Hof van Cassatie (België)
Het Hof van Cassatie is de hoogste rechtbank in België. De rechtsbank zetelt in het Justitiepaleis in de Belgische hoofdstad Brussel. In het Frans staat de rechtbank als de Cour de Cassation en in het Duits als het Kassationshof. In het verleden werd de rechtbank ook het Hof van Verbreking genoemd. Hoewel je die naam af en toe nog tegenkomt, is die naam tegenwoordig verouderd.
Het Hof van Cassatie gaat over de uitspraken van lagere rechtbanken in België. Als een veroordeelde het niet eens is met de straf, kan hij/zij in hoger beroep gaan. In dat geval ga je naar een hogere rechtbank. Het Hof van Cassatie is de allerhoogste rechtbank. Het Hof van Cassatie kijkt in tegenstelling tot de andere rechtbanken niet naar de feiten, maar naar de toepassing en interpretatie van de rechtsregels (de procedure zelf). De rechters aan het Hof van Cassatie worden raadsheren genoemd (ook als dat vrouwelijke rechters zijn).
Het Hof van Cassatie is vergelijkbaar met de Hoge Raad der Nederlanden in Nederland.
Bevoegdheden
De Belgische grondwet zegt uitdrukkelijk dat de rechtbank niet oordeelt over de zaken zelf. Hoewel het Hof van Cassatie de allerhoogste rechtbank is, oordeelt het niet over de feiten van de zaak. Als een rechtszaak begint, oordeelt de rechter voor een eerste keer over de zaak. Dat wordt eerste aanleg genoemd. Mocht je het niet eens zijn met de uitspraak, kun je naar een hogere rechtbank gaan. Dat wordt een hoger beroep genoemd. De rechter van die rechtbank oordeelt dan een tweede keer over de zaak (de tweede aanleg). Mocht je het nog steeds niet eens met de uitspraak, kun je naar het Hof van Cassatie gaan. Het Hof van Cassatie kijkt alleen naar procedure van de zaak en de interpretatie van de rechtsregels. Zij kijkt of er geen fouten gemaakt zijn. Het Hof van Cassatie doet dus geen uitspraak over de strafbare feiten in de zaak. De rechter oordeelt dus niet voor een derde keer over de zaak.
Het rechtszaak aan het Hof van Cassatie is vrij bijzonder. Het Hof van Cassatie behandelt alleen zaken als de gewone rechtsmiddelen niet voldoende zijn. Zij kijken dan of een uitspraak de wet niet overtreedt en of er fout in de procedure gemaakt is. Als het Hof van Cassatie een fout vindt of vindt dat de uitspraak de wet overtreedt, kan zij de uitspraak vernietigen (ongedaan maken). Zij verwijst vervolgens de zaak door naar een andere rechtbank of gerechtshof. Die rechtbank of dat gerechtshof oordeelt vervolgens opnieuw over de zaak. Het Hof van Cassatie is dus een controle op de rechtspraak in België.
Volgens de Belgische grondwet bestaat er maar één Hof van Cassatie. Dat hof gaat over heel België.
Organisatie
Het Hof van Cassatie bestaat uit drie kamers:
- Eerste kamer: behandelt burgerlijk recht, economisch recht, bestuursrecht en tuchtrecht.
- Tweede kamer: behandelt strafzaken.
- Derde kamer: behandelt sociale zaken.
Iedere kamer heeft zowel een Nederlands- als Franstalige afdeling.
Iedere zaak vindt plaats in een van de drie kamers. Bij een rechtszaak zijn normaal gesproken vijf rechters aanwezig, maar in simpele gevallen zijn dat er slechts drie. De rechters worden raadsheren genoemd (ook als zij vrouw zijn). De raadsheren worden benoemd door de Belgische koning op advies van de Hoge Raad voor de Justitie.
De arresten (de beslissingen) zijn meestal erg kort. Tot 2002 bestonden die arresten uit één hele lange zin met veel signaalwoorden. Hierdoor waren die de arresten soms vrij moeilijk te begrijpen voor het gewone publiek. Sinds 2002 worden de arresten in een moderne stijl geschreven. Bij het arrest wordt geen motivering (reden) geschreven. Je weet dus niet waarom het Hof van Cassatie precies tot die beslissing is gekomen.