Stadsgewestelijk Materieel
Terug naar lijst van treintypen in Nederland| Stadsgewestelijk Materieel (SGM) Sprinter, Plan Y of Elektrisch Materieel '74 | |
|---|---|
|
| |
| Fabrikant | Talbot, Holec |
| Vervoerder | Nederlandse Spoorwegen |
| Maximumsnelheid | 125 km/h (max), 120 km/h (dienst) |
| In dienst | 1975 tot 2021 |
Portaal  Openbaar vervoer
| |
Het Stadsgewestelijk Materieel (SGM) was het eerste Nederlandse spoorwegmaterieel dat speciaal is ontwikkeld voor stadsgewestelijk vervoer van de Nederlandse Spoorwegen. Het werd officieel ook wel aangeduid als Plan Y of Elektrisch Materieel '74. Het stond ook bekend als de Sprinter, een naam die tegenwoordig bij de NS ook wordt gebruikt voor de Sprinter Lighttrain en in de loop van de jaren het begrip stoptrein heeft vervangen. Het materieel heeft dienst gedaan op het Nederlandse spoorwegnet van 1975 tot 2021.
Deze lichtere vorm trein was te vergelijken met een tram of metro en was vooral bedoeld voor het voorstedelijk gebied, waarbij passagiers vlot konden in en uitstappen en de trein moest geschikt zijn voor forenzenverkeer waarbij de haltes (stations) relatief dicht op elkaar zitten (zo'n 1,5 km). De trein moest snel kunnen optrekken en afremmen om tijd te besparen. Een moderne, maar vooral ook veilige machinisten cabine hebben. Ter vergelijking: een vierdelig treinstel Mat '54 woog 210 ton bij een vermogen van 1310 kW, terwijl de Sprinter maar 106 ton woog en een vermogen had van 1280 kW, waardoor deze van 0 naar de topsnelheid van 125 km/h kon accelereren (versnellen) in 72 seconden.
De Sprinters zijn gebouwd door Talbot (nu: Bombardier Transportation) in Aken. Aanvankelijk werden ze in de gele NS kleur met lichblauwe banen tussen de ramen geleverd.
In totaal waren er toen 30 tweedelige Sprinters (2001-2015 en 2021-2035) en 60 driedelige Sprinters (2836-2895).
Vanaf de zomer 2003 tot eind 2006 hebben alle driedelige Sprinters een midlife-revisie gekregen Hierbij kregen ze de witte kleur met gele strook onderaan en een donker blauw dak, de SGMm: de gemoderniseerde Sprinter. Deze hebben nu een automatische halteafroep ingesproken door Loes van der Schaft en een passagiersinformatiesysteem: op elektronische lichtkranten worden de stations met aankomsttijden weergegeven.
De onderdelen werden door allerlei (veel Nederlamdse) leveranciers geleverd en door Talbot in de trein verwerkt.
Op 9 december 2018 begon de indienststelling van de opvolger van de SGM, de Sprinter Nieuwe Generatie (SNG). Vanaf dat moment werden de SGM's geleidelijk buiten dienst gesteld.
In mei 2020 werd treinstel 2133 overgedragen aan het Spoorwegmuseum.
Links
Technische gegevens
| Betreft | Stadsgewestelijk Materieel (SGM),
Sprinter, Plan Y of Elektrisch Materieel '74 |
|---|---|
| Aantal | 15 (versie 1): SGM-0 SGM-II (tweedelig) 15 (versie 2): SGM-1 SGM-II (tweedelig) |
| Nummering | origineel / na revisie: 2001-2015 / 2111-2125 (versie 1) |
| fabrikant | Talbot, Holec |
| indienst | (versie 1) 1975, (versie 2) 1978, (versie 3) 1978/1983*, (versie 4) 1983 |
| uitdienst | tussen 2018 en 2021 |
| asindeling | Bo'Bo' + Bo'Bo (1+2, tweewagenstel)
Bo'Bo' + 2'2' + Bo'Bo (3+4, driewagenstel) |
| spoorbreedte | (normaalspoor) 1.435 mm |
| gewicht | 106 ton (1+2) en 142 ton (3+4) |
| aslast | |
| lengte over de buffers | 52.2 m (1+2) en 78.7 m (3+4) |
| breedte | 2,80 m |
| hoogte | 3,89 m |
| draaistelafstand | |
| radstand | |
| minimale boogstraal | |
| omgrenzingsprofiel | |
| snelheid | 125 km/h (max), 120 km/h (dienst) |
| stroomsysteem | = 1500 volt |
| aandrijving | Elektrisch, 8× TCO 4EKO 3046 motoren |
| overbrenging | |
| vermogen | 8 x 160 = 1280 kW (1500 V =) |
| trekkracht | |
| treinbeinvloeding | ATB-EG |
| remsysteem | * Elektropneumatisch aangestuurde luchtdrukrem (stand R) van Oerlikon-Bührle
|
| remopschriften | O-RA ep ed (D) (kopbakken) en O-RA ep (D) (middenbak) |
| treinradio | Telerail |
| koppeling | Scharfenberg |