Indianen
Indianen zijn de oorspronkelijke bewoners (volk) van Amerika.
Native Americans
Tegenwoordig noemt men indianen liever Native Americans (Inheemse Amerikanen; in de Verenigde Staten) of First Nations (in Canada). In Suriname wordt vaak de term Inheemsen gebruikt.
Ze werden door de Europeanen 'indianen' genoemd omdat Columbus in 1492 naar India wilde varen maar in Amerika terechtkwam. Hij dacht dat hij in India was, dus noemde hij ze indianen.
Dat is lang zo gebleven. Omdat Amerika voor de Europeanen op dat moment een onbekend stuk van de wereld is, wordt Amerika ook wel de Nieuwe Wereld genoemd. De indianen zijn de oorspronkelijke of inheemse bewoners van Amerika. Uit genetisch onderzoek is gebleken dat hun voorouders uit het zuiden van Siberië afkomstig zijn. Er is dus een link tussen de volken van Azië en Noord-Amerika. Tijdens de laatste ijstijd bereikten deze volken via Alaska Amerika. De lage zeespiegel in die periode legde een stuk land droog tussen de twee continenten, de zogeheten Beringlandbrug. Vanuit Noord-Amerika zijn afstammingen van deze volken verder Amerika ingetrokken tot in Zuid-Amerika aan toe.
De inheemse Amerikanen leefden in stammen; in die stammen waren ook verschillende culturen. Tegenwoordig spreekt men in plaats van stam liever van een volk of natie. Je had indianen die in tenten leefden (Wigwammen of tipi's), dat waren rondtrekkende indianen (nomaden). Maar je had ook indianen die op een vaste plek woonden in wat men longhouses noemt. Vaak waren dat vissers of boeren. Er waren kleine dorpjes, maar ook grote steden, zoals Cahokia. Daar woonden in de dertiende eeuw tienduizenden mensen. De stad was groter dan alle Europese steden in die tijd.
In het droge zuidwesten woonden boeren en schaapherders. De baas van een volk heette daar een opperhoofd. Ze praatten daar vaak met gebaren. Vroeger leefden er wel meer dan 300 inheemse volken en ze hadden allemaal hun eigen taal. Tegenwoordig leven er 574 federaal erkende inheemse stammen in de VS.
De indianen waren erg hygiënisch. Ze wisten dat het gezond was om jezelf goed te wassen en dat de poep van dieren ziektes kan veroorzaken. De meeste Europeanen wisten dat nog niet. Zij wasten zich nauwelijks. Toen de eerste Europeanen in Amerika kwamen, schreven ze dan ook dat alle indianen heel lekker roken en er mooi uitzagen.
De Europeanen brachten veel ellende aan bij de indianen. Kort na de ontdekking door Columbus kwamen er Europeanen met slechte bedoelingen naar Amerika omdat ze gehoord hadden dat de inheemse volken van Midden-Amerika veel gouden sieraden droegen. Er ontstond een zekere goudkoorts. Ook brachten de blanke Europeanen ziektes over zoals waterpokken en mazelen. Ze wilden het land en de grondstoffen van de indianen en pikten dat in feite in. Toen er goud was gevonden werden hele stammen verdreven uit hun grondgebied. Daarnaast vernietigden ze de middelen waar de indianen van leefden, zoals de bizon. Een bizon is een dier. Die werden voor de lol vermoord; iets dat de indianen zelf niet zouden doen. In 10 jaar tijd stierf de bizon (bijna) uit en hadden de indianen niks te eten. Eigenlijk kwam dat de blanken goed uit want die hadden veel land nodig voor de miljoenen nieuwe mensen die uit Europa kwamen. Daarom werden de indianen door het leger uit hun gebieden gedreven. Wie zich verzette, werd vermoord. Een bekend activist was Zittende Stier.
Aan het eind van de vorige eeuw kwam een noodgedwongen einde aan de indianencultuur. Er bleven nog maar 250.000 indianen over. Die overgebleven indianen werden opgesloten in reservaten; dat zijn een soort gevangenissen in de open natuur. Indianen mochten niet meer op hun eigen manier leven. Veel kinderen werden door de regering bij hun ouders weggehaald. En ver weg in internaten gestopt. Ze moesten hun vlechten afknippen, mochten hun eigen kleren niet meer aan en mochten hun eigen taal niet eens meer spreken. Ze mochten hun eigen rituelen niet eens uitvoeren. Ze moesten net zoals de blanke Amerikanen zijn en werden volgens de Christelijke tradities heropgevoed.
Een ander drama waren de gedwongen verhuizingen. Een voorbeeld hiervan is de Trail of Tears.
American Indian Movement - AIM
Maar ondanks alles is de indianencultuur nog steeds niet uitgeroeid. Er is een beweging ontstaan in 1968 (de American Indian Movement - AIM) dat strijdt voor de rechten van de inheemse Amerikaanse volken. Ze vechten en protesteren om systemische problemen van armoede, discriminatie en politiegeweld tegen indianen aan te pakken. Ook gaat het om kwesties als schenden van verdragsrechten door de Amerikaanse overheid, hoge werkloosheidscijfers, Indiaans onderwijs, culturele voortbestaan en het behoud van inheemse culturen.
Sommige van de protesten verliepen dramatisch en zijn er gewonden en doden gevallen. Er zijn tegenwoordig ook verbindingen met de Afro-Amerikaanse burgerrechten bewegingen.
Muziek en dans van de indianen
De meeste muziek werd gezongen door begeleiding van een trommel. De meeste zangers/zangeressen zongen over wat ze om zich heen zagen. Er waren twee soorten trommels eentje die leek op een tamboerijn met een val dat over iets heen gespannen werd. En de andere trommel was een uitgeholde boomstam met allemaal repen huid. Indianen gebruikten ook veel ratels, ratels werden gemaakt van kalebassen,schildpad,ongelood leer dat is dat het nog niet klaar is voor kleren enz. en dierenhuiden.
Er werden kiezelsteentjes in de ratels gedaan zodat het geluid maakte. De indianen speelden ook op houten fluiten om met hun geliefde te communiceren dat is berichten over te brengen. Sommige indianen hadden zelfs met muziek geheimtaal gemaakt. Er was ook nog een andere fluit die was gemaakt van vleugelbotjes van vogels. De belangrijkste dans was de zonnedans de naam zegt het al een beetje met die dans werd de zon geëerd.
Alleen mannen mochten de dans dansen. Meestal hadden de dansers een eed afgelegd dat ze zouden dansen als dank dat een familielid weer beter is geworden enz. de dans duurde maar liefst vier dagen, en daar gingen dagenlange voorbereiding ook nog van te voren. Rond 1890 tijdens de oorlogen met de blanken had een indiaan gedroomd dat ze de dans van de geesten moesten dansen. De dansers moesten speciale kleren dragen met heilige patronen die hun zouden beschermen tegen kogels. De dans van geesten werd snel verspreid over de vlakten.
Staten van Amerika afkomstig van native namen
- Alabama – vernoemd naar de Alibamu , een stam waarvan de naam is afgeleid van een Choctaw -uitdrukking die ‘struikruimers’ of ‘plantensnijders’ betekent (van albah , ‘(medicinale) planten’, en amo , ‘ruimen’).
- Alaska – van de Aleoeten -uitdrukking alaxsxaq, wat betekent ‘het object waarop de werking van de zee gericht is’).
- Arizona – omstreden oorsprong; waarschijnlijk afkomstig van de O'odham- uitdrukking ali ṣona-g, wat 'een kleine bron hebbend' betekent.
- Arkansas – van de Illinois- vertaling van het tribale autoniem kką:ze (zie Kansas, hieronder), dat Miami en Illinois gebruikten om naar de Quapaw te verwijzen.
- Connecticut – afkomstig uit een Oost-Algonquiaanse taal uit het zuiden van New England (misschien Mahican), wat ‘aan de lange getijdenrivier’ betekent (naar de Connecticut River). Campbell suggereert een oorsprong uit het Mohegan, wat simpelweg ‘lange rivier’ betekent.
- Idaho – kan afkomstig zijn van de Plains Apache ídaahę́ , "vijand", gebruikt om te verwijzen naar de Comanche , of het kan een verzonnen woord zijn geweest.
- Illinois – van de Franse vertaling van een Algonquiaans (misschien Miami ) woord dat blijkbaar betekent "hij/zij spreekt normaal" (vgl. Miami ilenweewa ), van het Proto-Algonquiaanse *elen-, "gewoon" + -wē , "spreken", verwijzend naar de Illiniwek.
- Iowa – van Dakota ayúxba of ayuxwe, via Frans Aiouez.
- Kansas – van het autoniem kką:ze .
- Kentucky – van een Iroquoiaans woord dat ‘op de weide’ of ‘op de prairie’ betekent (vgl. Seneca gëdá’geh [kẽtaʔkeh], ‘op het veld’).
- Massachusetts – afkomstig van een Algonquiaanse taal uit het zuiden van New England, en betekent blijkbaar ‘in de buurt van de kleine grote berg’, meestal geïdentificeerd als Great Blue Hill op de grens van Milton en Canton, Massachusetts (vergelijk de Narragansett -naam Massachusêuck).
- Michigan – van de Ottawa- uitdrukking mishigami, wat ‘groot water’ of ‘groot meer’ betekent.
- Minnesota – van de Dakota- uitdrukking mni-sota, wat ruwweg ‘troebel water’ betekent.
- Mississippi – afkomstig uit een Algonquiaanse taal, waarschijnlijk Ojibwe, wat ‘grote rivier’ betekent (Ojibwe misiziibi).
- Missouri – vernoemd naar de Missouri-stam, wiens naam afkomstig is van Illinois mihsoori, "uitgeholde kano".
- Nebraska – van de Chiwere -uitdrukking ñįbraske, wat ‘plat water’ betekent.
- New Mexico – de naam "Mexico" komt van het Nahuatl Mēxihco, waarvan de oorsprong onbekend is.
- North Dakota en South Dakota – dakhóta komt van het Sioux -woord voor "vriend" of "bondgenoot".
- Ohio – van Seneca ohi:yo', "mooie rivier".
- Oklahoma – bedacht door opperhoofd Allen Wright als een ruwe vertaling van "Indian Territory"; in het Choctaw betekent okla "mensen", "stam" of "natie", en homa- betekent "rood", dus: "Rode mensen".
- Tennessee – afgeleid van de naam van een Cherokee -dorp, Tanasi, waarvan de etymologie onbekend is.
- Texas – van de Caddo- uitdrukking táyshaʔ, wat ‘vriend’ betekent.
- Utah – van een taal van een van de buren van de Ute- stam, zoals de Western Apache yúdah, ‘hoog in de lucht’.
- Wisconsin – oorspronkelijk "Mescousing", afkomstig uit een Algonquiaanse taal, hoewel de bron en betekenis niet helemaal duidelijk zijn; hoogstwaarschijnlijk afkomstig van het Miami -woord Meskonsing, wat "het ligt rood" betekent (vergelijk Ojibwe miskosin).
- Wyoming – van de Munsee Delaware -uitdrukking xwé:wamənk , wat ‘aan de grote riviervlakte’ betekent.