Spintol

Vrouw in oude dracht gebruikt een hangende spintol. Met haar handen plukt ze de draden bijeen die opgedraaid worden op de spintol.

Een spintol of een spindel is een rechte stok, meestal gemaakt van hout dat wordt gebruikt voor het spinnen, waarbij vezels zoals wol, vlas, hennep en katoen tot garen worden gedraaid. Het wordt vaak verzwaard aan de onderkant, in het midden of aan de bovenkant, gewoonlijk door een schijf of bolvormig voorwerp dat een krans wordt genoemd; veel spindels worden echter eenvoudig verzwaard door hun vorm naar beneden toe te verdikken, bijvoorbeeld de Orenburg- en Franse spindels. De spil kan ook een haak, groef of inkeping aan de bovenkant hebben om het garen te geleiden. Spindels zijn er in veel verschillende maten en gewichten, afhankelijk van de dikte van het garen dat men wenst te spinnen.

Geschiedenis

Spindelkrans

De oorsprong van de eerste houten spintol is voor de geschiedenis verloren gegaan omdat de materialen het niet hebben overleefd. Met steen verzwaarde spintollen komen minstens uit de neolithische tijd (zo'n 5.000 jaar v. Chr.); stenen spindelkransen zijn gevonden in archeologische opgravingen over de hele wereld. Historisch gezien zijn kransen gemaakt van materialen zoals barnsteen, gewei, been, keramiek, koraal, glas, metaal (ijzer, lood, loodlegering) en hout (eik). Er zijn ook lokale materialen gebruikt, zoals krijt, kalksteen, moddersteen, zandsteen, leisteen en speksteen.

Een spintol maakt ook deel uit van de latere traditionele spinnewielen waar hij horizontaal is, zoals de Indiase charkha en het grote wiel of loopwiel. Bij de garenproductie tijdens de industriële revolutie worden ook spintollen gebruikt zoals bij de spinning jenny.

Het hout dat traditioneel de voorkeur had voor het maken van spintollen was dat van de Euonymus europaeus (Kardinaalsmuts). De spintol op een spinnenwiel wordt in de middeleeuwen ook wel de kluts genoemd. Vloog die tijdens het spinnen er vanaf, dan was je de kluts kwijt.

Vrouw met rechtsboven een spinrok en linksonder de spintol

Een bekend plaatje uit geschiedenisboeken is een spintol die wordt gebruikt in combinatie met een spinrok. Dit is een rechtopstaande stok met een grote hoeveelheid losse vezels eromheen, waar je gemakkelijk bij kunt. Er zijn veel andere methoden om de voorgesponnen vezel te controleren, zoals het om de onderarm of door een armband wikkelen, of het losjes om een ​​vlechtgaren wikkelen dat aan de pols hangt.

Met de spintol worden ook meerdere garens in elkaar verstrengeld tot een dikkere draad. Dit is vergelijkbaar met het touw slaan.