Dr. Jekyll en Mr. Hyde: verschil tussen versies
| (5 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | |||
{{Infobox boek | {{Infobox boek | ||
| titel = Dr. Jekyll en Mr. Hyde | | titel = Dr. Jekyll en Mr. Hyde | ||
| Regel 36: | Regel 35: | ||
Jekyll begint zich steeds vreemder te gedragen. Hij lijkt jonger en weigert mensen te ontmoeten. Dr. Lanyon, een vriend van Jekyll en Utterson, sterft plotseling als hij geheime informatie over Jekyll hoort. Jekyll weigert met Utterson te spreken en sluit zich op in zijn [[laboratorium]]. Mr. Poole (zijn bediende) en Utterson besluiten uiteindelijk de deur van het laboratorium open te breken. Binnen vinden zich het dode lichaam van Mr. Hyde in de kleren van Dr. Jekyll. De man bleek [[zelfmoord]] gepleegd te hebben uit [[wanhoop]]. In het laboratorium ligt ook de brief van Jekyll aan Lanyon. | Jekyll begint zich steeds vreemder te gedragen. Hij lijkt jonger en weigert mensen te ontmoeten. Dr. Lanyon, een vriend van Jekyll en Utterson, sterft plotseling als hij geheime informatie over Jekyll hoort. Jekyll weigert met Utterson te spreken en sluit zich op in zijn [[laboratorium]]. Mr. Poole (zijn bediende) en Utterson besluiten uiteindelijk de deur van het laboratorium open te breken. Binnen vinden zich het dode lichaam van Mr. Hyde in de kleren van Dr. Jekyll. De man bleek [[zelfmoord]] gepleegd te hebben uit [[wanhoop]]. In het laboratorium ligt ook de brief van Jekyll aan Lanyon. | ||
| − | In de brief staat dat Mr. Hyde en Dr. Jekyll dezelfde persoon zijn. Dr. Jekyll voerde experimenten uit om het kwade en het goede van de mens te scheiden. Op die manier wilde hij de samenleving moreler maken. De dokter maakte een [[ | + | In de brief staat dat Mr. Hyde en Dr. Jekyll dezelfde persoon zijn. Dr. Jekyll voerde experimenten uit om het kwade en het goede van de mens te scheiden. Op die manier wilde hij de samenleving moreler maken. De dokter maakte een [[elixir]] (een drankje) om het kwade en het goede te scheiden. Na het drinken hield Dr. Jekyll alleen zijn goede eigenschappen over. Jekylls slechte eigenschappen ontwikkelden een nieuwe persoonlijkheid: Mr. Hyde. De twee persoonlijkheden deelden één lichaam. In het begin kon Jekyll voorkomen dat Mr. Hyde de overhand nam. Na een tijdje werd Mr. Hyde steeds sterker. Hierdoor kon Jekyll plotseling in Mr. Hyde transformeren. Die transformaties kwamen steeds vaker voor. |
| − | Om weer terug te veranderen in Jekyll, moest hij een bepaald [[ | + | Om weer terug te veranderen in Jekyll, moest hij een bepaald [[antiserum]] (soort van tegengif) drinken. Het probleem was dat er een bepaald zout voor het antiserum nodig was. Dat zout begon op te raken en Jekyll kon geen verandering vinden. Na verloop van tijd had Jekyll het serum steeds vaker nodig. Ook moest hij steeds hogere doses gebruiken. Het serum begon daarom op te raken. Jekyll besloot daarom alles op te schrijven voordat hij voor de laatste in Hyde veranderde. Jekyll schrijft dat hij onzeker is om Mr. Hyde de doodstraf zou krijgen of zelfmoord zou plegen. Mr. Hyde zou uiteindelijk het laatste kiezen. |
==Personages== | ==Personages== | ||
| + | In het boek komen de volgende personages voor: | ||
| + | * Gabriel John Utterson, een advocaat die onderzoek doet naar de zaak van Dr. Jekyll en Mr. Hyde. | ||
| + | * Dr. Henry Jekyll, een arts die bezig is met het belang van [[moraal]]. | ||
| + | * Mr. Hyde, het [[alter ego]] van Jekyll dat juist erg amoreel is. | ||
| + | * Richard Enfield, het neefje van Utterson. | ||
| + | * Hastie Lanyon, een vriend van Jekyll en Utterson. | ||
| + | * Mr. Poole, de bediende van Jekyll. | ||
| + | * Inspecteur Newcomen, een inspecteur van [[Scotland Yard]]. | ||
| + | * Danvers Carew, een parlementslid. | ||
==Achtergrondinformatie== | ==Achtergrondinformatie== | ||
===Titelverklaring=== | ===Titelverklaring=== | ||
| + | [[File:Dr_Jekyll_and_Mr_Hyde_poster_edit1.jpg|right|300px|thumb|Een poster voor een toneelstuk over Dr. Jekyll en Mr. Hyde. Het toneelstuk verscheen kort na de publicatie van de novelle.]] | ||
| + | ''Dr. Jekyll en Mr. Hyde'' verwijst naar de twee persoonlijkheden van het hoofdpersonage. De titel stelt dat dat twee verschillende personages zijn, maar aan het einde blijkt dat beide personages dezelfde persoon zijn. De naam "Hyde" verwijst hierna. Het is een [[woordspeling]] op het werkwoord "to hide" (verbergen of verstoppen). Dr. Jekyll probeert zijn tweede persoonlijkheid (Mr. Hyde) te verstoppen. | ||
===Setting=== | ===Setting=== | ||
| + | Het verhaal speelt zich af in [[Londen]] aan het begin van het [[Victoriaans tijdperk]]. Dr. Jekyll woont in een nette buurt, terwijl Mr. Hyde in [[Soho]] woont. Soho was toentertijd een buurt die bekendstond om armoede en criminaliteit. Het verhaal vermeldt geen specifiek jaar. | ||
===Thema's=== | ===Thema's=== | ||
| + | In het verhaal komen verschillende [[thema (literatuur)|thema's]] voor zoals: | ||
| + | * Menselijke natuur: In het verhaal probeert Dr. Jekyll om de goede en slechte natuur van de mens te scheiden. Volgens de dokter heeft iedere mens zowel goede als slechte eigenschappen. Uiteindelijk lukt het het om zijn goede en slechte eigenschappen te scheiden. Dr. Jekyll behoudt de goede eigenschappen, terwijl de slechte eigenschappen naar Mr. Hyde gaan. Mr. Hyde wordt beschreven als een dierlijk personage (harig en onaantrekkelijk), terwijl Dr. Jekyll beschaafd en aantrekkelijk is. Uiteindelijk nemen de slechte eigenschappen ook de overhand. Volgens het verhaal heeft de mens dus een dubbele natuur. De slechte natuur is sterker dan de goede natuur. Ook is de slechte natuur verbonden met de dierlijke oorsprong van de mens. Zonder de goede (beschaafde) eigenschappen kan de mens niet voortbestaan. | ||
| + | * Nieuwsgierigheid: Dr. Jekyll is ook erg nieuwsgierig naar de menselijke natuur. Dat is ook zijn karakterfout. Hij is zo erg nieuwsgierig dat hij een experiment op zichzelf uitvoert. Nieuwsgierigheid is een soort van verleiding. Dr. Jekyll voert hierdoor een onverantwoordelijk experiment uit, waardoor Mr. Hyde ontstaat. | ||
==Adaptaties== | ==Adaptaties== | ||
| + | [[File:Dr_Jekyll_and_Mr_Hyde_1920_poster.jpg|right|300px|thumb|Een filmposter voor ''Dr. Jekyll and Mr. Hyde'' uit 1920.]] | ||
| + | Van de novelle zijn talloze adaptaties gemaakt. In totaal is ''Dr. Jekyll en Mr. Hyde'' 24 keer verfilmd. Ook zijn er talloze toneelstukken, hoorspelen en televisie-uitzendingen over de novelle gemaakt. In 1990 verscheen er ook [[musical]] over het boek. Hierin worden Dr. Jekyll en Mr. Hyde door dezelfde acteur gespeeld. In een van de nummers schakelt de acteur steeds tussen beide personages. | ||
| + | |||
| + | In 1963 kwam de film ''[[The Nutty Professor]]'' uit. Die film is grotendeels gebaseerd op het boek. In de film ontwikkeld de verlegen en sociaal incapabele wetenschapper Julius Kelp een serum dat hem veranderd in een aantrekkelijke vrouwenverslinder met de naam Buddy Love. In tegenstelling tot Stevensons verhaal speelt de menselijke natuur en misdaad geen rol. | ||
| + | |||
| + | Ook de [[Hulk]] is deels gebaseerd op het verhaal. De superheld werd in 1962 bedacht door [[Stan Lee]]. In de stripboeken van [[Marvel]] is de Hulk het alter ego van de wetenschapper Robert Bruce Banner. Waar Banner erg zwak en emotioneel stabiel is, is de Hulk juist groot, sterk en emotioneel instabiel. In de stripboeken kan Banner overschakelen naar de Hulk en vervolgens weer terugschakelen. Hiervoor is geen drankje nodig. Beide persoonlijkheden hebben een hekel aan elkaar, hoewel zij hetzelfde lichaam delen. Ook de superschurk [[Two-Face]] uit de [[DC Comics]] is op Stevensons verhaal gebaseerd. | ||
[[Categorie:Boek uit de Engelse literatuur]] | [[Categorie:Boek uit de Engelse literatuur]] | ||
Huidige versie van 24 apr 2025 om 14:31
| Dr. Jekyll en Mr. Hyde | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Strange Case of Jekyll and Mr. Hyde |
| Schrijver | Robert Louis Stevenson |
| Taal (origineel) | Engels |
| Land | .svg){kind=small} Verenigd Koninkrijk
|
| Genre | Gothic novel Sciencefictionroman Horrorroman |
| Datum | 5 januari 1886 |
Portaal  Literatuur
| |
Dr. Jekyll en Mr. Hyde (Engels: Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde) is een bekende novelle van de Britse schrijver Robert Louis Stevenson. Het boek is een voorbeeld van een Gothic novel met horrorelementen. Samen met Schateiland (Treasure Island, 1883) en Ontvoerd (Kidnapped, 1886) behoort Dr. Jekyll en Mr. Hyde tot een Stevensons bekendste werken.
Dr. Jekyll is een geliefde arts uit Londen en doet onderzoek naar goed en kwaad. Iedere mens heeft een slechte en goede natuur. Jekyll vraagt zich af of die twee naturen van elkaar gescheiden kunnen worden. Hij voert dan ook experimenten op zichzelf uit. Ondertussen doet de detective Gabriel John Utterson onderzoek naar de vreemde ontmoetingen tussen Dr. Jekyll en Mr. Hyde, een moordlustige crimineel. Aan het einde van het boek onthult Stevenson de precieze relatie tussen Dr. Jekyll en Mr. Hyde.
De novelle is verschillende keren verfilmd. Daarnaast zijn er toneelstukken, musicals en hoorspelen van het verhaal gemaakt. Ook de Hulk (een superheld) is gebaseerd op het verhaal.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Gabriel John Utterson is een advocaat uit Londen. Tijdens een wandeling met zijn neefje, Richard Enfield, komen zij bij een oud en verlaten huis in een zijstraatje aan. Enfield vertelt Utterson dat hij een paar maanden geleden Edward Hyde in het steegje zag. Hij viel toen een jonge vrouw aan. Enfield greep in en dwong Hyde om een schadevergoeding aan haar familie te betalen. Zo kon hij een rechtszaak voorkomen. Op de cheque stond echter de naam van Dr. Jekyll, een vriend van Utterson. Utterson denkt daarom dat Hyde bezig is om Jekyll te chanteren. Zo liet Jekyll zijn testament veranderen om Hyde de enige erfgenaam te maken. Utterson probeert Jekyll te vragen waarom hij dat deed. Jekyll doet echter geheimzinnig. Utterson besluit daarom de zaak verder te onderzoeken als detective.
Een jaar later vermoordt Mr. Hyde een oudere man in een steegje. De politie valt het appartement van Hyde binnen, maar dat is volledig leeg. Op de plaats delict ligt de helft van een gebroken wandelstok. In het appartement ligt de andere helft. Utterson herkent de wandelstok als degene die hij aan Jekyll gegeven heeft. Utterson gaat opnieuw naar Jekyll, maar Jekyll geeft hem een briefje van Mr. Hyde. In het briefje staat dat het om een misverstand gaat. Utterson herkent echter het handschrift van Jekyll. Hij denkt daarom dat Jekyll Mr. Kyde wil beschermen.
Jekyll begint zich steeds vreemder te gedragen. Hij lijkt jonger en weigert mensen te ontmoeten. Dr. Lanyon, een vriend van Jekyll en Utterson, sterft plotseling als hij geheime informatie over Jekyll hoort. Jekyll weigert met Utterson te spreken en sluit zich op in zijn laboratorium. Mr. Poole (zijn bediende) en Utterson besluiten uiteindelijk de deur van het laboratorium open te breken. Binnen vinden zich het dode lichaam van Mr. Hyde in de kleren van Dr. Jekyll. De man bleek zelfmoord gepleegd te hebben uit wanhoop. In het laboratorium ligt ook de brief van Jekyll aan Lanyon.
In de brief staat dat Mr. Hyde en Dr. Jekyll dezelfde persoon zijn. Dr. Jekyll voerde experimenten uit om het kwade en het goede van de mens te scheiden. Op die manier wilde hij de samenleving moreler maken. De dokter maakte een elixir (een drankje) om het kwade en het goede te scheiden. Na het drinken hield Dr. Jekyll alleen zijn goede eigenschappen over. Jekylls slechte eigenschappen ontwikkelden een nieuwe persoonlijkheid: Mr. Hyde. De twee persoonlijkheden deelden één lichaam. In het begin kon Jekyll voorkomen dat Mr. Hyde de overhand nam. Na een tijdje werd Mr. Hyde steeds sterker. Hierdoor kon Jekyll plotseling in Mr. Hyde transformeren. Die transformaties kwamen steeds vaker voor.
Om weer terug te veranderen in Jekyll, moest hij een bepaald antiserum (soort van tegengif) drinken. Het probleem was dat er een bepaald zout voor het antiserum nodig was. Dat zout begon op te raken en Jekyll kon geen verandering vinden. Na verloop van tijd had Jekyll het serum steeds vaker nodig. Ook moest hij steeds hogere doses gebruiken. Het serum begon daarom op te raken. Jekyll besloot daarom alles op te schrijven voordat hij voor de laatste in Hyde veranderde. Jekyll schrijft dat hij onzeker is om Mr. Hyde de doodstraf zou krijgen of zelfmoord zou plegen. Mr. Hyde zou uiteindelijk het laatste kiezen.
Personages
In het boek komen de volgende personages voor:
- Gabriel John Utterson, een advocaat die onderzoek doet naar de zaak van Dr. Jekyll en Mr. Hyde.
- Dr. Henry Jekyll, een arts die bezig is met het belang van moraal.
- Mr. Hyde, het alter ego van Jekyll dat juist erg amoreel is.
- Richard Enfield, het neefje van Utterson.
- Hastie Lanyon, een vriend van Jekyll en Utterson.
- Mr. Poole, de bediende van Jekyll.
- Inspecteur Newcomen, een inspecteur van Scotland Yard.
- Danvers Carew, een parlementslid.
Achtergrondinformatie
Titelverklaring
Dr. Jekyll en Mr. Hyde verwijst naar de twee persoonlijkheden van het hoofdpersonage. De titel stelt dat dat twee verschillende personages zijn, maar aan het einde blijkt dat beide personages dezelfde persoon zijn. De naam "Hyde" verwijst hierna. Het is een woordspeling op het werkwoord "to hide" (verbergen of verstoppen). Dr. Jekyll probeert zijn tweede persoonlijkheid (Mr. Hyde) te verstoppen.
Setting
Het verhaal speelt zich af in Londen aan het begin van het Victoriaans tijdperk. Dr. Jekyll woont in een nette buurt, terwijl Mr. Hyde in Soho woont. Soho was toentertijd een buurt die bekendstond om armoede en criminaliteit. Het verhaal vermeldt geen specifiek jaar.
Thema's
In het verhaal komen verschillende thema's voor zoals:
- Menselijke natuur: In het verhaal probeert Dr. Jekyll om de goede en slechte natuur van de mens te scheiden. Volgens de dokter heeft iedere mens zowel goede als slechte eigenschappen. Uiteindelijk lukt het het om zijn goede en slechte eigenschappen te scheiden. Dr. Jekyll behoudt de goede eigenschappen, terwijl de slechte eigenschappen naar Mr. Hyde gaan. Mr. Hyde wordt beschreven als een dierlijk personage (harig en onaantrekkelijk), terwijl Dr. Jekyll beschaafd en aantrekkelijk is. Uiteindelijk nemen de slechte eigenschappen ook de overhand. Volgens het verhaal heeft de mens dus een dubbele natuur. De slechte natuur is sterker dan de goede natuur. Ook is de slechte natuur verbonden met de dierlijke oorsprong van de mens. Zonder de goede (beschaafde) eigenschappen kan de mens niet voortbestaan.
- Nieuwsgierigheid: Dr. Jekyll is ook erg nieuwsgierig naar de menselijke natuur. Dat is ook zijn karakterfout. Hij is zo erg nieuwsgierig dat hij een experiment op zichzelf uitvoert. Nieuwsgierigheid is een soort van verleiding. Dr. Jekyll voert hierdoor een onverantwoordelijk experiment uit, waardoor Mr. Hyde ontstaat.
Adaptaties
Van de novelle zijn talloze adaptaties gemaakt. In totaal is Dr. Jekyll en Mr. Hyde 24 keer verfilmd. Ook zijn er talloze toneelstukken, hoorspelen en televisie-uitzendingen over de novelle gemaakt. In 1990 verscheen er ook musical over het boek. Hierin worden Dr. Jekyll en Mr. Hyde door dezelfde acteur gespeeld. In een van de nummers schakelt de acteur steeds tussen beide personages.
In 1963 kwam de film The Nutty Professor uit. Die film is grotendeels gebaseerd op het boek. In de film ontwikkeld de verlegen en sociaal incapabele wetenschapper Julius Kelp een serum dat hem veranderd in een aantrekkelijke vrouwenverslinder met de naam Buddy Love. In tegenstelling tot Stevensons verhaal speelt de menselijke natuur en misdaad geen rol.
Ook de Hulk is deels gebaseerd op het verhaal. De superheld werd in 1962 bedacht door Stan Lee. In de stripboeken van Marvel is de Hulk het alter ego van de wetenschapper Robert Bruce Banner. Waar Banner erg zwak en emotioneel stabiel is, is de Hulk juist groot, sterk en emotioneel instabiel. In de stripboeken kan Banner overschakelen naar de Hulk en vervolgens weer terugschakelen. Hiervoor is geen drankje nodig. Beide persoonlijkheden hebben een hekel aan elkaar, hoewel zij hetzelfde lichaam delen. Ook de superschurk Two-Face uit de DC Comics is op Stevensons verhaal gebaseerd.