Melk

Zie Melk (gemeente) voor een plaats in Oostenrijk.

Een glas melk

Melk is een witte vloeistof die van nature wordt gemaakt door vrouwelijke zoogdieren die net een baby hebben gekregen. De melk die vrouwen geven aan baby's heet moedermelk. Meestal worden koeien gebruikt om melk te maken die mensen opdrinken. Van melk worden ook zuivelproducten zoals yoghurt, vla en kaas gemaakt.

Als je melk goed wilt bewaren, moet je hem bewerken. Dat heet pasteuriseren. De melk verwarm je dan tot 72 graden Celsius. De bacteriën in de melk gaan dan dood.

Veel mensen zeggen dat melk van koeien komt. Dat is ook zo, maar dat gebeurt door het water dat ze drinken en het gras dat ze eten.

Melkproductie

Wat gebeurd tijdens het melkproces?

De koeien gaan op een bepaald tijdstip naar de melkstal. Daar staan machines met speciale zuigers voor de uiers waar de melk uitkomt. Dit doet de machine met vacuüm.Via een apparaat worden er verschillende dingen van de koe bekeken zoals;

• ziekte
• dat de koe klaar is om een kalfje te krijgen
• hoeveel melk de koe geeft

Een lege stal.

Als er dingen anders zijn dan de vorige keer dat er gemolken werd, dan krijgt de boer dit te horen. Zo kan hij de koe in de gaten kan houden en kan kijken of alles goed gaat. Als de koe de melk heeft gegeven komt de melk in de melktank terecht. Dit is een hele grote bak vol met melk.

Wanneer alles goed is en de koe alle melk heeft gegeven dan mag de koe terug naar de stal. Bij een biologische boerderij hebben koeien soms speciale stallen (potstallen). Bij een potstal wordt er stro en mest opgespaard zodat ze dit later weer voor het land kunnen gebruiken.

Problemen tijdens het melken

Koeien geven geen melk:

• Het dier is ziek, wil een kalfje of is angstig
• Er is onrust in de stal
• Hij heeft het krachtvoer op het verkeerde moment gekregen
•  Invloeden van buitenaf zoals het weer

Koeien zijn lastig:

• Irritatie door vliegen
• Uierontsteking (een ontsteking die vaak bij koeien voor komt)
• Melkmachine doet het niet goed
• Stress

Biologische koeien krijgen 33,3% minder krachtvoer waardoor zij ook minder melk produceren. Een biologische koe leeft langer maar geeft 20% minder melk dan een gangbare koe. Ook zit er in biologische melk ongeveer 0,7% minder vet in en 0,9% eiwit. Verder leven er minder melkkoeien op een biologische boerderij dan een gangbare boerderij (dit verschilt ongeveer 20 koeien per boerderij).

Biologische boerderij hebben dus een lagere melkproductie dan gangbare boerderijen. Daarom is biologische melk duurder in de winkel.

Soorten melk

Je hebt verschillende soorten melk:

• volle melk
• halfvolle melk
• magere melk

Melk waar geen vet uit verwijderd is noemen we volle melk.
Het verwijderen van ca. de helft van de vetten uit de melk levert halfvolle melk op.
Magere melk bevat nòg minder vet, maar ook minder voedingstoffen. Halfvolle melk is het gezondst en het voedzaamst is volle melk.

Gezond

Melk bevat veel gezonde voedingsstoffen die je nodig hebt om te groeien. Het bevat vitaminen die ieder mens nodig heeft. Er zit ook calcium in, waarvan je sterke botten krijgt. Melk is dus erg goed voor je, en staat dan ook in de Schijf van Vijf.

--Schijf van Vijf—Volgens de schijf van vijf is melk onmisbaar vanwege calcium en vocht. In de schijf van vijf vind je ook andere nuttige informatie om gezond te leven en goed omgaan met gezond eten.

Bronnen

• Remmelink, G. (2019). Handboek melkveehouderij. Geraadpleegd op 9-10-2019 van, https://www.wur.nl/nl/show/Handboek-Melkveehouderij.htm.
• Zom, R. L. G. & Smolders, E. A. A. (2009). Lage krachtvoergiften en diergezondheid in de biologische melkveehouderij. Geraadpleegd op 21-10-2019 van, https://edepot.wur.nl/12189.
• Van der Meulen, H. (2019). Biologische hebben afwijkende bedrijfsopzet en stabielere melkprijs. Geraadpleegd op 11-10-2019 van, https://www.agrimatie.nl/ThemaResultaat.aspx?subpubID=2232&themaID=2267&indicatorID=2106.
• Stichting voedingscentrum Nederland. (z.d.). Biologisch. Geraadpleegd op 11-10-2019 van, https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/biologisch.aspx.