Stuw
Een stuw of lage kopdam is een barrière over de breedte van een rivier, beek of sloot die de stromingskenmerken van water verandert en meestal zorgt voor een verandering in de hoogte van het waterpeil. Stuwen worden ook gebruikt om de waterstroom voor uitlaten van meren, vijvers en reservoirs te regelen. Er zijn veel stuwontwerpen, maar meestal stroomt het water vrijelijk over de top van de stuwkam voordat het naar een lager niveau stroomt. Een dam houdt het water echt tegen. Een stuwdam is meestal zo gemaakt dat het water wordt opgestuwd om vervolgens door pijpen te gaan in de stuwdam en een generator in beweging te zetten die stroom opwekt.
Gebruik
Gewoonlijk worden stuwen gebruikt om overstromingen te voorkomen, de waterafvoer te meten en te regelen (als het een beweegbare stuw is) en rivieren beter bevaarbaar te maken voor de boten. Op sommige locaties zijn de termen dam en stuw gelijk, maar normaal wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de beide constructies. Gewoonlijk is een dam specifiek ontworpen om water achter een muur te stuwen (in waterhoogte te laten stijgen), terwijl een stuw is ontworpen om de stroomeigenschappen van de waterloop te veranderen.
Stuwen worden vaak gebruikt om de stroomsnelheid van rivieren te regelen tijdens perioden van hoge afvoer. Meestal gebeurd dit in de lente als er veel smeltwater vanaf de bergen richting de laaglanden stroomt zoals bij de Maas en de Rijn. Sluisdeuren (of in sommige gevallen de hoogte van de stuwkam) kunnen worden gewijzigd om de hoeveelheid water die stroomafwaarts stroomt te vergroten of te verkleinen. Stuwen voor dit doel worden vaak stroomopwaarts van steden en dorpen aangetroffen en kunnen zowel geautomatiseerd als handmatig worden bediend. Bij een juist lage afvoer wordt de stuw dicht gezet om het water op te stuwen zodat de scheepvaart door kan gaan.
Problemen
Doordat de stroomsnelheid vertraagd door een stuw wordt kan er stroomopwaarts meer slib naar de bodem zakken en zo de vaargeul te ondiep maken. Ook heeft de stuw invloed op het zuurstofgehalte in het water wat problemen kan geven voor de waterdieren en planten.
Ook vormt de stuw een obstakel voor vissen die naar de paaigronden willen trekken zoals de zalm. Vaak worden er dan naast de stuw zogeheten vistrappen aangelegd.
Stuwen kunnen ook gevaarlijk zijn voor zwemmers en kanoërs, vanwege de sterke stroming.
Omdat een gesloten stuw een onneembare hindernis is voor schepen, is naast een stuw vaak een schutsluis gebouwd, zodat doorgang van de scheepvaart bij een gesloten stuw mogelijk blijft.
Geschiedenis
Omdat je met een stuw de waterhoogte kunt beïnvloeden, werden deze al zo'n 5.000 jaar v. Chr. gebruikt bij de irrigatie van het land. Met schotten in de kanaaltjes werd het water omhoog gebracht.
Stuwen in beken en waterlopen worden vaak geplaatst om water langer vast te houden in hoger gelegen gebieden en zo te voorkomen dat deze gebieden verdrogen. Tevens wordt met deze stuwen voorkomen dat lager gelegen gebieden snel overstromen.
Fotogalerij
Dubbele klepstuw bij Bathmen
Beweegbare stuw in Oelerbeek bij Hengelo
Oppompbare balgstuw bij Borne
Vaste betonnen stuw
Stuw in de Maas bij Lith met Pr. Maximasluizen
Stuw en sluis Eefde in Twentekanaal
Stuw bij Hagestijn
Vistrap in de John Day Dam in de rivier de Columbia, Canada.
.jpg)
