Romeinse stad

Dit is een voorbeeld van het begin van een plattegrond voor een Romeinse stad. Er werden grote muren gebouwd waarachter het volk veilig was.

Een Romeinse stad werd altijd op een vaste manier ontworpen. Voordat de stad gebouwd werd, gingen stadsontwerpers goed nadenken over hoe groot de stad moest worden, hoeveel inwoners er ongeveer zouden komen wonen, maar ook wat er voor extra gebouwen nodig zouden zijn en waar die gebouwen het beste konden staan. Zoals een (amfi)theater, een groot plein voor de markt, tempels voor de verschillende goden en een badhuis. De stadsontwerpers dachten ook na over de wegen die aangelegd moesten worden en bijvoorbeeld de riolering. Waar veel mensen wonen, wordt natuurlijk ook veel gegeten, gedronken en naar de wc gegaan.

Als eerste werden de muren gebouwd, zodat alle inwoners en mensen die hielpen met het bouwen van de stad, veilig waren. Na het bouwen van de muren werden de eerste hoofdstraten aangelegd en daarna werd de stad stukje bij beetje gevuld. Mensen die rijk genoeg waren om een eigen stukje grond te kopen, mochten zelf bepalen hoe hun huis eruit zou komen te zien.

De wegen

De eerste wegen die aangelegd werden waren de hoofdstraten. De eerste liep van noord naar zuid (de Cardo) en de tweede liep van oost naar west (de Decumanus). Deze wegen kruisten elkaar en op deze kruising werd een groot plein gecreëerd: het Forum. Op het Forum was ruimte voor de markt en er werden winkels aan gebouwd. Ook werd er een plek gemaakt vanwaaruit het volk kon worden toegesproken. Het grote kruis dat door de hoofdstraten gevormd werd, werd ook de kruisstraat genoemd. De vier vakken die hieruit ontstonden werden opgedeeld in vierkante velden. Dit noemden ze insulae (eilanden).

Gebouwen en plaatsen

• Het Forum was een belangrijke plaats in een Romeinse stad. Het was een groot plein met veel drukte. Er waren bijvoorbeeld tempels om de goden te eren omheen gebouwd en het Basilica (een gebouw voor handel en rechtspraak) stond er. Hier werd handel gedreven en de rechter sprak hier recht over de mensen. Hier werden ook alle belangrijke beslissingen over de stad genomen. Aan het Forum zaten ook allemaal winkeltjes in speciale colonnades. Bij het Forum stond ook vaak het Capitool. Dit was de tempel voor de belangrijkste god van de stad. Meestal was dit een tempel voor Jupiter.

Op dit plaatje zie je een oud amfitheater. In het midden zie je de gangen die onder het 'podium' doorliepen. Aan de zijkanten zie je de zitplaatsen voor de toeschouwers.

• Ergens anders in de stad stond het amfitheater. Hier werden gladiatorengevechten gehouden en er werd toneel gespeeld. Het meest bekende amfitheater uit de Romeinse oudheid is het Colosseum, dat staat in Rome en er konden wel 50.000 bezoekers in één keer in! Een amfitheater werd gebouwd met behulp van allemaal gangen. Bovenop die gangen bevonden zich zitplaatsen voor de toeschouwers. Onder de grond, in het midden van het amfitheater waar de gladiatoren vochten, waren allemaal gangen gebouwd waar de slaven, gladiatoren en wilde dieren doorheen gevoerd konden worden. Ook kon er in het midden water gestort worden, in dit water kon dan ook gevochten worden. Het amfitheater was zo groot dat er hele schepen in pasten waarmee gevochten werd!
• Ook hielden de Romeinen van schoon zijn, ze bouwden veel badhuizen waar de bewoners van de stad zich konden wassen en badderen. Zij hebben de sauna van tegenwoordig uitgevonden. Zij noemde dit thermen. Er waren speciale tijden waarop de mannen of vrouwen in bad gingen. De mensen gingen naar het bad om schoon te worden, maar ook om even te relaxen. De Romeinen vonden het leuk om te dobbelen of lezen als ze in bad zaten. Ook naar de wc gaan deden ze samen want er waren grote kamers waar de toiletten allemaal naast elkaar zaten, zonder muurtjes ertussen. De mensen konden zo gezellig kletsen. Wc-papier was er nog niet, de mensen veegden hun billen af met een spons aan een stok. Wanneer ze in bad gingen dan sprongen ze eerst in een koud bad (het frigidarium), daarna kon je je ontspannen in een bad met lauw water (het tepidarium) en daarna een heet bad (het caldarium). De baden werden verwarmd met vuur in de kelder dat bijgehouden werd door slaven.
• Rijke Romeinen woonden in grote huizen met één verdieping (domus), deze huizen hadden een grote hal, het atrium. In deze hal, die niet overdekt was, werd de visite ontvangen. De huizen van de rijke Romeinen werden ook verwarmd. In de kelder werd een groot vuur gemaakt door slaven en de warmte die van dit vuur af kwam, kwam door gaten in de vloer het huis in. Arme Romeinen woonden in flatgebouwen die tot wel zes verdiepingen hoog waren. In deze flats was geen stromend water, geen keuken en ook geen toilet. De armen konden water halen bij de fonteinen in de stad. Ze konden goedkoop en warm eten halen bij de winkeltjes en marktkraampjes in het Forum.
• In Romeinse steden zijn ook veel tempels te vinden. Dit zijn vaak de mooiste gebouwen in de stad. De Romeinen hadden ontzettend veel goden die ze vereerden. Ze geloofden ook dat de keizer na zijn dood in een god verandert. Hij kreeg dan zijn eigen tempel. De goden speelden een grote rol in het leven van de Romeinen. Ze brachten gezondheid, geluk, wijsheid en nog veel meer dingen. De Romeinen gingen dagelijks naar de tempel om de goden geschenken te brengen. Ze geloofden dat de goden op deze manier goed voor hen zouden blijven zorgen. Ook hadden de Romeinen al feestdagen voor de goden, er werden dan bijvoorbeeld optochten gelopen, maar er was ook muziek en er werden dieren geofferd.
• Als laatste hadden ze een Circus. Niet zoals wij dat kennen, maar dit was een renbaan in de vorm van een hele grote hardloopbaan. Hier gingen de mensen wagenrennen en hardlopen bekijken. Het grootste circus had plek voor wel 250.000 mensen!

Hier zie je een aquaduct. De bogen waren zo hoog zodat mensen met slechte plannen geen vergif in het water konden gooien en geen water konden stelen.

Water naar en uit de stad

Om alle inwoners van water te voorzien, hadden de Romeinen iets heel slims bedacht. Namelijk aquaducten. De aquaducten werden getrokken vanuit een bron, bijvoorbeeld een rivier of meer, en werden helemaal geleid naar de stad waar het water nodig was. Om dit te bouwen, hadden die slimme Romeinen allerlei handigheidjes. Zo hadden ze een soort houten bouwwerk, genaamd een formeel, waarmee ze de bogen van de aquaducten heel makkelijk konden maken zonder dat deze in zouden storten. Op de plek waar het water de stad binnen kwam was een grote tank gebouwd waar al het water werd opgevangen. Vanuit deze tank werd het water verdeeld door allemaal leidingen. Het water ging naar de badhuizen, de rijke mensen en de fonteinen voor de arme mensen.

Het afvalwater dat uit de toiletten en de badhuizen kwam, werd afgevoerd door een riool dat onder de straat was aangelegd. Dit kwam allemaal uit in een groot riool dat naar een rivier leidde.

Nu

Tegenwoordig zijn er ook steden die volgens de Romeinse regels gebouwd zijn. Een voorbeeld uit Nederland is de wijk Houten Castellum maar een veel bekender voorbeeld is Manhattan in New York. De grootste Romeinse stad in Nederland was trouwens Nijmegen, al had deze stad in de tijd van de Romeinen maar 4000 inwoners. Verder is Voorburg een echte Romeinse stad. Maastricht en Heerlen leken wel op Romeinse steden, maar hadden niet de Romeinse stadsrechten, dus waren dit officieel gezien ook niet.

Bronnen

• Beknopte geschiedenis van het Romeinse rijk – Romeinen.info. (z.d.). Geraadpleegd op 22 oktober 2019, van http://romeinen.info/beknopte-geschiedenis-van-het-romeinse-rijk/
• Boshouwers, S., & Nahmias, V. (2017). Romeinen (2e ed.). Hasselt, België: Clavis.
• Brandaan. (2018). Brandaan: De Grieken en Romeinen. 's-Hertogenbosch, Nederland: Malmberg.
• Historiek. (z.d.). Romeinse Rijk en de Romeinen. Geraadpleegd op 22 oktober 2019, van https://historiek.net/romeinse-rijk/
• Macaulay, D. (1976). De stad: Het verhaal van de Romeinse stedebouw (2e ed.). Amsterdam, Nederland: Ploegsma.
• Olivier, C. (2002). De Romeinen. Bath, UK: Parragon.
• Omroep NTR. (z.d.). Schooltv: Het Romeinse Rijk - Groot, machtig en rijk. Geraadpleegd op 22 oktober 2019, van https://schooltv.nl/video/het-romeinse-rijk-groot-machtig-en-rijk/
• Parasol. (2006). Terug in de tijd: De Romeinen. Edegem, België: Parasol.
• Wikipedia-bijdragers. (2019a, 21 oktober). Europees wereldrijk in de klassieke oudheid. Geraadpleegd op 22 oktober 2019, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_Rijk
• Wikipedia-bijdragers. (2019b, 5 juni). Romeinse stad - Wikipedia. Geraadpleegd op 22 oktober 2019, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_stad