Witte de With

Witte de With

Witte Cornelisz de With was een van de vele beroemde zeehelden, over wie Nederland in de Gouden Eeuw het geluk had te beschikken. Deze admiraal (wat een generaal is in het leger is een admiraal bij de marine) werd geboren bij Brielle op 29 april 1599 en sneuvelde bij de Slag in de Sont met de Zweden op 8 november 1658.

In oost en west. De Slag bij Duins

Oorspronkelijk verdiende De With zijn sporen in "De Oost", dat wil zeggen in Oost-Indië, een toenmalige Nederlandse kolonie onder de gouverneur Jan Pieterszoon Coen. Later werd hij vlaggenkapitein (dat is kapitein van het vlaggenschip van de commandant) onder Piet Hein. In die functie had hij een belangrijk aandeel in de verovering van de Spaanse zilvervloot in 1628. In 1637 werd hij vice-admiraal. In 1639 onderscheidde hij zich onder luitenant-admiraal Maarten Harpertszoon Tromp in de beroemde Slag bij Duins. Bij die zeeslag vernietigde de Nederlandse vloot de machtige Spaanse Armada.

Met Tromp had De With een slechte relatie. Ze hadden voortdurend onenigheid. De With vond eigenlijk, dat Tromp zijn functie als vlootbevelhebber niet waard was en in zijn plaats op die plek was benoemd. Maar het ging niet zo ver, dat De With zijn plichten verzaakte. Daarvoor was hij te rechtschapen.

De With alsnog opperbevelhebber

In 1647 werd De With commandant van een eskader van de West-Indische Compagnie. In de Eerste Engelse Oorlog (1652-54) werd hij dan eindelijk opperbevelhebber, toen Tromp uit zijn functie was gezet toen die ruzie met de autoriteiten kreeg. Maar nu zat alles De With tegen. In de Slag bij de Hoofden op 8 oktober 1652 kreeg hij te maken met desertie (plichtsverzuim of - mooi woord - vaandelvlucht) van veel Zeeuwse kapiteins, die hem op schandelijke wijze in de steek lieten. Ze hadden geen vertrouwen in De With en hadden liever gezien, dat in zijn plaats vice-admiraal Jan Evertsen, een Zeeuw, was benoemd. Door de vloot tijdig terug te trekken, kon De With nog net voorkomen, dat de slag verloren ging. Het gevolg was wel, dat hij weer plaats moest ruimen voor Tromp, die op zijn oude post terugkeerde.

De Slag in De Sont. De With sneuvelt

Toen Nederland Denemarken bijstond in de strijd tegen de Zweden in de zogeheten Noordse Oorlog, voerde De With het bevel over de voorhoede en sneuvelde in de Slag in de Sont (een zeestraat tussen Denemarken en Zweden). Hij werd begraven in de Grote of Sint Laurenskerk in Rotterdam, waar hij rust in een praalgraf.

Trivia

In de Jaren Vijftig van de vorige eeuw fungeerde De With zelfs in een slagzin van het wasmiddel Radion:

Als Witte de With van Radion had geweten

Dan had hij Witter dan Wit geheten!