Haven

Een haven is een aanlegplaats aan zee of een rivier voor schepen en boten. Schepen laden hier goederen in en uit. Maar er zijn ook havens voor bijvoorbeeld containers of woonboten, en havens waar schepen naar toe zijn gebracht omdat ze iets hebben overtreden.

Rotterdam heeft de grootste haven van Europa, Shanghai de grootste van de wereld. In de havens is het niet altijd veilig. Zo kunen er branden uitbreken of gevaarlijke stoffen vrijkomen. Dit gebeurt zowel op de schepen als bij de goederen die op de haven zijn geladen. Zo zijn er al branden geweest in Rotterdam Europoort. De brandweer is uitgerust met blusboten.

Havenberoepen

Roeier of bootman aan het werk

In een haven als Rotterdam heb je meer dan 200 verschillende beroepen. Wanneer het een hele grote haven is, is er een havendienst om de boel goed te regelen. Een havenmeester staat aan het hoofd van de havendienst. Ook de havenloods heeft een belangrijke taak. Hij of zij gaat met de loodsboot naar buiten en gaat aan boord bij zeeschepen en loodst deze de haven binnen. Hierbij helpt hij of zij de kapitein in de stuurhut.

Ook de douane heeft er een belangrijke taak. Ze controleren de vracht en kijken of er spullen gesmokkeld worden zoals verdovende middelen.

De kraanmachinist bedient de (container) kraan en er is een brandweer en een havenpolitie.

De sjorder heeft de zware taak om goederen in schepen goed vast te zetten. Ook containers zetten ze goed vast. Een roeier of bootman helpt bij het aanleggen en losmaken van de schepen. Met kleine bootjes zorgen ze ervoor dat de grote trossen (kabels waarmee de schepen worden vastgelegd) van het schip naar de wal of een dukdalf (palenwerk in de haven) wordt overgebracht. Het is gevaarlijk werk.

Veelal vind je in havens ook scheepswerven waar schepen gerepareerd worden. Daar werken lassers, elektriciens, timmerlieden.

Voor nog meer beroepen, zie deze folder.

Grote havens in Nederland en België

• Haven van Rotterdam
• Haven van Delfzijl
• Haven van Terneuzen
• Haven van Amsterdam
• Haven van Antwerpen
• Haven van Den Helder

Soorten havens

• Binnenhaven
• Jachthaven (watersporthaven)
• Marinehaven (zoals Den Helder)
• Natuurlijke haven (beschut stuk zee, niet per se een scheepshaven)
• Vissershaven (zie ook: Lettercode van de thuishaven)
• Woonhaven (voor woonboten)
• Containerhaven
• Houthaven
• Petroleumhaven (olieproducten)
• Overslaghaven (overzetten van goederen naar binnenvaart)
• Zeehaven

Het woord haven wordt ook gebruikt voor plekken die qua functie op havens lijken:

• Luchthaven (Schiphol)
• Parkeerhaven (parkeerplaats)
• Vrijhaven

Grootste havens ter wereld

1. Shanghai (China) met 646 miljoen ton goederenoverslag
2. Singapore (Singapore) met 575 miljoen ton goederenoverslag
3. Qingdao (China) met 476 miljoen ton goederenoverslag
4. Guangzhou (China) met 475 miljoen ton goederenoverslag
5. Rotterdam (Nederland) met 466 miljoen ton goederenoverslag
6. Port Hedland (Australië) met 452 miljoen ton goederenoverslag
7. Ningbo (China) met 448 miljoen ton goederenoverslag
8. Tianjin (China) met 440 miljoen ton goederenoverslag
9. Busan (Zuid-Korea) met 347 miljoen ton goederenoverslag
10. Dalian (China) met 320 miljoen ton goederenoverslag

Foto's havens

• 

  Bierhaven Rotterdam

• 

  Kleine vissershaven van Al Hoceima in Marokko

• 

  Jachthaven bij Culemborg

• 

  Haven van Dordrecht

• 

  Kleine haven bij Grave

• 

  Jachthaven van Huizen

Geschiedenis

Historische haven van Lothal

De vroegst bekende havens zijn ontdekt in Wadi al-Jarf , een oude Egyptische haven, van farao Khufu, uit ca. 2.500 v. Chr. gelegen aan de kust van de Rode Zee. Archeologen ontdekten ook ankers en voorraadpotten in de buurt van deze locatie.

Een haven uit Lothal in India dateert van 2.400 v.Chr. en lag ver van de hoofdstroom om afzetting van slib te voorkomen. Moderne oceanografen hebben opgemerkt dat de oude Harappans uit de Indusbeschaving grote kennis over getijden moeten hebben gehad om zo'n haven te bouwen op de steeds veranderende koers van de Sabarmati, evenals uitstekende hydrografie en maritieme techniek kennis. Dit is het vroegst bekende haven ter wereld dat is uitgerust om schepen aan te leggen en te bedienen.

Er wordt gedacht dat Lothal-ingenieurs getijdenbewegingen en hun effecten op met stenen gebouwde constructies hebben bestudeerd, aangezien de muren van in de oven gebakken bakstenen zijn. Deze kennis stelde hen ook in staat om de locatie van Lothal in de eerste plaats te kiezen, aangezien de Golf van Khambhat de hoogste getijdenbeweging heeft en schepen kunnen worden gesluisd door stroomgetijden in de riviermonding. De ingenieurs bouwden een trapeziumvormige structuur, met noord-zuid armen van gemiddeld 21,8 meter, en oost-west armen van 37 meter.

Middeleeuwen

Middeleeuwse haven van Brugge

Lang na het vertrek van de Romeinen uit Europa ontstaan er grotere en kleinere havens zoals in Brugge, Damme en Sluis, Monnikerede, Hoeke en Sint-Anna-ter Muiden. Wanneer het water daar ondiep wordt doordat de zogeheten zwinhaven dichtslibt, verplaatsen de handelsactiviteiten naar Antwerpen.

Een tredmolen kraan

Dit is een belangrijke overslaghaven waarbij goederen vanuit zeeschepen worden overgeladen met een tredmolen hijskraan op kleinere binnen- of rivierschepen. Handelswegen over binnenwater zijn het snelste en het veiligste.

Haven van Dordrecht

Ook Middelburg aan het Sloe is dan een belangrijke haven. Op andere plaatsen worden rivieren 'afgedamd' en ontstaan daar zogeheten damsteden zoals Amsterdam, Rotterdam en Monnickendam. Van de 15e tot de 19e eeuw was Amsterdam de belangrijkste haven van Holland en had het deze rol van Antwerpen overgenomen. Daarna nam Rotterdam die functie over. Sindsdien is Amsterdam de tweede haven van Nederland.

Spelletje

• Havens van Europa

Zie ook

• Zee
• Containerschip
• Schepen
• Water