Khim
De Khim of Kim (Thai : ขิม ; Lao : ຂິມ ; Khmer : ឃឹម ) is een snaarinstrument afgeleid van de Mesopotamische of Perzische Santur. Het is vergelijkbaar met het hakkebord, de Hammered Dulcimer, of Cimbalom. Deze khim werd naar Cambodja, Laos en Thailand gebracht vanuit China. Hier was een vergelijkbaar (hoewel, sinds het einde van de 20e eeuw, meestal groter) instrument, Yangqin genaamd. Er wordt gespeeld met twee flexibele bamboestokken met zacht leer aan de uiteinden om een zachte toon te maken. Dit instrument kan worden bespeeld door op de grond te gaan zitten met de khim op de grond, of door op een stoel te zitten of te staan terwijl de khim op een standaard staat. De khim maakt een helder en expressief geluid tijdens het spelen. Het is gemaakt van hout, met koperen snaren die over het instrument worden gelegd. De in Australië geboren muzikant en zangeres Lisa Gerrard is gespecialiseerd in het gebruik van een khim, met haar muziek op verschillende albums en gebruikt live het instrument op tournees.
Hoe het begon
De khim's kwamen tijdens de Ming-Qing-dynastie (1368-1911) vanuit Perzië naar China en waren populair in het noordoosten van het Kwang Tung- gebied. Aan het einde van de Ayutthaya-periode (1351 - 1767) kregen Thaise mensen de kennis over het bouwen en spelen van vroege versies van de khim uit China. Dit instrument kwam mee met Chinese handelaren. Terwijl de populariteit van de Chinese opera toenam, werd het instrument populair vanwege het gebruik ervan binnen de operagroep en dit hielp de Thaise mensen verder vertrouwd te maken met de khim.
De khim werd opnieuw een bijzonder populair instrument van rond 1970-2004 omdat het een centrale rol speelde in de Thaise roman "Khu Kam", die later als dramaserie en film werd geproduceerd. De hoofdpersoon kon de khim heel goed spelen, en de aanpassingen maakten het instrument populair met het nummer "Nang Kruan".
Bouw en vorm
Het instrument kent verschillende vormen, waarvan de vlindervorm de oudste is. Deze vorm is de kleinste maat die twee bruggen bevat met 7 tonen (in khim betekent dat je voor één noot dat 3 snaren hebt). Deze vorm is de originele vorm die uit China kwam. Van vroeger tot nu neemt de populariteit van deze vorm nog steeds toe. Dan heb je de onregelmatige rechthoekige vorm of trapezium. Deze vorm is de grotere maat van khim met twee bruggen en 9, 11 of 15 noten. Deze trapeziumvormige khim is erg handig om te dragen omdat het een draagbare khim is die gemakkelijk te dragen is. Ten slotte de ovaal vorm. Dit is het nieuwste ontwerp met twee bruggen, 7 tonen en 42 snaren, ook wel een chique (deftige) khim genoemd. Deze vorm is vaak geverfd met een diepe of felle kleur, en kinderen die de khim spelen, plakken meestal de cartoonsticker op de doos. Het is erg aantrekkelijk voor kinderen omdat het er als speelgoed uitziet en de grootte van deze vorm ook geschikt is voor kleine kinderen.
De brug is een houten kam voor het snaarinstrument dat de snaren ondersteunt en de vibratie van de snaren naar de klankkast van het instrument overbrengt. Khim heeft twee bruggen. Voor de klankkast gebruikt men verschillende houtsoorten. Meestal is dat naaldhout. Op het bovenblad heb je twee klankgaten, die meestal met een rozet zijn versierd.
De koppelingspennen waar de snaren aan vast zitten, zijn aan de linkerkant van de klankkast gemaakt en de stempennen zitten aan de rechterkant. Er zijn 42 pinnen aan elke kant. Het stemmen van dit instrument is heel eenvoudig maar tijdrovend. De speler steekt een soort sleutel in de pinnen die vanaf de zijkanten omhoog steken, maar draait alleen de pinnen aan de rechterkant. Door de pinnen aan de linkerkant te draaien, kan de draad breken. Vervolgens draait de speler de moersleutel die de snaar strakker of losser maakt tot de gewenste toonhoogte. Dit kun je vergelijken met het stemmen van een piano of vleugel.
De snaar van de khim is van messing. Deze wordt aan de koppelingspennen aan de linkerkant van de klankkast vastgemaakt. Er zijn 14 groepen (gangen) snaren op de khim, en elke groep heeft 3 snaren. In totaal heeft de khim in totaal 3 x 14 = 42 snaren.
Links
- YouTube - Khim