Lucebert

https://www.dbnl.nl/auteurs/auteur.php?id=luce001, https://rkd.nl/explore/artists/51181
Lucebert

Lucebert (1987)
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Lubertus Jacobus Swaanswijk
Bijnaam	Lucebert (Pseudoniem)
Land	Nederland
Geboortedatum	15 september 1924
Geboorteplaats	Amsterdam
Overleden	10 mei 1994
Overleden te	Alkmaar
Gehuwd met / relatie	Antonia Wilhelmina "Tony" Koek (ca. 1953-1994)
Carrière
Beroep	dichter en kunstschilder, aquarellist, beeldhouwer, collagist, fotograaf, graficus, keramist, illustrator, wandschilder, tekenaar
Bekend van	Voorman van de vijftigers
Actief	1951-1994
Genre(s)
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Lucebert (uitspraak: loetsjəbert), is een pseudoniem van Lubertus Jacobus Swaanswijk. Hij is geboren in Amsterdam op 15 september 1924 en overleden in Alkmaar, op 10 mei 1994. Lucebert was een Nederlands dichter en kunstschilder. Hij wordt gezien als de voorman van de beweging van de Vijftigers, een vooruitstrevende groep dichters die na de Tweede Wereldoorlog begon te experimenteren met dichtvormen en de inhoud ervan. Als schilder was hij nauw betrokken bij de Cobra-groep en kende daardoor onder andere Karel Appel. Zijn verleden is wat omstreden. In zijn jonge jaren gehoorzaamde hij aan de oproep van de Duitse bezetter (Nazi's) om zich verplicht te melden voor de Duitse Arbeitseinsatz. Vervolgens werkte hij als dwangarbeider in de Duitse wapenindustrie.

Levensloop

De vader Van Lucebert was had een eigen zaak en was huisschilder. Men ontdekte Lucebert's tekentalent na de ULO (vroegere soort overgang naar de MAVO) toen hij bij zijn vader begon te werken. Hij kreeg een beurs en ging een half jaar naar het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in 1938. Daarna sloeg hij als puber aan het zwerven. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog is hij vrijwillig gaan werken als dwangarbeider voor de Arbeitseinsatz in NAZI Duitsland. Hij werkte van 1943-1944 in een Duitse springstoffabriek waar werd geëxperimenteerd met de vliegende bom V1. Zelf zei hij later dat hij hiertoe gedwongen werd.

Na zijn terugkeer in 1944 in Nederland kreeg hij regelmatig opdrachten voor wandschilderingen. In 1947 kreeg hij een opdracht aangeboden van het Franciscanessenklooster in Heemskerk om voor gratis maaltijden en een slaapplek een enorme wandschildering te maken. De zusters konden de wandschildering echter niet waarderen, en hebben het laten overschilderen met witte verf. In 1989 werd deze schildering deels hersteld.

Lucebert maakte onder andere deel uit van de Experimentele Groep in Holland.

In 1949 werd Lucebert de voorman van de Beweging van Vijftig of de Vijftigers. Dit was een groep experimentele dichters waar destijds veel over werd gemopperd. In datzelfde jaar, ten tijde van de Politionele Acties, debuteerde hij met het gedicht Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia. De bundel Triangel in de jungle / de dieren der democratie, verscheen in 1951. Al snel werd hij gezien als de Keizer der Vijftigers.

In 1953 ontmoette hij in een café Tony Koek (1927-2011) en trouwde vrij kort daarna met haar. Ze gingen in Bergen wonen.

In 1955 ging hij, met zijn echtgenote en kinderen, op uitnodiging van Bertolt Brecht in Oost-Berlijn wonen. Hij legde zich toe op tekenen en fotograferen. Na vijf maanden kwamen ze weer terug naar Nederland.

In de jaren zestig hield hij zich vooral bezig met de beeldende kunst, die destijds 'figuratief-expressionistisch' genoemd werd. Zijn schilderwerk, werd in het begin sterk beïnvloed door Cobra. Het laat een vrij pessimistisch wereldbeeld van hem zien.

Vanaf 1981 brak nieuwe creatieve dichtperiode aan, met de bundel Oogsten in de dwaaltuin. Hierin was zijn poëzie zwarter en toch ook socialer.

Lucebert overleed in 1994 op 69-jarige leeftijd in een ziekenhuis te Alkmaar. Hij liet zijn echtgenote en vijf kinderen achter.

Lucebert wordt gezien als een van de grootste Nederlandstalige dichters van de twintigste eeuw. De meeste van zijn gedichten zijn gebundeld in Gedichten 1948-1963, en in Verzamelde Werken uit 2002.

Beeldend werk

Zijn beelden en schilderijen worden gezien als modern expressionisme. In 2006 schonk de Stichting Lucebert een collectie van ca. 200 schilderijen en 2000 werken op papier aan het rijk. Zijn werk hangt onder andere in het: