Station Amsterdam Centraal: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(43 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Infobox station
−
[[Afbeelding:AmsterdamCS.jpg|right|300px]]
  
  +
| naam = Station Amsterdam Centraal
−
Het '''Amsterdam Centraal Station''' is het grootste treinstation in de hoofdstad van [[Nederland]], [[Amsterdam]].
  
  +
| afkorting = Asd
  +
| afbeelding = [[Bestand:1283-Amsterdam(centraal_station).jpg|300px]]
  +
| opening = 15 oktober 1889
  +
| plaats = [[Amsterdam]]
  +
| deelgebied = {{Noord-Holland}}
  +
| land = {{NL}}
  +
| perrons = 6
  +
| perronsporen = 11
  +
| spoorlijn = [[Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam|Oude Lijn]], [[Spoorlijn Den Helder - Amsterdam|Den Helder - Amsterdam]], [[Spoorlijn Amsterdam - Zutphen|Oosterspoorweg]], [[Spoorlijn Amsterdam - Elten|Rhijnspoorweg]], [[Spoorlijn Amsterdam Centraal - Schiphol|Westtak Ringspoorbaan]]
  +
| reizigers = 184.614 (2017)
  +
}}
  +
'''Station Amsterdam Centraal''' is het grootste treinstation in [[Amsterdam]], de hoofdstad van [[Nederland]]. Het station is gebouwd tussen 1881 en 1889. Per dag heeft het ongeveer 186.000 passagiers. Hiermee is Station Amsterdam Centraal het op één na drukste station van Nederland, alleen op [[Station Utrecht Centraal]] is het drukker. Het station ligt op het [[Stationseiland]], hier ligt ook het [[Stationsplein]].
   
−
Vanuit Amsterdam Centraal vertrekt onder andere de hogesnelheidstrein [[Fyra]] richting [[Brussel (stad)|Brussel]].
 +
Vanuit Amsterdam Centraal vertrekt onder andere de hogesnelheidstrein [[Thalys]] richting [[Brussel (stad)|Brussel]] en [[Parijs]].
   
  +
==Geschiedenis==
−
== De geschiedenis ==
  
  +
[[Bestand:Stationplein_Amsterdam_plan.jpg|left|250px|thumb|Het stationsplein voor het centraal station in 1895.]]
−
Het Centraal Station is gebouwd op drie aan elkaar gemaakte eilanden in het [[IJ]]. Net als veel andere gebouwen in [[Amsterdam]] werd het gebouwd op houten palen (8687 palen om precies te zijn). Bij de bouw traden verzakkingen op, waardoor het werk enige jaren werd vertraagd. Op 15 oktober 1889 werd het station onder enorme publieke belangstelling geopend.
  
  +
In 1878 sloten het [[Station Amsterdam Willemspoort]]. Het station werd afgebroken en moest plaats maken voor het nieuwe centraal station van Amsterdam. Omdat de bouw van het nieuwe station jaren zou gaan duren, werd besloten een tijdelijk station neer te zetten voor de passagiers. Dit was [[Station Amsterdam Westerdok]]. Het nieuwe centraal station kwam te liggen op drie eilanden in het [[IJ]]. Deze eilanden zijn door mensen gebouwd met zand uit het [[Noordzeekanaal]] bij [[Velsen]]. Het station werden gebouwd op 8676 houten palen, net als vele gebouwen in Amsterdam. Tijdens de bouw verzakte het gebouw een aantal keer, waardoor de bouw langer duurde. [[Dolf van Gendt]] en [[Pierre Cuypers]] hebben het gebouw ontworpen. Zij ontwierpen alleen het gebouw, maar niet de overkapping van de perrons (de [[stationskap]]). Dit is ontworpen door [[Leonard Johannus Eijmer]]. De stationskap is bijna 45 meter hoog. Om bij het gebouw te passen moesten er ook decoraties en gevels worden ontworpen. In oktober 1889 was de stationskap klaar. Op 15 oktober 1889 werd het centraal station geopend.
   
  +
[[Bestand:Centraal.jpg|right|300px|thumb|Het Centraal Station met het [[Stationsplein]] en het [[Noord-Zuid-Hollandsch Koffiehuis]].]]
−
[[Pierre Cuypers]], de architect, benadrukte met de twee torens aan weerszijde van de kap dat het station een "nieuwe stadspoort" was. Het stationsgebouw vertoont dan ook sterke gelijkenis met het in 1885 opgeleverde [[Rijksmuseum]], dat door dezelfde architect aan de zuidzijde van de binnenstad is gebouwd.
  
  +
In 1922 werd een tweede stationskap gebouw aan de kant van het IJ. Deze is smaller en langer, maar wel bijna hetzelfde qua stijl. Tussen de eerste en tweede stationskap was een open stuk. Dit stuk werd in 1996 overdekt met een derde stationskap. In 1920 werd de Oostenrijkse vleugel afgebroken en vervangen door het gebouw "De Oost". In de jaren 50 van de vorige eeuw werd een voetgangerstunnel gebouwd die door het gebouw liep en in de stationshal uitkwam. Deze tunnel werd in de jaren 70 afgebroken, vanwege de bouw van het metrostation. In de jaren 80 en 90 is een boel gebouwd. Zo kreeg spoor 15 een nieuw perron, zodat de passagiers van de [[Schiphollijn]] en de [[Flevolijn]] opgevangen. Jaren later werd dit spoor pas afgebouwd. Ook werden de centrale hal en de middentunnel verbreed. Inmiddels zijn die weer te klein geworden, door de bouw van de [[Noord/Zuidlijn]]. In 1994 kreeg het station een nieuwe [[verkeersleidingspost]], die zit in het voormalige Station Amsterdam Westerdok. In 2000 werd de nieuwe Westertunnel geopend. In 2014 kreeg het station poortjes, waardoor je er alleen met de [[OV-chipkaart]] in kunt.
   
  +
==Verbouwen voor de toekomst==
−
Cuypers ontwierp wel het gebouw, maar de overkapping van de perrons viel buiten de opdracht. De eerste oplevering van het gebouw in oktober 1884 was dan ook zonder perronoverkappingen. De kap, bestaande uit 50 boogspanten en een overspanning van bijna 45 meter, werd ontworpen door [[L.J. Eijmer]], ingenieur bij de Staatsspoorwegen. Cuypers ontwierp wel de decoraties voor de spanten en de kopgevels. De stationskap werd uiteindelijk in oktober 1889 voltooid.
  
  +
Al sinds 1997 wordt er gebouwd aan Station Amsterdam Centraal. De [[Nederlandse Spoorwegen]] willen namelijk dat Amsterdam Centraal een ''wereldstation'' wordt. Dit is een station (een knooppunt) tussen allerlei belangrijke, internationale lijnen. Zo loopt de [[Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen]] al door het station heen. Het station wordt grondig verbouwd en de omgeving hiervan ook. Zo wordt de [[Prins Hendrikkade]] een [[eenrichtingsverkeersweg]]. Het water voor het station, het ''[[Open Havenfront]]'', zal groter worden gemaakt. De kassahuisjes van de [[rondvaartboot|rondvaartboten]] worden vernieuwd. Ook zal het hele Stationsplein worden vernieuwd en krijgt nieuwe bestrating. Op het Stationseiland zullen in de toekomst geen auto's meer mogen rijden, alleen nog trams, fietsers en voetgangers (en natuurlijk treinen) mogen het eiland nog op.
   
  +
[[Bestand:2011-11-25_AMS_C_03.jpg|left|thumb|300px|thumb|De ''Cuypershal'' is vernoemd naar de architect van het station]]
−
Een tweede kap aan de IJ-zijde werd voltooid in 1922. In 1996 kwam er een derde "middenkap" tussen, ontworpen door [[Jan Garvelink]], architect bij Holland Railconsult.
  
  +
De bussen stonden vroeger in de buurt van het station op vijf verschillende plekken. Deze bussen krijgen nu één plaats met overkapping. Deze plaats is al voor een gedeelte van de bussen beschikbaar en is al af. Alleen de omgeving ervan wordt nog opgeknapt, willen alle bussen er in de toekomst rijden. Ook op het gebied van de [[Amsterdamse metro|metro]] wordt er druk gewerkt. Zo wordt er hard gewerkt aan de [[Noord/Zuidlijn]]. Deze metrolijn moet [[Amsterdam-Noord]] met de [[Zuidas]] gaan verbinden. Gepland wordt dat deze lijn in 2017 af is.
   
  +
In het station wordt tevens ook druk gewerkt. Er komen twee passages met winkels, de ''Oostpassage'' en ''Westpassage''. Deze passages worden gevuld met winkels. De drie bestaande tunnels worden gevuld met winkels en restaurants voor een snelle boodschap of een snelle snack. Deze tunnels worden dus gebruikt voor reizigers die weinig tijd hebben en de passages zijn er voor reizigers met meer tijd. Ook zijn de passages een verbinding tussen het IJ en het Centrum.
−
Aan de noordkant, langs de oever van het IJ zal er onder een vierde boogkap een nieuw [[busstation]] komen.
  
   
  +
==Het ontwerp==
−
{{Wikipedia|Amsterdam_Centraal}}
  
  +
[[Bestand:Centraald.jpg|right|300px|thumb|De [[Koninklijke wachtkamer]] in Station Amsterdam Centraal.]]
  +
Als je goed van het Centraal Station kijkt, lijkt het veel op het [[Rijksmuseum Amsterdam]]. Cuypers heeft ook een beetje zijn ontwerp hierop aangepast. Van Gendt heeft alle station langs de [[spoorlijn Den Helder - Amsterdam]] ontworpen en vele andere Amsterdamse gebouwen, zoals de [[Hollandsche Manege]] en het [[Concertgebouw (Amsterdam)|Concertgebouw]]. Station Amsterdam Centraal is het eerste station dat door een bekend architect ontworpen is. Door het station te bouwen op drie eilanden in het IJ, werd voorkomen dat er spoorlijnen door de oude binnenstad zouden lopen. Hiervoor zouden toen huizen moeten worden afgebroken. Het [[Open Havenfront]] zorgde ervoor dat de kunstige eilanden ook van het vaste landen waren gescheiden. In het station werd zelfs rekening gehouden met het Koninklijk Huis. In het station is er een kamer voor het Huis, namelijk de [[Koninklijke Wachtkamer]], en ook is er een parkeerplek voor de [[Gouden Koets]] (tegenwoordig een auto).
   
  +
==Vervoer==
⚫
[[Categorie:Station in Amsterdam]]
  
  +
[[Bestand:Amsterdam_Centraal_Station2.jpg|right|thumb|300px|Het Station Amsterdam Centraal tussen 1890 en 1905.]]
⚫
[[Categorie:Rijksmonument in Amsterdam]]
  
  +
[[Bestand:Centraal1.jpg|300px|right|thumb|De drie stationskappen]]
  +
[[Bestand:Treinen_op_Amsterdam_CS_bij_avond_door_Willem_Laurens_Bouwmeester.jpg|right|300px|thumb|Een schilderij van Willem Laurens Bouwmeester uit 1910. Hierop zie je twee treinen het Centraal Station verlaten.]]
  +
===Trein===
  +
Op Station Amsterdam Centraal stoppen veel treinen. Daarom hebben we hieronder een overzichtje gemaakt. De nummers van de treinen, en soms de naam van de trein (alleen bij internationale treinen), staan weergegeven. Daarachter staat de route die de treinen daarna rijden.
  +
  +
Internationale treinen, die op Amsterdam Centraal stoppen, zijn:
  +
*100 ([[ICE (trein)|ICE]]): ('''Amsterdam Centraal''' - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - [[Station Arnhem Centraal|Arnhem Centraal]] - [[Oberhausen Hauptbahnhof|Oberhausen]] - [[Duisburg Hauptbahnhof|Duisburg]] - [[Düsseldorf Hauptbahnhof|Düsseldorf]])/([[Hannover Hauptbahnhof|Hannover]] - [[Station Minden (Westf)|Minden]] - [[Station Herford|Herford]] - [[Bielefield Hauptbahnhof|Bielefield]] - [[Gütersloh Hauptbahnhof|Gütersloh]] - [[Station Hamm|Hamm]] - [[Hagen Hauptbahnhof|Hagen]] - [[Wuppertal Hauptbahnhof|Wuppertal]]) - [[Köln Hauptbahnhof|Köln]] - [[Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof|Frankfurt]] - [[Mannheim Hauptbahnhof|Mannheim]] - [[Karlsruhe Hauptbahnhof|Karlsruhe]] - [[Station Offenburg|Offenburg]] - [[Freiburg (Breisgau) Hauptbahnhof|Freiburg]] - [[Basel Badischer Bahnhof|Basel Bad]] - [[Station Basel SBB|Basel SBB]]
  +
*140/240 ([[ICE (trein)|ICE]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Amersfoort|Amersfoort]] - [[Station Deventer|Deventer]] - [[Station Hengelo|Hengelo]] - [[Station Bad Bentheim|Bad Bentheim]] - [[Station Rheine|Rheine]] - [[Osnabrück Hauptbahnhof|Osnabrück]] - [[Hannover Hauptbahnhof|Hannover]] - [[Berlin Hauptbahnhof|Berlin]] - [[Station Berlin Ostbahnhof|Berlin Ostbahnhof]])
  +
*9100 ([[Eurostar]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] - [[Station Lille-Europe|Lille-Europe]] - [[Station London St Pancras International|London St Pancras International]]
  +
*9200 ([[NS International]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Den Haag HS|Den Haag HS]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Roosendaal|Roosendaal]] - [[Station Antwerpen-Centraal|Antwerpen-Centraal]] - [[Station Mechelen|Mechelen]] - [[Station Brussel-Centraal|Brussel-Centraal]] - [[Station Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]]
  +
*9300 ([[Thalys]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Antwerpen-Centraal|Antwerpen-Centraal]] - [[Station Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] - [[Gare du Nord (Parijs)|Paris Nord]]
  +
*9900 ([[Thalys]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Antwerpen-Centraal|Antwerpen-Centraal]] - [[Station Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] (- [[Station Lille-Europe|Lille-Europe]])/(- [[Station Chambéry-Challes-les-Eaux|Chambéry-Challes-les-Eaux]] – [[Station Albertville|Albertville]] – [[Station Moutiers-Salins-Brides-les-Bains|Moutiers-Salins-Brides-les-Bains]] – [[Station Aime-La Plagne|Aime-La Plagne]] – [[Station Landry|Landry]] – [[Station Bourg-Saint-Maurice|Bourg-Saint-Maurice]])
  +
  +
De volgende nationale treinen stoppen op het station.
  +
*800 ([[Intercity]]): [[Station Maastricht|Maastricht]] - [[Station Sittard|Sittard]] - [[Station Roermond|Roermond]] - [[Station Eindhoven|Eindhoven]] - [[Station 's-Hertogenbosch|'s-Hertogenbosch]] - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Alkmaar|Alkmaar]] (- [[Station Schagen|Schagen]] - [[Station Den Helder|Den Helder]])
  +
*900 ([[Intercity direct]]): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Breda|Breda]]
  +
*1000 (Intercity direct): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]]
  +
*1400 (Intercity): [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Den Haag HS|Den Haag HS]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]]
  +
*1500 (Intercity): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Hilversum|Hilversum]] - [[Station Amersfoort|Amersfoort]] (- [[Station Deventer|Deventer]])
  +
*2100 (Intercity): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Haarlem|Haarlem]] - [[Station Leiden Centraal|Leiden Centraal]] - [[Station Den Haag Centraal|Den Haag Centraal]]
  +
*2200 (Intercity): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Haarlem|Haarlem]] - [[Station Leiden Centraal|Leiden Centraal]] - [[Station Den Haag HS|Den Haag HS]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]] - [[Station Dordrecht|Dordrecht]] - [[Station Roosendaal|Roosendaal]] - [[Station Vlissingen|Vlissingen]]
  +
*2600 (Intercity): [[Station Almere Centrum|Almere Centrum]] - '''Amsterdam Centraal'''
  +
*12600 (Intercity): [[Station Groningen|Groningen]] - [[Station Assen|Assen]] - [[Station Zwolle|Zwolle]] - [[Station Lelystad Centrum|Lelystad Centrum]] - [[Station Almere Centrum|Almere Centrum]] - '''Amsterdam Centraal'''
  +
* 2900 (Intercity): [[Station Enkhuizen|Enkhuizen]] - [[Station Hoorn|Hoorn]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - [[Station 's-Hertogenbosch|'s-Hertogenbosch]] - [[Station Eindhoven|Eindhoven]] - [[Station Roermond|Roermond]] - [[Station Maastricht|Maastricht]]
  +
*3000 (Intercity): [[Station Nijmegen|Nijmegen]] - [[Station Arnhem Centraal|Arnhem Centraal]] - [[Station Ede-Wageningen|Ede-Wageningen]] - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Alkmaar|Alkmaar]] - [[Station Den Helder|Den Helder]]
  +
*3900 (Intercity): [[Station Enkhuizen|Enkhuizen]] - [[Station Hoorn|Hoorn]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - [[Station 's-Hertogenbosch|'s-Hertogenbosch]] - [[Station Eindhoven|Eindhoven]] - [[Station Heerlen|Heerlen]]
  +
*4000 ([[Sprinter]]): [[Station Uitgeest|Uitgeest]] - [[Station Zaandam|Zaandam]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Breukelen|Breukelen]] - [[Station Woerden|Woerden]] - [[Station Gouda|Gouda]] - [[Station Rotterdam Centraal|Rotterdam Centraal]]
  +
*4500 (Intercity): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Hoorn|Hoorn]] - [[Station Enkhuizen|Enkhuizen]]
  +
*4600 (Sprinter): [[Station Den Haag Centraal|Den Haag Centraal]] - [[Station Leiden Centraal|Leiden Centraal]] - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] - '''Amsterdam Centraal'''
  +
*14600 (Sprinter): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Weesp|Weesp]] - [[Station Almere Centrum|Almere Centrum]] - [[Station Lelystad Centrum|Lelystad Centrum]] - [[Station Zwolle|Zwolle]]
  +
*4800 (Sprinter): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Haarlem|Haarlem]] - [[Station Alkmaar|Alkmaar]] - [[Station Hoorn|Hoorn]]
  +
*5400 (Sprinter): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Haarlem|Haarlem]] - [[Station Zandvoort aan Zee|Zandvoort aan Zee]]
  +
*5800 (Sprinter): [[Station Hoofddorp (Schiphollijn)|Hoofddorp]] - [[Station Schiphol Airport|Schiphol Airport]] - [[Station Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] - '''Amsterdam Centraal'''
  +
*15800 (Sprinter): [[Station Amersfoort Vathorst|Amersfoort Vathorst]] - [[Station Amersfoort|Amersfoort]] - [[Station Hilversum|Hilversum]] - [[Station Weesp|Weesp]] - '''Amsterdam Centraal'''
  +
*7400 (Sprinter): [[Station Uitgeest|Uitgeest]] - [[Station Zaandam|Zaandam]] - '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Breukelen|Breukelen]] - [[Station Utrecht Centraal|Utrecht Centraal]] - [[Station Driebergen-Zeist|Driebergen-Zeist]] - [[Station Rhenen|Rhenen]]
  +
*22200 (Intercity): '''Amsterdam Centraal''' - [[Station Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] - [[Station Haarlem|Haarlem]]
  +
  +
===Tram===
  +
[[Bestand:Centraal_Station_(Stationsplein,_Amsterdam).jpg|left|300px|thumb|Het Centraal Station 's avonds]]
  +
Al sinds de 20e eeuw wordt het Centraal Station gebruikt als halte voor [[tram]]s. Tien tramlijnen hebben Amsterdam Centraal als station vandaag de dag. Voor trams zijn er twee haltes. Eén ligt aan het westen van het Stationsplein en één ligt aan het oosten. Alle trams vanaf de [[Nieuwezijds Voorburgwal]] stoppen aan de westkant en verlaten het station op weg naar het [[Leidseplein]] of de [[Rozengracht]]. Alle trams vanaf [[IJburg]] of het trams die naar het [[Damrak]] gaan stoppen aan de oostkant.
  +
  +
===Metro===
  +
Sinds 1980 stopt de [[Amsterdamse metro]] op het station. Metrolijnen 51, 53 en 54 stoppen al op het station. De hoofdtoegang van de metro bevindt zich aan de kant van het Centraal Station. Ook zal in de toekomst de [[Noord/Zuidlijn]] eindigen op dit station. Onder het Stationsplein en het Open Havenfront liggen de metrostations. Ook is er een expositieruimte, met de naam ''De Kathedraal''. Deze ruimte wordt samen met de Noord/Zuidlijn geopend in 2017.
  +
{{Navigatie Spoorlijn Den Helder - Amsterdam}}
  +
{{Navigatie HSL-Zuid}}
  +
{{Navigatie Westtak Ringspoorbaan}}
  +
{{Navigatie Oude Lijn}}
  +
{{Navigatie Rhijnspoorweg}}
  +
{{Navigatie Oosterspoorweg}}
  +
{{Navigatie spoorwegstations Noord-Holland}}
  +
[[Categorie:Spoorwegstation in Noord-Holland|A]]
  ⚫
[[Categorie:Station in Amsterdam|C]]
  +
[[Categorie:Amsterdam-Centrum|Station Centraal]]
  ⚫
[[Categorie:Rijksmonument in Noord-Holland]]

Huidige versie van 16 jan 2023 om 17:36

Station Amsterdam Centraal (Asd)

1283-Amsterdam(centraal station).jpg

Opening 15 oktober 1889
Plaats Amsterdam
Deelgebied Flag of North Holland.svg Noord-Holland
Land Vlag van Nederland Nederland
Aantal perrons 6
Aantal perronsporen 11
Spoorlijn Oude Lijn, Den Helder - Amsterdam, Oosterspoorweg, Rhijnspoorweg, Westtak Ringspoorbaan
Aantal reizigers 184.614 (2017) per dag
Portaal Portal.svg Openbaar vervoer

Station Amsterdam Centraal is het grootste treinstation in Amsterdam, de hoofdstad van Nederland. Het station is gebouwd tussen 1881 en 1889. Per dag heeft het ongeveer 186.000 passagiers. Hiermee is Station Amsterdam Centraal het op één na drukste station van Nederland, alleen op Station Utrecht Centraal is het drukker. Het station ligt op het Stationseiland, hier ligt ook het Stationsplein.

Vanuit Amsterdam Centraal vertrekt onder andere de hogesnelheidstrein Thalys richting Brussel en Parijs.

Geschiedenis

Het stationsplein voor het centraal station in 1895.

In 1878 sloten het Station Amsterdam Willemspoort. Het station werd afgebroken en moest plaats maken voor het nieuwe centraal station van Amsterdam. Omdat de bouw van het nieuwe station jaren zou gaan duren, werd besloten een tijdelijk station neer te zetten voor de passagiers. Dit was Station Amsterdam Westerdok. Het nieuwe centraal station kwam te liggen op drie eilanden in het IJ. Deze eilanden zijn door mensen gebouwd met zand uit het Noordzeekanaal bij Velsen. Het station werden gebouwd op 8676 houten palen, net als vele gebouwen in Amsterdam. Tijdens de bouw verzakte het gebouw een aantal keer, waardoor de bouw langer duurde. Dolf van Gendt en Pierre Cuypers hebben het gebouw ontworpen. Zij ontwierpen alleen het gebouw, maar niet de overkapping van de perrons (de stationskap). Dit is ontworpen door Leonard Johannus Eijmer. De stationskap is bijna 45 meter hoog. Om bij het gebouw te passen moesten er ook decoraties en gevels worden ontworpen. In oktober 1889 was de stationskap klaar. Op 15 oktober 1889 werd het centraal station geopend.

Het Centraal Station met het Stationsplein en het Noord-Zuid-Hollandsch Koffiehuis.

In 1922 werd een tweede stationskap gebouw aan de kant van het IJ. Deze is smaller en langer, maar wel bijna hetzelfde qua stijl. Tussen de eerste en tweede stationskap was een open stuk. Dit stuk werd in 1996 overdekt met een derde stationskap. In 1920 werd de Oostenrijkse vleugel afgebroken en vervangen door het gebouw "De Oost". In de jaren 50 van de vorige eeuw werd een voetgangerstunnel gebouwd die door het gebouw liep en in de stationshal uitkwam. Deze tunnel werd in de jaren 70 afgebroken, vanwege de bouw van het metrostation. In de jaren 80 en 90 is een boel gebouwd. Zo kreeg spoor 15 een nieuw perron, zodat de passagiers van de Schiphollijn en de Flevolijn opgevangen. Jaren later werd dit spoor pas afgebouwd. Ook werden de centrale hal en de middentunnel verbreed. Inmiddels zijn die weer te klein geworden, door de bouw van de Noord/Zuidlijn. In 1994 kreeg het station een nieuwe verkeersleidingspost, die zit in het voormalige Station Amsterdam Westerdok. In 2000 werd de nieuwe Westertunnel geopend. In 2014 kreeg het station poortjes, waardoor je er alleen met de OV-chipkaart in kunt.

Verbouwen voor de toekomst

Al sinds 1997 wordt er gebouwd aan Station Amsterdam Centraal. De Nederlandse Spoorwegen willen namelijk dat Amsterdam Centraal een wereldstation wordt. Dit is een station (een knooppunt) tussen allerlei belangrijke, internationale lijnen. Zo loopt de Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen al door het station heen. Het station wordt grondig verbouwd en de omgeving hiervan ook. Zo wordt de Prins Hendrikkade een eenrichtingsverkeersweg. Het water voor het station, het Open Havenfront, zal groter worden gemaakt. De kassahuisjes van de rondvaartboten worden vernieuwd. Ook zal het hele Stationsplein worden vernieuwd en krijgt nieuwe bestrating. Op het Stationseiland zullen in de toekomst geen auto's meer mogen rijden, alleen nog trams, fietsers en voetgangers (en natuurlijk treinen) mogen het eiland nog op.

De Cuypershal is vernoemd naar de architect van het station

De bussen stonden vroeger in de buurt van het station op vijf verschillende plekken. Deze bussen krijgen nu één plaats met overkapping. Deze plaats is al voor een gedeelte van de bussen beschikbaar en is al af. Alleen de omgeving ervan wordt nog opgeknapt, willen alle bussen er in de toekomst rijden. Ook op het gebied van de metro wordt er druk gewerkt. Zo wordt er hard gewerkt aan de Noord/Zuidlijn. Deze metrolijn moet Amsterdam-Noord met de Zuidas gaan verbinden. Gepland wordt dat deze lijn in 2017 af is.

In het station wordt tevens ook druk gewerkt. Er komen twee passages met winkels, de Oostpassage en Westpassage. Deze passages worden gevuld met winkels. De drie bestaande tunnels worden gevuld met winkels en restaurants voor een snelle boodschap of een snelle snack. Deze tunnels worden dus gebruikt voor reizigers die weinig tijd hebben en de passages zijn er voor reizigers met meer tijd. Ook zijn de passages een verbinding tussen het IJ en het Centrum.

Het ontwerp

De Koninklijke wachtkamer in Station Amsterdam Centraal.

Als je goed van het Centraal Station kijkt, lijkt het veel op het Rijksmuseum Amsterdam. Cuypers heeft ook een beetje zijn ontwerp hierop aangepast. Van Gendt heeft alle station langs de spoorlijn Den Helder - Amsterdam ontworpen en vele andere Amsterdamse gebouwen, zoals de Hollandsche Manege en het Concertgebouw. Station Amsterdam Centraal is het eerste station dat door een bekend architect ontworpen is. Door het station te bouwen op drie eilanden in het IJ, werd voorkomen dat er spoorlijnen door de oude binnenstad zouden lopen. Hiervoor zouden toen huizen moeten worden afgebroken. Het Open Havenfront zorgde ervoor dat de kunstige eilanden ook van het vaste landen waren gescheiden. In het station werd zelfs rekening gehouden met het Koninklijk Huis. In het station is er een kamer voor het Huis, namelijk de Koninklijke Wachtkamer, en ook is er een parkeerplek voor de Gouden Koets (tegenwoordig een auto).

Vervoer

Het Station Amsterdam Centraal tussen 1890 en 1905.
De drie stationskappen
Een schilderij van Willem Laurens Bouwmeester uit 1910. Hierop zie je twee treinen het Centraal Station verlaten.

Trein

Op Station Amsterdam Centraal stoppen veel treinen. Daarom hebben we hieronder een overzichtje gemaakt. De nummers van de treinen, en soms de naam van de trein (alleen bij internationale treinen), staan weergegeven. Daarachter staat de route die de treinen daarna rijden.

Internationale treinen, die op Amsterdam Centraal stoppen, zijn:

De volgende nationale treinen stoppen op het station.

Tram

Het Centraal Station 's avonds

Al sinds de 20e eeuw wordt het Centraal Station gebruikt als halte voor trams. Tien tramlijnen hebben Amsterdam Centraal als station vandaag de dag. Voor trams zijn er twee haltes. Eén ligt aan het westen van het Stationsplein en één ligt aan het oosten. Alle trams vanaf de Nieuwezijds Voorburgwal stoppen aan de westkant en verlaten het station op weg naar het Leidseplein of de Rozengracht. Alle trams vanaf IJburg of het trams die naar het Damrak gaan stoppen aan de oostkant.

Metro

Sinds 1980 stopt de Amsterdamse metro op het station. Metrolijnen 51, 53 en 54 stoppen al op het station. De hoofdtoegang van de metro bevindt zich aan de kant van het Centraal Station. Ook zal in de toekomst de Noord/Zuidlijn eindigen op dit station. Onder het Stationsplein en het Open Havenfront liggen de metrostations. Ook is er een expositieruimte, met de naam De Kathedraal. Deze ruimte wordt samen met de Noord/Zuidlijn geopend in 2017.

Spoorwegstations aan de Spoorlijn Den Helder - Amsterdam • Staatslijn K
0,6: Den Helder · 3,4: Den Helder Zuid · 12,1: Anna Paulowna · 21,3: Schagen · 35,2: Heerhugowaard · 40,2: Alkmaar Noord · 42,1: Alkmaar · 48: Heiloo · 53,9: Castricum · 57,7: Uitgeest · 62,3: Krommenie-Assendelft · 65,1: Wormerveer · 67,7: Zaandijk Zaanse Schans · 68,8: Koog aan de Zaan · 71,2: Zaandam · 78,0: Amsterdam Sloterdijk · 80,8: Amsterdam Centraal
Spoorwegstations aan de HSL-Zuid / HSL 4
Amsterdam Centraal · Schiphol Airport · Rotterdam Centraal (· Breda ·) Noorderkempen · Antwerpen-Centraal
Spoorwegstations aan de Westtak Ringspoorbaan
0: Amsterdam Centraal · 3: Amsterdam Sloterdijk · 7: Amsterdam Lelylaan · 11: Schiphol Airport
Spoorwegstations aan de spoorlijn Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam • Oude lijn
-1: Amsterdam Centraal · 3: Amsterdam Sloterdijk · 9: Halfweg-Zwanenburg · 14: Haarlem Spaarnwoude · 17: Haarlem · 21: Heemstede-Aerdenhout · 28: Hillegom · 41: Voorhout · 46: Leiden Centraal · 48: De Vink · 51: Voorschoten · 57: Den Haag Mariahoeve · 59: Den Haag Laan van NOI · 61: Den Haag HS · 63: Den Haag Moerwijk · 65: Rijswijk · 69: Delft · 71: Delft Zuid · 80: Schiedam Centrum · 84: Rotterdam Centraal
Spoorwegstations aan de Rhijnspoorweg
0: Amsterdam Centraal · 1: Amsterdam Muiderpoort · 3: Amsterdam Amstel · 4: Duivendrecht · 6: Amsterdam Arena (stadionhalte) · 6: Amsterdam Bijlmer ArenA · 9: Amsterdam Holendrecht · 11: Abcoude · 23: Breukelen · 28: Maarssen · 33: Utrecht Zuilen · 35: Utrecht Centraal · 37: Utrecht Vaartsche Rijn · 42: Bunnik · 47: Driebergen-Zeist · 54: Maarn · 68: Veenendaal-De Klomp · 75: Ede-Wageningen · 84: Wolfheze · 88: Oosterbeek · 92: Arnhem Centraal · 93: Arnhem Velperpoort · 98: Westervoort · 101: Duiven · 106: Zevenaar · 115: Elten
Spoorwegstations aan de Spoorlijn Amsterdam - Zutphen • Oosterspoorweg
0: Amsterdam Centraal · 4: Amsterdam Muiderpoort · 5: Amsterdam Science Park · 7: Diemen · 13: Weesp · 22: Naarden-Bussum · 24: Bussum Zuid · 27: Hilversum Media Park · 28: Hilversum · 36: Baarn · 45: Amersfoort Centraal · 51: Hoevelaken · 88: Apeldoorn · 91: Apeldoorn De Maten · 97: Klarenbeek · 101: Voorst-Empe · 106: Zutphen
Nederlandse Spoorwegen Spoorwegstations in Noord-Holland Vlag van Noord-Holland
Alkmaar · -Noord · Amsterdam Centraal · -Amstel · -ArenA · -Bijlmer ArenA · -Holendrecht · -Lelylaan · -Muiderpoort · -RAI · -Science Park · -Sloterdijk · -Zuid · Anna Paulowna · Beverwijk · Bloemendaal · Bovenkarspel Flora · -Bovenkarspel-Grootebroek · Bussum Zuid · Castricum · Den Helder · -Zuid · Diemen · -Zuid · Driehuis · Duivendrecht · Enkhuizen · Haarlem · -Spaarnwoude · Halfweg-Zwanenburg · Heemskerk · Heemstede-Aerdenhout · Heerhugowaard · Heiloo · Hilversum · -Media Park · -Sportpark · Hollandsche Rading · Hoofddorp · Hoogkarspel · Hoorn · -Kersenboogerd · -Koog aan de Zaan · Krommenie-Assendelft · Naarden-Bussum · Nieuw Vennep · Obdam · Overveen · Purmerend · -Overwhere · -Weidevenne · Santpoort Noord · -Zuid · Schagen · Schiphol Airport · Uitgeest · Weesp · Wormerveer · Zaandam · -Kogerveld · Zaandijk Zaanse Schans · Zandvoort aan Zee
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Station_Amsterdam_Centraal&oldid=760519"