Jamaica (muziek)

Mbira

Jamaica is behalve het eiland ten zuiden van Cuba ook een sub-muziekgenre wat valt onder Latin. De muziekstijlen Mento, Dancehall, Dub, Ragga, Reggae, Regaeton, Rocksteady, Rootsreggae en Ska zijn allemaal op het eiland Jamaica ontstaan. Ook komen er verschillende Jazz muzikanten van Jamaica, die vaak in Londen of de Verenigde Staten gingen optreden. Dit kwam omdat er maar beperkte mogelijkheden waren om in Jamaica carrière te maken als jazz muzikant.

Mento

Mento is een stijl van Jamaicaanse muziek die dateert van vóór de ska- en reggaemuziek maar heeft er wel een grote invloed op gehad. Mento bevat typisch akoestische instrumenten (niet elektrisch versterkt), zoals akoestische gitaar, banjo, handtrommels en de Rhumba-box - een grote Mbira of Kalimba (een houten plank of kist met daaraan bevestigde verspringende metalen tanden, waaraan je plukt met de duimen). The Rhumba box is de bas in deze muziek. Lord Flea en Count Lasher zijn twee van de meer succesvolle mento-kunstenaars. Bekende mento-songs zijn onder meer "Day-O", "Jamaica Farewell" en "Linstead Market". Mento wordt vaak verward met Calypso. Dit is een muzikale vorm uit Trinidad en Tobago (eilanden vlak bij Venezuela).

Calypso

Zoals op veel Caribische eilanden, is de Calypso-muziek van Trinidad en Tobago onderdeel geworden van de cultuur van Jamaica. Hoewel Calypso en Mento veel overeenkomsten hebben, zijn het dus afzonderlijke en verschillende muzikale vormen. In het midden van de 20e eeuw werd Mento vermengd met Calypso. Mento-zangers gebruikten vaak Calypso-liedjes en -technieken. Net als in Calypso gebruikt Mento teksten die over de actualiteit gaan, maar met een humoristische inslag. In het lied wordt commentaar geleverd op de armoede en andere sociale kwesties. De Trinidadiaanse Calypso- en Socamuziek zijn populair in Jamaica. Populaire Calypso / Soca-artiesten uit Jamaica zijn onder meer Byron Lee, Fab 5 en Lovindeer. Harry Belafonte is een Amerikaan van geboorte, maar groeide op in Jamaica van zijn 5e tot 13e jaar. Hij introduceerde later de Calypso-muziek bij het Amerikaanse publiek. Belafonte werd de "King of Calypso" genoemd.

Big Youth op latere leeftijd

DJ's en roosteren

Samen met de opkomst van Ska werd het vak van Deejays ofwel DJ populair in Jamaica. Voorbeelden hiervan zijn Sir Lord Comic, King Stitt en pionier Count Matchuki. Zij begonnen bij hun optredens te vertellen/zingen over de ritmes van populaire liedjes heen. In Jamaicaanse muziek is de Deejay degene die praat en de 'selector' is de persoon die de grammofoonplaten kiest. Door de populariteit van Deejays als een belangrijk onderdeel van de presentatie, ontstond er behoefte aan instrumentale liedjes, evenals instrumentale versies van populaire vocale liedjes. Nummers zonder zang dus, waarbij de deejay zijn of haar tekst erbij kan invullen.

'Roosteren of toasten' is een soort lyrisch gezang door de Deejay op een bepaalde maat. Zij zijn degenen die het ritme chanten (zingen) of neuriën. Met de opkomst van veel verschillende stijlen werd 'roosteren' populair in Jamaica in de jaren '60 en '70 van de twintigste eeuw. Eind jaren '60 begonnen producers zoals King Tubby en Lee Perry de zang weg te halen van nummers die waren opgenomen voor 'soundsystem-feesten'. Met de kale beats (drums) en het spel op de basgitaar meer op de achtergrond, begonnen Deejays te 'roosteren'. In de loop van de tijd werd 'roosteren' een steeds ingewikkelder activiteit en werd het even belangrijk als de dansbeats die erachter speelden. Met een beetje fantasie kun je het de vroegste vorm van rap noemen.

De basiselementen van hiphop en raps, zoals politieke commentaren, waren allemaal al aanwezig in de Trinidadiaanse muziek. Toen rocksteady- en reggaebands van hun muziek een vorm van nationaal en zelfs internationaal zwart verzet wilden maken, namen ze het voorbeeld van Calypso over. Hierbij werd gezongen over zaken als laksheid, politiek en zelfbewustzijn.

Verdere invloeden van Jamaicaanse muziek

Reggae en ska hadden een enorme invloed op de Britse punkrock- en new wave- bands uit de jaren '70, zoals The Clash, Elvis Costello and the Attractions, The Police, The Slits en The Ruts. Ska revival bands als The Specials, Madness en The Selecter namen elementen uit de Jamaicaanse muziek over.

Links

• SchoolTV - Jamaica
• Muziekweb - Jamaica
• Early Theodore Miller - Mento Music
• "Day-O" (Banana Boat Song) - George Browne and his Jamaican Calypso Band
• "Jamaica Farewell" - Harry Belafonte (1957)
• "More Scorcher" - Count Machuki (1969)
• "Fire Corner" - King Stitt (unieke clip, ca. 1969)
• "Ten Against One" - Big Youth (Live op Reggae Sunsplash 1982)