Willem II van Oranje
Willem II van Oranje werd geboren in 1626 en stierf in 1650. Hij volgde zijn vader Frederik Hendrik van Oranje-Nassau als stadhouder op in 1647, maar hij stierf al op 24-jarige leeftijd aan de pokken. Slechts 8 dagen na zijn sterven werd zijn zoon en latere opvolger Willem III van Oranje geboren. De situatie leidde tot een periode zonder stadhouder, het zogeheten eerste stadhouderloze tijdperk. In deze tijd werd Johan de Witt de feitelijke regeringsleider.
Willem II was de soevereine prins van Oranje en stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre, Overijssel en Groningen in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zijn enige kind, Willem III van Oranje, regeerde later als koning van Engeland, Ierland en Schotland.
Vroege leven
Willem II, was de zoon van Frederik Hendrik van Oranje-Nassau, Prins van Oranje, en Amalia van Solms-Braunfels. Frederik Hendrik was de jongste zoon van Willem van Oranje (stadhouder 1559-1584); zijn oudere halfbroer Maurits van Nassau was stadhouder (1585-1625); Frederik Hendrik was stadhouder van 1625 tot 1647. De stadhouders regeerden samen met de Staten-Generaal, een vergadering van vertegenwoordigers van elk van de zeven provincies, maar meestal gedomineerd door de grootste en rijkste provincie, Holland. De functie stadhouder was overigens niet overerfbaar, daarvoor moest je gekozen worden.
Op 2 mei 1641 trouwde Willem II met Maria Henrietta Stuart, Princess Royal, Prinses van Oranje en Gravin van Nassau, de oudste dochter van koning Karel I van Engeland, in de Koninklijke kapel van Whitehall Palace in Londen. Willem was nog geen vijftien, terwijl Maria toen net negen was.
Regeren
In 1647 stierf zijn vader Frederik Hendrik, en Willem II volgde zowel zijn erfelijke titels als zijn electieve ambten op als stadhouder van vijf van de zeven gewesten: Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre en Overijssel. Friesland, en later Groningen en Drenthe had Willem Frederik van Nassau-Dietz als stadhouder. Willem II hield wel van roem en kon nogal onbesuisd (wild, onstuimig) zijn.
Nederland was in die tijd nog steeds verwikkeld in de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje vanwege zijn onafhankelijkheid. Onder Frederik Hendrik had Nederland de oorlog grotendeels gewonnen en onderhandelde sinds 1646 met Spanje over de voorwaarden om deze te beëindigen.
De onderhandelaars stemden in 1648 in met de Vrede van Münster, maar Willem verzette zich tegen aanvaarding van het verdrag, hoewel het wel de onafhankelijkheid van de (noordelijke) Nederlanden erkende. De zuidelijke Nederlanden bleven in handen van de Spaanse monarchie (koningshuis). Een afzonderlijke vrede schond bovendien het in 1635 gevormde verbond met Frankrijk. De Staten (bestuur) van zes provincies stemden echter om het te aanvaarden.
In het geheim opende William zijn eigen onderhandelingen met Frankrijk met als doel zijn eigen grondgebied uit te breiden onder een meer gecentraliseerde regering. Daarnaast werkte hij voor het herstel van zijn verbannen zwager, Karel II, op de troon van Engeland.
In 1650 raakte Willem II verwikkeld in een fikse ruzie met het gewest Holland en de machtige regenten van Amsterdam; Andries Bicker (ook burgemeester) en zijn neef Cornelis de Graeff. Met de Vrede van Münster wilden de regenten de uitgaven voor het leger verminderen en daarmee geld besparen. Dat zou ook de autoriteit van Willem als admiraal generaal verminderen. Willem II wilde een soort staatsgreep plegen. Hij zette acht leden van de Staten van Holland (waaronder Jacob de Witt, vader van de latere raadpensionaris van Holland Johan de Witt en de burgemeesters van Haarlem, Delft, Hoorn en Medemblik) gevangen in het kasteel Loevestein. Ook bekend als de Loevesteinse factie. Daarnaast stuurde hij zijn neef Willem Frederik van Nassau-Dietz met een leger van 10.000 man om Amsterdam met geweld in te nemen. Slecht weer verijdelde deze campagne, en een deel van het leger verdwaalde op de hei bij Hilversum, maar Amsterdam gaf toe.
Willem was slechts drie jaar stadhouder, tot hij in 1650 aan de pokken stierf. Een week na zijn dood werd zijn enige zoon Willem geboren, de latere Willem III van Oranje. Dit was het begin van de Eerste Stadhouderloze Periode waarbij de regenten en Johan de Witt het voor het zeggen hebben. Willem II zoon volgde hem in 1672 op als stadhouder en werd later, in 1689, ook koning van Engeland.
Titels en Wapen
- Stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel
- Markies de Veere en Vlissingen
- Graaf van Nassau-Dillenburg , Buren , Leerdam , Katzenelnbogen en Vianden
- Burggraaf van Antwerpen
- Baron d' Aggeris, Bréda, Cranendonck, Land van Cuijk, Doesburg, Eindhoven, Grave, De Lek, IJsselstein, Diest, Grimbergen, Herstal, Warneton, Beilstein, Bentheim-Lingen, Moers, Arlay en Nozeroy
- Heer van Dasburg , Mont-Sainte-Gertrude, Hooge en Lage Zwaluwe, Klundert, Montfort, Naaldwijk, Niervaart, Polanen, Steenbergen, Sint-Maartensdijk, Turnhout, Willemstad, Zevenbergen, Bütgenbach, Saint-Vith en Besançon.