Rechtszaak

Een rechtszaak, rechtsgeding of proces is een zitting in een rechtbank, waarbij een rechter een geschil tussen twee partijen zo eerlijk mogelijk probeert te beoordelen. Hierbij is er sprake van een eiser en een gedaagde of verweerder. De gedaagde is degene die het geschil aan de rechtbank heeft voorgelegd (aanhangig gemaakt). Beide partijen worden vaak bijgestaan door een raadsman (raadsvrouw), meestal een advocaat. Deze geeft advies en doet veelal het woord.

Het geschil wordt zoveel mogelijk van twee kanten bekeken. Zo staat de mening van de eiser vaak tegenover die van de verweerder. Daarbij wordt er gebruik gemaakt van bewijsstukken en eventuele getuigenverklaringen. Aan de hand van al deze informatie neemt (in Nederland althans) de rechter een beslissing en doet een uitspraak. Veelal krijgt één van beide partijen het gelijk. Ook doet de rechter een uitspraak over de vervolgmaatregelen. Afhankelijk van de soort zaak kan dat een vergoeding (geld) of een ander soort genoegdoening zijn. Hierbij kun je denken aan excuses, het zorgen voor eerherstel, iets letterlijk herstellen enzovoorts.

Bij strafzaken is het openbaar ministerie de eisende partij (aanklager), en is de verdachte de andere partij. Deze persoon heeft dan iets tegen de wet gedaan (zich niet aan de wet gehouden). Het bij elkaar krijgen van de bewijzen (bewijslast) is de taak van de politie (recherche). In het wetboek van strafrecht staat precies wat wel en niet mag. Bij de uitspraak van de rechter is er nu vaak sprake van een straf. Dit kan een in vrijheidsbeperking (gevangenisstraf) of geldboete zijn. Krijgt de verdachte een straf opgelegd, dan komt dat in zijn of haar strafblad te staan.