Prikkeldrempel

Een prikkeldrempel of prikkelgevoeligheid is de drempelwaarde waarboven een prikkel een impuls veroorzaakt in een zintuigcel.

Voorbeelden

Geluid

Stel je voor dat je in een stille kamer zit. Als iemand heel zachtjes fluistert, hoor je het misschien niet. Maar als ze iets harder fluistert, hoor je het wel. De prikkeldrempel voor geluid is dus het volume dat nodig is voordat je het kunt horen.

Licht

Als je in een donkere kamer bent en iemand steekt een klein kaarsje aan, zie je misschien niet veel. Maar als ze een felle zaklamp aanzetten, zie je het duidelijk. De prikkeldrempel voor licht is de hoeveelheid licht die nodig is voordat je het kunt zien. Dat heeft te maken met de manier hoe je lichtreceptoren in je oog werken. Soms heeft het oog even tijd nodig om aan de lichtsterkte te wennen. Teveel licht kan juist verblindend werken.

Smaak

Als je een heel klein beetje suiker in een glas water doet, proef je het misschien niet. Maar als je meer suiker toevoegt, proef je het wel. De prikkeldrempel voor smaak is dan de hoeveelheid suiker die nodig is voordat je het zoete kunt proeven. Behalve zoet zoals in dit voorbeeld heb je ook zuur, bitter, zout en umami. Die laatste is lastig te testen.

Temperatuur

Als je je hand in lauw water steekt, voel je misschien geen groot verschil. Maar als je je hand in heet water steekt, voel je het meteen. De prikkeldrempel voor temperatuur is de warmte die nodig is voordat je het verschil voelt. Overigens als je koud water neemt dat kouder is dan je lichaamstemperatuur, zul je ook vanaf een bepaalde drempelwaarde merken dat het kouder is.

Tast

Bijvoorbeeld, als je een veertje over je hand haalt, voel je het misschien niet zo goed. Maar als je een beetje harder drukt, voel je het wel. Je prikkeldrempel bepaalt dus hoe sterk een prikkel (zoals aanraking, geluid of licht) moet zijn voordat je het merkt.

Ouderdom

Naarmate mensen ouder worden, neemt in veel gevallen de prikkelgevoeligheid af. Je hebt bijvoorbeeld een gehoorapparaat nodig. In dat geval kan er ook nog verschil zijn in het wel of niet (of slecht) kunnen waarnemen van hoge of lage tonen. Ook ziektes kunnen van invloed zijn op de prikkelgevoeligheid. De oorzaak ligt dan vaak in beschadigde zenuwcellen, maar ook in de hersenen kan er iets mis gaan. Vergelijk het met een radio of televisie die een slechte ontvangst of verbinding heeft, waardoor het geluid en/of het beeld verslechterd.

Overgevoeligheid

Mensen met lage drempelwaarden noem je prikkelovergevoelig. Zij raken snel overprikkeld. Ieder mens kan overprikkeld raken, maar mensen met autisme, AD(H)D, SPD, PTSS en HSP hebben hier nog sneller last van.