Rebab: verschil tussen versies
(Aanzet rebab) |
(Rebab afgerond) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | |||
[[Bestand:Man playing rebab, Indonesia Tanah Airku, p79.jpg|miniatuur|Man speelt rebab in [[gamelan]] orkest]] | [[Bestand:Man playing rebab, Indonesia Tanah Airku, p79.jpg|miniatuur|Man speelt rebab in [[gamelan]] orkest]] | ||
De '''rebab''' (Arabisch : ربابة) is de naam van verschillende verwante gestreken (maar soms geplukte) [[Snaarinstrument|snaarinstrumenten]] die zich onafhankelijk hebben verspreid via islamitische handelsroutes over een groot deel van [[Afrika|Noord-Afrika]], [[Zuidoost-Azië]], het [[Midden-Oosten]] en delen van [[Europa (werelddeel)|Europa]] vanaf ongeveer 1260, beginnend in [[Andalusië]]. De [[Strijkinstrument|strijkinstrumenten]] werden in de [[middeleeuwen]] de ''rebec'' of ''rabel'' en de [[Tokkelinstrument|tokkelinstrumenten]] werden de gittern, waar de latere [[mandoline]] uit ontstond. | De '''rebab''' (Arabisch : ربابة) is de naam van verschillende verwante gestreken (maar soms geplukte) [[Snaarinstrument|snaarinstrumenten]] die zich onafhankelijk hebben verspreid via islamitische handelsroutes over een groot deel van [[Afrika|Noord-Afrika]], [[Zuidoost-Azië]], het [[Midden-Oosten]] en delen van [[Europa (werelddeel)|Europa]] vanaf ongeveer 1260, beginnend in [[Andalusië]]. De [[Strijkinstrument|strijkinstrumenten]] werden in de [[middeleeuwen]] de ''rebec'' of ''rabel'' en de [[Tokkelinstrument|tokkelinstrumenten]] werden de gittern, waar de latere [[mandoline]] uit ontstond. | ||
| Regel 11: | Regel 10: | ||
* Een korthals dubbelborstige of "bootvormige" variant; vaak geplukte versies zoals de kabuli rebab (ook wel de robab of rubab genoemd) bestaan ook. | * Een korthals dubbelborstige of "bootvormige" variant; vaak geplukte versies zoals de kabuli rebab (ook wel de robab of rubab genoemd) bestaan ook. | ||
* Naast de spike-viool variant bestaat er ook een variant met een peervormige [[klankkast]], tamelijk lijkend op de Byzantijnse [[Lier (muziekinstrument)|lier]] en de Kretenzische [[Lier (muziekinstrument)|lier]]. Deze laatste variant reisde in de 11e eeuw met handelaren mee naar West-Europa en werd de ''rebec''. Deze rabāb is de voorouder van veel Europese strijkinstrumenten, waaronder de ''rebec'' en de [[Lier (muziekinstrument)|lier]], maar niet van de strijkinstrumenten in de lierfamilie zoals de ''crwth'', ''jouhikko'', ''talharpa'' en ''gue''. | * Naast de spike-viool variant bestaat er ook een variant met een peervormige [[klankkast]], tamelijk lijkend op de Byzantijnse [[Lier (muziekinstrument)|lier]] en de Kretenzische [[Lier (muziekinstrument)|lier]]. Deze laatste variant reisde in de 11e eeuw met handelaren mee naar West-Europa en werd de ''rebec''. Deze rabāb is de voorouder van veel Europese strijkinstrumenten, waaronder de ''rebec'' en de [[Lier (muziekinstrument)|lier]], maar niet van de strijkinstrumenten in de lierfamilie zoals de ''crwth'', ''jouhikko'', ''talharpa'' en ''gue''. | ||
| − | De spike- | + | De spike-viool rebab, die meestal bestaat uit een klein, meestal rond lichaam ([[klankkast]]), is aan de voorkant is bedekt met een membraan zoals perkament of schapenvacht en waaraan een lange nek is bevestigd. Er is een lange dunne hals met een 'pennengat' aan het uiteinde en er zijn één, twee of drie snaren. Er is geen toets zoals een [[viool]] dat heeft. Het instrument wordt rechtop gehouden, rustend op de schoot of op de vloer. De [[strijkstok]] is meestal meer gebogen dan die van de [[viool]]. |
De rebab, hoewel gewaardeerd om zijn stemachtige toon, heeft een zeer beperkt bereik (iets meer dan een octaaf of toonladder), en werd geleidelijk in een groot deel van de Arabische wereld vervangen door de viool en ''kemenche''. De [[Irak|Iraakse]] versie van het instrument ( ''jawza'' of ''joza'') heeft vier snaren. | De rebab, hoewel gewaardeerd om zijn stemachtige toon, heeft een zeer beperkt bereik (iets meer dan een octaaf of toonladder), en werd geleidelijk in een groot deel van de Arabische wereld vervangen door de viool en ''kemenche''. De [[Irak|Iraakse]] versie van het instrument ( ''jawza'' of ''joza'') heeft vier snaren. | ||
De rebab wordt gebruikt in vele muzikale [[Ensemble|ensembles]] en [[Genre|genres]], wat terug te zien is in zijn brede verspreiding, en wordt in verschillende gebieden enigszins anders gebouwd en gespeeld. Ze kunnen een klankkast hebben die is gemaakt van een halve [[kokosnoot]], terwijl de meer verfijnde versies een metalen klankkast hebben, en de voorkant kan half bedekt zijn met geslagen koper en de andere helft met koeienhuid. | De rebab wordt gebruikt in vele muzikale [[Ensemble|ensembles]] en [[Genre|genres]], wat terug te zien is in zijn brede verspreiding, en wordt in verschillende gebieden enigszins anders gebouwd en gespeeld. Ze kunnen een klankkast hebben die is gemaakt van een halve [[kokosnoot]], terwijl de meer verfijnde versies een metalen klankkast hebben, en de voorkant kan half bedekt zijn met geslagen koper en de andere helft met koeienhuid. | ||
| + | |||
| + | == Links == | ||
| + | * Muziekweb - [https://www.muziekweb.nl/Muziekweb/Cat/SingleSearch/Search?q=rebab&catalogue= Rebab] | ||
| + | * YouTube - [https://www.youtube.com/results?search_query=Rebab Rebab] | ||
| + | [[Categorie:Muziekinstrumenten]] | ||
Huidige versie van 3 jun 2021 om 11:27
De rebab (Arabisch : ربابة) is de naam van verschillende verwante gestreken (maar soms geplukte) snaarinstrumenten die zich onafhankelijk hebben verspreid via islamitische handelsroutes over een groot deel van Noord-Afrika, Zuidoost-Azië, het Midden-Oosten en delen van Europa vanaf ongeveer 1260, beginnend in Andalusië. De strijkinstrumenten werden in de middeleeuwen de rebec of rabel en de tokkelinstrumenten werden de gittern, waar de latere mandoline uit ontstond.
De rebab werd en wordt vaak gebruik in Arabische bedoeïenen -muziek. Je komt het instrument ook tegen in de Javaanse gamelan orkesten.
Het is een van de vroegst bekende strijkinstrumenten. Het werd al voor de 8e eeuw in geschriften genoemd, en is de ouder dan vele strijk- en snaarinstrumenten.
Er zijn hoofdzakelijk 3 hoofdtypen:
- Een langhals gebogen variant die vaak een pen aan de onderkant heeft om op de grond te rusten; dus dit wordt in bepaalde gebieden een spike-viool genoemd. Sommige van de instrumenten die hieruit ontstaan, hebben vergelijkbare pennen waarop ze rusten (denk aan een cello).
- Een korthals dubbelborstige of "bootvormige" variant; vaak geplukte versies zoals de kabuli rebab (ook wel de robab of rubab genoemd) bestaan ook.
- Naast de spike-viool variant bestaat er ook een variant met een peervormige klankkast, tamelijk lijkend op de Byzantijnse lier en de Kretenzische lier. Deze laatste variant reisde in de 11e eeuw met handelaren mee naar West-Europa en werd de rebec. Deze rabāb is de voorouder van veel Europese strijkinstrumenten, waaronder de rebec en de lier, maar niet van de strijkinstrumenten in de lierfamilie zoals de crwth, jouhikko, talharpa en gue.
De spike-viool rebab, die meestal bestaat uit een klein, meestal rond lichaam (klankkast), is aan de voorkant is bedekt met een membraan zoals perkament of schapenvacht en waaraan een lange nek is bevestigd. Er is een lange dunne hals met een 'pennengat' aan het uiteinde en er zijn één, twee of drie snaren. Er is geen toets zoals een viool dat heeft. Het instrument wordt rechtop gehouden, rustend op de schoot of op de vloer. De strijkstok is meestal meer gebogen dan die van de viool.
De rebab, hoewel gewaardeerd om zijn stemachtige toon, heeft een zeer beperkt bereik (iets meer dan een octaaf of toonladder), en werd geleidelijk in een groot deel van de Arabische wereld vervangen door de viool en kemenche. De Iraakse versie van het instrument ( jawza of joza) heeft vier snaren.
De rebab wordt gebruikt in vele muzikale ensembles en genres, wat terug te zien is in zijn brede verspreiding, en wordt in verschillende gebieden enigszins anders gebouwd en gespeeld. Ze kunnen een klankkast hebben die is gemaakt van een halve kokosnoot, terwijl de meer verfijnde versies een metalen klankkast hebben, en de voorkant kan half bedekt zijn met geslagen koper en de andere helft met koeienhuid.