Kippenvel

Kippenvel is als de haren van je huid, zoals je armen, rechtop staan. Kippenvel worden ook wel mierentietjes genoemd. De wetenschappelijke benaming voor kippenvel is pilo-erectie. Pilo bekend haar in het oude Grieks. Bij kippenvel gebeurt het omgekeerde van bij zweten. Je lichaam wil niet te veel afkoelen. Daarom gaan de haartjes op je lichaam rechtop staan. Zo ontstaat een soort laag waarin lucht gevangen gehouden wordt. En die lucht isoleert je lichaam als een onzichtbare jas. Ook als je koude rillingen krijgt, probeert je lichaam hetzelfde te doen. Je spieren gaan vanzelf samentrekken en warmen op die manier op.

Kippenvel komt alleen voor bij zoogdieren met een vacht, waaronder dus ook de mens. De mensen hebben nu toch geen vacht meer! In de oertijd wel, toen was de mensen nog heel behaard. Dieren hebben nog wel een vacht en kunnen dus nog goed warmte vasthouden met kippenvel. Maar dieren gebruiken het ook om groter te lijken en zo hun vijand af te schrikken. Er zijn drie reden waarom mensen kippenvel krijgen. je hebt koud, je schrikt of tijdens het ervaren van diepe emoties, bijvoorbeeld als je naar muziek luistert. We gaan nu die drie redenen bekijken.

Kou

Figuur 1. De opbouw van de huid

Kou voel in je huid en in je lichaam. De huid is een belangrijk orgaan. De huid voelt aanraking, druk, trillingen, warmte en koud en natuurlijk pijn. Niet overal kan je even goed voelen. Je kan bijvoorbeeld beter voelen met je vingertoppen dan in knieholte. Om te weten waarom je kippenvel krijgt moet je weten hoe de huid werkt.

De huid bestaat uit drie lagen; de opperhuid (Epidermis: zie plaatje), lederhuid (Dermis: zie plaatje) en het onderhuidsbindweefsels (fatty tissue:zie plaatje). De opperhuid daar steekt onze vacht doorheen, onze haren. Onze huid heeft wel miljoenen haren, waarvan 100.000 hoofdharen. Daarnaast heb je nog kortere fijnere haartjes (zoals op je armen). Dit zijn de haren waarmee je kippenvel krijgt.

De wortels van de haren liggen in de tweede laag van de huid, waar ze groeien vanuit de haarholte. Aan de rand van deze haarholte bevinden cellen die het haar aanmaken. Die zorgen ervoor dat je haar groeit. Dus als je je haar op je arm scheert komen je haren terug en kan je na een tijdje toch weer kippenvel krijgen (zonder haar geen kippenvel). Heel belangrijk voor kippenvel zijn de haarspieren. De haarspieren zijn verbonden met met de bloedvaten. De haarspieren zijn helaas op dit plaatje niet goed te zien.

Maar het allerbelangrijkste om kou te voelen en kippenvel te krijgen zijn de zenuwen, met zenuwen kun je voelen. Er zijn drie soorten zenuwen; tastzenuwen (reageren op aanraking), drukzenuwen en temperatuurzenuwen. Je hebt twee soorten temperatuurzenuwen. Warmte-zenuwen en koude-zenuwen. Wanneer je iets kouds vastpakt of aanraakt, dan voel je met de koudezenuwen. De huid wordt warmer, wanneer hij warmte van de omgeving aanneemt, dat voel je met de warmtezintuigen.

Let op! Je huid went heel snel aan temperatuur. Hou je linkervinger maar eens in glas water van 10 graden en je rechtervinger maar eens in een glas van 40 graden. Na drie minuten steek je handen in bak van 20 graden. Je linkervinger zou denken dat dit warm water is en je rechtervinger dat dit koud water is. Dat komt omdat je vingers gewend zijn geraakt aan hun omgeving. Je zenuwen voelen dus de temperatuur ten opzichte van hun eigen temperatuur. Daarom kan je ook in de zomer in eens kippenvel krijgen in de koude supermarkt. Die supermarkt is niet echt koud,maar buiten is het heel warm.

De zenuwen meten dus met name verandering. Dit komt omdat het lichaam als doel heeft om het lichaam op 37 graden te houden. Plotselinge veranderingen in de temperatuur zijn een gevaar voor het lichaam!!!!Doe daarom altijd een jas aan als het vriest. Koude zenuwen reageren op prikkels tussen de 10 en 30 graden, onder de tien graden nemen de pijnzenuwen het over. Dit is te gevaarlijk.

Als de zenuwen alarm slaan, dan vuren ze een elektrische signaal af. Zenuwen staan in verbinding met elkaar. Je kunt het vergelijken met dominosteentjes. Als de eerste kou-zenuw “omvalt”, “valt”ook de tweede kou-zenuw om en dan de derde, enzovoorts. Tot het alarmpje uiteindelijk via de ruggenmerg in je hersenen in de thalamus terecht is gekomen . In de thalamus worden alle alarmpjes/boodschappen vanuit de zenuwen verzameld. Het is als het ware een postkantoor waar weer boodschappen naar andere delen van het brein worden gestuurd.

Boodschappen over temperatuursveranderingen worden naar de hypothalmus (Braine, 2009). Deze kleine erwt in jouw hersenen zorgt dat je warm blijft. In reactie op deze boodschap laat de hypothalmus een aantal stoffen (hormonen) vrij. Deze stoffen zijn de boodschappen naar het lichaam en worden vervoerd via je bloed. Het lichaam maakt zich klaar om jou te beschermen en gezond te houden. Hij doet in dit geval om warm te worden. Weet je nog dat ik het over de haarspiertjes had? De haarstoffen ontvang een boodschap via het bloed en spannen zich en gaan overeind staan. Nu heb je dus kippenvel.

• Deze haarspiertjes zijn niet zoals de andere spieren in je lichaam. Je kan niet zelf je haarspiertjes aanspannen of bewegen. Zoals je wel je vingers en armen kan bewegen als je dat wilt. Je haarspiertjes zijn net als de spieren in je hart, je maag en je darmen. Ze luisteren naar de stoffen in je bloed en niet jou... Dat is wel een beetje jammer.

Schrik

Maar kippenvel komt niet alleen doordat je kou voelt. Het kan ook komen door schrik komen, bijvoorbeeld als je een geest in het spookhuis ziet, nagels over het schoolbord hoort of als je een ijsklontje in je nek krijgt. Weet je nog? Onder de tien graden kunnen kou-zenuwen niet goed waarnemen.Een ijsklontje is kouder dan 10 graden en wordt waargenomen door je pijnzenuwen.

De waargenomen schrikprikkel komt terecht bij je amygdala dat is een stukje van je hersens die alle emoties regelt. Die stuurt de boodschap snel door naar de hypothalamus die het lichaam voorbereid om te vluchten of te vechten tegen het gevaar (Hart, 2014). De hypothalamus doet dat door het nood-stof (hormoon) vrij te laten in het bloed. Verder geeft de hypothalumus het signaal aan de zenuwen in je huid om een ander stress-stofjes vrij te laten. Daardoor gaat je hart sneller kloppen. Door snelheid van het hart gaat het bloed razend snel rond. De komt via de noodstof bloedvaten bij de haarspiertjes terecht. Je haarspiertjes reageren daarop door samen te trekken. Je hebt nu kippenvel.

Kippenvel door muziek

Sommige mensen krijgen ook kippenvel als ze naar muziek luisteren. Dat komt niet omdat, ze het kouder hebben. Muziek beïnvloedt je humeur en emotie. Maar waarom je van muziek kippenvel krijgt daar zijn de wetenschappers nog niet achter. Sommige wetenschappers denken dat het te maken heeft met een onverwachte wending in de muziek zoals verandering van de volume van de muziek.