel handelen (zodra de gelegenheid zich voordoet).

Het gras voor iemands voeten wegmaaien

Iets gebruiken net voordat iemand anders het kan gebruiken, met name een argument of voorbeeld in een discussie.

groen

Groen zien van jaloezie

Heel jaloers zijn

Een groentje zijn

(ook: Groen als gras zijn. ) Ergens nog geen ervaring mee hebben

groep

Iets in de groep gooien

Iets in een groep bespreken

haar

De haren rijzen me te berge

Ik neem er met afgrijzen kennis van.

Haarscherp

(van een afbeelding) getrouw tot in fijne details.

Iets er met de haren bijslepen

Een argument gebruiken dat niets met de zaak te maken heeft

Zich de haren uit het hoofd trekken

Enorm veel spijt hebben.

Geen haar op mijn hoofd die er aan denkt

geen toestemming geven.

Met je handen in het haar zitten

Met je handen in het haar zitten

Niet meer weten wat je moet doen of hoe je het moet oplossen.

haas

Het hazenpad kiezen.

Wegvluchten

Het haasje zijn

Het slachtoffer zijn

Een hazeslaapje

Een slaap, die zo licht is, dat men bij 't minste geluid wakker wordt

haast

Haastige spoed is zelden goed.

Zaken in te hoog tempo afwerken vergroot de kans op fouten.

hak

Van de hak op de tak springen

Al pratend steeds van onderwerp veranderen.

Hakken in het zand zetten

De hakken in het zand zetten.

Zich opstellen als felle tegenstander van een voorstel of ontwikkeling, zonder de bereidheid te zoeken naar positieve aspecten of naar compromissen.

Iemand op de hak nemen

Met iemand een grap uithalen of hekelen

haken

Ergens op inhaken

Reageren op iets dat gezegd is en daar verder op doorgaan

Daar zitten nogal wat haken en ogen aan.

Er zijn meer problemen dan je op het eerste gezicht zou denken.

hals

Hals over kop.

Ondoordacht snel.

Er een halszaak van maken.

Het erg belangrijk maken van iets.

ham

Dat is de hamvraag

Dat is de belangrijkste vraag (uit het oude NCRV-programma Mastklimmen)

hamer

Ergens op hameren

Iets voortdurend benadrukken.

hand

Iemand de vrije hand geven

Iemand geheel vrij laten in de wijze waarop hij een opdracht uitvoert

Dit loopt uit de hand.

Dit is niet meer onder controle

Van hand tot tand leven.

Uitsluitend in de meest elementaire levensbehoeften kunnen voorzien.

Zwaar op de hand zijn.

Zich negatieve gebeurtenissen in hoge mate aantrekken.

Zijn rechterhand

Zijn assistent, die hem bij alles ondersteunt

De hand in eigen boezem steken

De oorzaak van de problemen bij zichzelf zoeken

De handen dicht mogen knijpen.

Van geluk mogen spreken.

De handen uit de mouwen steken.

Behoorlijk aanpakken.

Ergens de handen voor op elkaar krijgen.

Ergens steun (applaus) voor krijgen.

Hij heeft er een handje van weg

hinderlijke gewoonte

De hand aan de ploeg slaan

Het werk aanvatten

Hij heeft er de hand in gehad

Hij heeft er aan meegewerkt met raad of daad

Zij kunnen elkaar een hand geven

Zij bevinden zich in een vergelijkbare situatie

Hannes

Een echte Hannes

Een onhandig persoon

harnas

Iemand tegen zich in het harnas jagen

Iemand zodanig irriteren dat de persoon een vijand wordt

hart

Heb het hart eens.

Heb de moed om dat te doen. (Eigenlijk: als je dat doet, zal ik je ongenadig straffen)

Het hart op de goede plaats hebben

Een oprecht en menslievend karakter hebben

Het hart op de tong hebben

Meteen vertellen wat je bezig houdt.

Het hart zinkt hem in de schoenen

Hij verliest alle moed

In hart en nieren

Vanuit volle overtuiging (bv. "Hij is een socialist in hart en nieren")

Van zijn hart geen moordkuil maken

Praten over hetgene wat iemand dwars zit - het niet oppotten

Waar het hart vol van is stroomt de mond van over.

Waar men heel erg mee bezig is, daar wil men over praten.

Zijn hart vasthouden

Zich ernstig zorgen maken. Bang zijn dat het mis gaat.

Iemand een hart onder de riem steken.

Iemand moed inspreken.

haver

Iemand van haver tot gort kennen

Iemands persoonlijkheid helemaal kennen

haverklap

Dat gebeurt om de haverklap.

Dat gebeurt dikwijls.

Hein

Magere Hein.

De dood

hemd

Iemand het hemd van het lijf vragen

Iemand van alles vragen (met name als het ook persoonlijke vragen betreft).

Het hemd is nader dan de rok

Men moet eerst voor zichzelf opkomen

Het laatste hemd heeft geen zakken

Waarom veel geld en goed verwerven? 't Blijft alles achter bij het sterven

Hendrik

Brave Hendrik

Een persoon die op overdreven wijze de regeltjes volgt.

Henk

Gekke Henkie

Iemand die niets in de gaten heeft (bv. "Je denkt toch niet dat ik gekke Henkie ben ?")

heup

Hij heeft het op zijn heupen

Hij gaat zich vreemd gedragen.

Uit de heup schieten

Een discussie ingaan met een ongenuanceerde argumentatie

hoed

Van de hoed en de rand weten

Volledig geïnformeerd zijn

hond

Er was geen hond

Er was niemand

Hondeweer

Zeer slecht weer

De hond in de pot vinden.

Te laat zijn. Er is niets meer te eten.

honing

Iemand honing om de mond smeren.

Iemand vleien.

Zij kwamen als bijen naar de honing

Ze kwamen met velen en sterk gemotiveerd

hoofd

Het hoofd in de schoot leggen.

Zich ergens bij neerleggen

Zich het hoofd breken over iets.

Trachten een antwoord te vinden op een moeilijk probleem.

Het hoofd koel houden.

Kalm blijven, zich niet door de spanning laten meeslepen.

<youtube width="250" height="200">66busWzxTOk</youtube>

Je moet niet je hoofd verliezen

Kalm blijven, geen gekke dingen doen.

hoogvlieger

Geen hoogvlieger zijn

Weinig talent hebben

hooi

Te hooi en te gras

Zonder enige regelmaat of plan

Te veel hooi op je vork nemen.

Te hard werken

horizontaal

Ik ga horizontaal.

Ik ga slapen.

hout

Dat snijdt geen hout

Dat heeft er niets mee te maken; het bewijst niets.

Er klopt geen hout van

Het is geheel onjuist.

Ergens geen hout van snappen

Er niets van begrijpen

Op een houtje bijten.

Honger hebben.

Op eigen houtje doen

Iets zelfstandig (eventueel op eigen initiatief) ondernemen

huis

Veel in huis hebben

Over veel capaciteiten beschikken

Dat is zo vast als een huis

Dat is zeker

Van huis en haard verdreven

Dakloos zijn

ijs

Het ijs is gebroken

De aanvankelijke ongemakkelijke stemming, is omgeslagen in een informele sfeer.

Niet over één nacht ijs gaan.

Een voorzichtig aanpak hanteren.

Als het water zakt, dan kraakt het ijs.

Plassen en winden laten gaan vaak samen.

Ja

Op alles maar ja en amen zeggen.

Zonder meer met alles instemmen.

Jan

Jan en alleman

Iedereen (bv. "Dit hoeft Jan en alleman toch niet te weten?")

Hij stond erbij voor Jan met de korte achternaam.

Hij had geen zinvolle activiteit.

Beter blode Jan dan dode Jan

beter wat voorzichtig zijn dan gevaar of schade te lijden.