Patrouillevaartuig
Een patrouilleboot (ook wel patrouilleschip of patrouillevaartuig genoemd) is een relatief klein marineschip dat over het algemeen is ontworpen voor kustverdediging, grensbeveiliging of het handhaven van de wet. Er zijn veel ontwerpen voor patrouilleboten en ze variëren over het algemeen in grootte. Ze kunnen worden gebruikt door de marine, de kustwacht, de politie of de douane van een land en kunnen bedoeld zijn voor zee ("blauw water"), meren en nabij de kust ("groen water") of rivier ("bruin water") omgevingen.
Ze kunnen ook worden gebruikt in andere rollen, zoals anti - smokkel, anti - piraterij, visserijpatrouilles, handhaving van de immigratiewetgeving of zoek- en reddingsacties.
Ze kunnen zo groot zijn als een fregat of een korvet, hoewel de term ook kan worden gebruikt voor vaartuigen zo klein als een jacht of een opblaasboot. Dit kunnen ook snelle aanvalsvaartuigen, torpedobootjagers en raketboten zijn.
In de Tweede Wereldoorlog waren het in feite bewapende vissersschepen die voor dit doel werden ingezet.
De Nederlandse Koninklijke Marine heeft 4 patrouillevaartuigen in dienst; de Zr.Ms. Holland (P840), Zr.Ms. Zeeland (P841), Zr.Ms. Friesland (P842) en de Zr.Ms. Groningen (P843). In de 'mast' zitten allerlei opsporings- en communicatie-apparaten.
De Nederlandse kustwacht heeft 3 patrouillevaartuigen; de visarend, de kale adelaar en de Barend Biesheuvel.
De Nederlandse politie heeft de P42.