Leeuw

Leeuw Panthera leo
Kwetsbaar
Leefgebied	Afrika en Gir Forest, India
Leefomgeving	Savanne
Behoort tot de	Katachtigen (Felidae)
Portaal Biologie

De leeuw (Panthera leo) is een groot roofdier. Leeuwen zijn katachtigen en daardoor familie van o.a. de tijger, de jaguar en de huiskat. De leeuw is na de tijger de grootste katachtige ter wereld. De leeuw wordt ook wel de koning van de dieren genoemd, aangezien het dier bovenaan de voedselketen staat. De meeste leeuwen komen voor in Afrika op de savannes, maar er zijn ook leeuwen te vinden in India. In het verleden was de leeuw ook te vinden in het Midden-Oosten en delen van Europa.

Het dier staat bekend om zijn kop met lange manen. Overigens hebben alleen de mannetjes deze manen, terwijl de vrouwtjes (leeuwinnen) deze niet hebben. De jongen van een leeuw wordt welpjes genoemd. Leeuwen zijn vleeseters, waardoor ze vaak op jacht zijn. Bij de jacht doen de leeuwinnen het meeste meeste werk. In het wild leven leeuwen in groepsverband, waar ze zo'n 10 tot 15 jaar leven. Ook in veel dierentuinen zijn leeuwen te vinden. In deze parken leven de leeuwen dan langer, doordat ze beter verzorgd worden.

Het dier is een van de big five samen met de olifant, de buffel, het luipaard en de neushoorn. Dit is de naam voor de vijf grote dieren op de Afrikaanse savannes die erg geliefd zijn door jagers. Mede door deze jacht is de leeuw vandaag de dag een bedreigde diersoort.

Verspreiding

Rotstekeningen in Grotte Chauvet in Midden-Frankrijk.

Gebied

Leeuwen leven op savannes, grasvlakten en de grenzen van woestijnen. Deze gebieden gebieden zijn grotendeels op met hoog gras, een paar struiken en bomen. Ook komen ze voor in licht beboste gebieden. Dit zijn bossen met veel open vlaktes. De leeuwen leven hier, aangezien ze hier jagen op hun prooi.

Tegenwoordig komt de leeuw alleen nog voor in Afrika (voornamelijk ten zuiden van de Saharawoestijn) en in een klein gebied in India. Vroeger leefden de leeuwen ook in het noorden van Afrika, het Midden-Oosten en zelfs delen van Europa. Veel antieke schrijvers zoals Herodotus en Aristoteles beschreven de leeuw. Hierdoor weten we dat deze in het wild voorkwam in Griekenland en op de Balkan.

Vermoedelijk kwam de leeuw ook voor in Spanje, Italië en zelfs Frankrijk. Zo zijn in Frankrijk rotstekeningen gevonden die leeuwen kunnen uitbeelden. In de 2e eeuw n.Chr. verdween de leeuw grotendeels uit Europa en in 10e eeuw n.Chr. was de leeuw volledig uit Europa verdwenen. De laatste leeuwen leefden in de Kaukasus. Dit kwam doordat mensen op de leeuw gingen jagen.

Soorten

De Kaapse leeuw

In totaal bestaan er vier soorten leeuwen, maar hiervan zijn er twee uitgestorven. De ondersoorten van de leeuw zijn:

• De Afrikaanse leeuw (Panthera leo leo); deze soort komt voor in Afrika en heeft grootste aantal leeuwen.
• De Perzische leeuw (Panthera leo persica); deze soort komt voor in een klein gebied in India. Oorspronkelijk kwam deze soort ook voor in in heel India, Iran, het Midden-Oosten, Turkije en zelfs Griekenland.
• De Berberleeuw (Panthera leo leo); deze soort leefde in het noorden van Afrika, voornamelijk Marokko en Egypte. Deze soort leek veel op de Afrikaanse leeuw en soms wordt aangenomen dat het om dezelfde soort gaat. De berberleeuw stierf uit in 1920 toen de laatste in het wild weer doodgeschoten. Berberleeuwen in gevangenschap werden gekruist met de Afrikaanse leeuw.
• De Kaapse leeuw (Panthera leo melanochaita); deze soort leefde in Zuid-Afrika, voornamelijk in de Kaapprovincie. Sinds 1865 is er nooit meer een Kaapse leeuw gezien, waardoor deze uitgestorven is. Tegenwoordig zijn er alleen nog maar tekeningen en opgezette versies van.

Uiterlijk

Een mannetjesleeuw heeft lange manen.

Bij leeuwen hebben het mannetje en het vrouwtje een iets ander uiterlijk. Toch is het uiterlijk van de leeuw en leeuwin grotendeels hetzelfde. Beide geslachten hebben een korte, lichte bruine of grijze vacht met een lange staart. Aan de staart zit een klein kort kwastje met donker haren. De leeuwen zijn niet helemaal één kleur. De vacht bestaat uit verschillende vlekken die iets donkerder zijn dan de rest van de vacht. Dit is vooral bij welpjes goed te zien. Bij oudere leeuwen is dit alleen van heel dichtbij te zien. De leeuw heeft een brede kop met een stompe snuit.

Het vrouwtje heeft geen manen, terwijl het mannetje deze wel heeft. Mannetjes hebben vaak gele, bruine of zwarte manen. Deze manen zijn lange haren op de kop, schouders en nek van mannetjesleeuwen. De manen zorgen ervoor dat je kan zien of een leeuw een mannetje of een vrouwtje is. De manen zijn ervoor bedoeld dat het mannetje groter lijkt dan het is. Hierdoor kan het vijanden (zoals hyena's) afschrikken. Mannetjesleeuwen krijgen deze manen tijdens de puberteit. Hoe veel manen een mannetjesleeuw heeft is erfelijk bepaald. Ook kunnen verzorgers aan de manen zien of een leeuw gezond is.

De achterpoten van de leeuw zijn korter dan de voorpoten. De staart is op een hoogte van 60 tot 100 cm, terwijl de schouders op een hoogte van 100 tot 128 cm zijn. De mannetjesleeuw is doorgaans iets groter dan de vrouwtjesleeuw. Ook zijn mannetjes iets zwaarder. Een mannetjesleeuw is 172 tot 250 cm en weegt tussen de 150 en 280 kg. Een leeuwin weegt tussen de 100 en 182 kg en is 140 tot 192 meter.

De jacht

Een leeuw op jacht

De leeuw op jacht

Leeuwen jagen het liefst op open plekken waar weinig bomen staan. Ze vinden het namelijk moeilijk om op plekken te jagen waar veel begroeiing is. We weten dat leeuwen goede ogen hebben om met weinig licht te kunnen jagen. Meerdere keren per nacht gaan de leeuwen op jacht naar hun prooi. Overdag rusten de leeuwen dan weer uit. Een leeuw is niet kieskeurig als het gaat om eten. Vinden ze vlees dan eten ze dit op. Dit kunnen kleine knaagdieren zijn maar ook hele grote dieren zoals buffels. Leeuwinnen gaan het meest op jacht. Zij gaan in groepen op pad. Wanneer zij een prooi te pakken hebben moeten zij dit vaak wel afstaan aan de leeuw. Wanneer een leeuw zich helemaal vol heeft gegeten kunnen ze soms dagen niet eten. Wanneer de leeuw en leeuwinnen zich helemaal vol hebben gegeten kunnen zij soms ook dagen niet eten. De leeuwen hebben bepaalde stappen die zij volgen als zij op jacht gaan. Eerst gaan de leeuwen op zoek naar een prooi. Wanneer zij een prooi in zicht hebben blijven zij heel lang dit dier in de gaten houden. Ze lopen langzaam op de prooi af en zodra ze dichtbij genoeg zijn, bespringen ze de prooi. Het mannetje heeft wel 7 kilo vlees per dag nodig en het vrouwtje 5 kilo vlees.

Een groep leeuwen

Dieren waar leeuwen op jagen

Leeuwen kunnen dus jagen op knaagdieren maar ook grote dieren. Een leeuw jaagt graag op buffels omdat deze heel groot zijn. Andere dierenwaar leeuwen op jagen zijn: gazelle, antilope, impala, zebra, buffel of giraffe. Er zijn ook dieren die profiteren van de jacht van leeuwen. Hyena’s zijn dieren die graag het eten van een leeuw probeert af te pakken. Leeuwen willen dit niet hebben en kunnen dan ook weleens een aanval doen op deze Hyena’s. Wanneer hyena’s met een grote groep zijn kunnen zij ook leeuwen aanvallen. 

De uiterlijke kenmerken die belangrijk zijn voor de jacht

De ogen van leeuwen zijn erg belangrijk bij de jacht maar er zijn ook nog andere lichamelijke kenmerken die voor een leeuw heel belangrijk is. Een leeuw heeft hele scherpe nagels. Deze nagels gebruiken zij bij het aanvallen van hun prooi. Leeuwen houden hun prooi vast met hun voorpoten waarbij zij hun nagels gebruiken. Met het gebit kunnen zij de botten van hun prooi vermorzelen. Het vlees van hun prooi kauwen zij niet fijn maar slikken ze gelijk door. Hun ruwe tong schraapt restjes van botten af.

Voortplanting

Een welpje

Een welp is een jong van een leeuw en leeuwin. Een vrouwtje kan elke keer meerdere jongen ter wereld brengen. Leeuwinnen beschermen hun welpen heel goed. Ze houden de welpen vaak goed verborgen in een schuilplaats. Om de 4 dagen brengt een leeuwin haar welpen weer naar een andere plek. Wanneer een roofdier op de welpen af komt kan een leeuwin erg agressief worden. Niemand mag aan haar welpjes komen. Leeuwen worstelen met hun welpjes om ze voor te bereiden op de jacht. Welpen proberen al snel op een prooi af te gaan die hun moeder heeft aangevallen. De kans is klein dat een welp daarin slaagt. Een leeuwin kan ongeveer 5 welpjes krijgen.

Overigens kan een mannetjesleeuw ook nakomelingen krijgen met een vrouwtjestijger. Hun kinderen worden lijgers genoemd. Wanneer een mannetjestijger kinderen krijgt met een vrouwtjesleeuw wordt dit een teeuw genoemd. De mannelijke lijgers zijn zelf onvruchtbaar, maar de vrouwelijke lijgers kunnen wel kinderen krijgen met zowel leeuwen als tijgers. Een lijger en een teeuw ontstaan eigenlijk alleen in dierentuinen. Dit komt doordat de twee diersoorten niet in hetzelfde gebied voorkomen; enkel in India komen zowel tijgers als leeuwen voor. De reden waarom leeuwen en tijgers kinderen kunnen krijgen heeft te maken met hun genen.

Daarnaast kunnen leeuwen ook nakomelingen krijgen met luipaarden; een leopon. Ook deze kruising komt alleen in dierentuinen voor. In 1910 werd de eerste leopon geboren; de laatste was in 1959. Een leopon heeft zowel manen als vlekken. De dieren zijn onvruchtbaar, waardoor ze geen kinderen kunnen krijgen.

Galerij

• 

  Lijger

• 

  Leopon

Bronnen

• Denis-Huot, C., & Denis-Huot, M. (2011). Leeuwen: luie koningen. Zoetermeer, Nederland: Biblion.
• De Hugo, P. (2002). Leeuwen. Zoetermeer, Nederland: Biblion.
• Singh, A. (2011).Leeuwen. Etten-Leur, Nederland: Ars scribendi.
• Leeuw. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.wnf.nl/dieren/dierenbieb-zoogdieren/leeuw.htm
• De leeuw. (z.d.). Geraadpleegd van http://www.africa-explorer.com/nl/leeuw.htm
• Laterveer-de Beer, M. (2008). Leeuw. Geraadpleegd van 
• http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i005899.html
• De jacht. (z.d.). Geraadpleegd op 4 november 2018, van http://leeuwen.weebly.com/de-jacht.html
• Leeuwen eten hun prooi levend op. (2014). Geraadpleegd van infonu.nl