Hollands
Hollands is samen met het Brabants het meest gesproken hoofddialect van het Nederlands. Het is een hoofdgroep binnen het Nederfrankisch, naast het Brabants, Zeeuws, Vlaams, Kleverlands en Limburgs. Het wordt vooral gesproken in de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland, Utrecht, Flevoland en op een deel van de Nederlandse Waddeneilanden.
Binnen het Hollands heb je een aantal streekdialecten:
West-Fries, Noord-Hollands, Zaans (Zaandam e.o.), Zuid-Hollands (Zuid-Holland), en Strand-Hollands (langs de kust). Daarnaast heb je enkele stadsdialecten als: Amsterdams, Rotterdams, Haags, Hilversums (dat tussen het Amsterdams en het Utrechts in zit), Stad-Utrechts, en het Leids.
Dit dialect komt het meest overeen met het Standaardnederlands. In Haarlem wordt naar men zegt het zogeheten zuiverste Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) gesproken.
In de Romeinse tijd werd er in deze streek nog Fries gesproken. Vanaf ongeveer de 11 tot 13e eeuw werd dit vanuit het zuiden door het Nederfrankisch verdrongen. Vanaf de 16e eeuw ontstond er een standarisering, waarbij het Antwerps veel invloed had (door Antwerpenaren die door de Spaanse overheersing naar het noorden waren gevlucht). Het was de taal van de toenmalige elite. Ook de Bijbelvertaling van 1618 had veel invloed.
De basis van het Afrikaans ligt deels in het Hollands, dit als gevolg van de activiteiten van de toenmalige Verenigde Oost-Indische compagnie daar.