Effectenbeurs

Wall Street in New York City (de bekendste handelsstraat ter wereld). Op de foto zie je de New York Stock Exchange (NYSE), een van de belangrijkste beurzen ter wereld.

Een effectenbeurs of beurs is een handelsplek waar je een deel van een bedrijf kan kopen (aandelen).

Bij een effectenbeurs kunnen bedrijven een aandeel verkopen en kan iedereen een aandeel kopen. Ook kun je meedoen met een fonds. Die fondsen verspreiden hun aandelen. Met het geld dat de bedrijven verdienen, kunnen ze investeren.

Een aandeelhouder kan op twee manieren geld verdienen:

• Als een bedrijf winst maakt, verdeelt hij dat over de aandeelhouders. De aandeelhouders krijgen dan een deel van de winst (dividend).
• Als veel mensen de aandelen van een bedrijf willen kopen, stijgt de waarde van die aandelen. De aandeelhouder kan dan besluiten om de aandelen te verkopen voor een hogere prijs dan dat hij/zij die oorspronkelijk gekocht heeft.

De aandeelhouder kan ook geld verliezen als zijn/haar aandeel minder waard wordt of als het bedrijf failliet gaat.

Geschiedenis

Al heel vroeg werd gehandeld met een soort voorgangers van aandelen. In Amsterdam werden voor het eerst in aandelen gehandeld waarbij iedereen een kon kopen.

Het eerste bedrijf dat aandelen verhandelde was de VOC die geld nodig had om meer schepen te bouwen. Pas in de 19e eeuw ontstonden de moderne aandelen. In de twintigste eeuw opende bijna alle landen ter wereld een eigen effectenbeurs.

Bekende effectenbeurzen

Hieronder zie je een verzameling van enkele belangrijke effectenbeurzen:

• De New York Stock Exchange (NYSE): Dat is een belangrijke Amerikaanse beurs. De New York Stock Exchange werd in 1792 opgericht en ligt aan Wall Street (het financiële centrum van New York). In de internationale economie is de NYSE een zeer belangrijke beurs, omdat vrijwel alle belangrijke Amerikaanse bedrijven ingeschreven staan op de beurs. Ook veel internationale bedrijven staan op de NYSE geregistreerd.
• De NASDAQ: Dat is een andere belangrijke Amerikaanse beurs. Op de NASDAQ worden voornamelijk de aandelen van technologiebedrijven verhandeld. In tegenstelling tot de NYSE is de NASDAQ volledig elektronisch. De NASDAQ werd opgericht in 1971.
• De Amsterdamse effectenbeurs: Dat is de Nederlandse beurs en een van de oudste beurzen ter wereld. De beurs is eigendom van Euronext.
• De Euronext Brussels: Dat is de Belgische beurs. De beurs is ook eigendom van Euronext.
• De Euronext Paris: Dat is de Franse beurs. De beurs is eigendom van Euronext.
• De London Stock Exchange: Dat is de Britse beurs.
• De Tokyo Stock Exchange: Dat is de Japanse beurs. De Tokyo Stock Exchange is de grootste beurs van Azië. Internationaal is de beurs daarom belangrijk.
• De Hong Kong Stock Exchange: Dat is de Chinese beurs. De Hong Kong Stock Exchange is ook een belangrijke beurs in Azië.

Beursindexen

Een beursindex is een mandje met een verzameling van aandelen van een bepaalde beurs. De beursindex geeft een idee hoe de gemiddelde beurskoers zich verhoudt. Waarom bestaan beursindexen? De meeste beurzen hebben aandelen van meer dan duizend bedrijven. Die bedrijven zijn allemaal verschillend in grootte, leeftijd en sector. Vaak zit er een groot verschil tussen de koers van de bedrijf. De koers van bedrijf A kan dalen, terwijl de koers van bedrijf B stijgt. Ook een algemeen, gemiddeld beeld te geven is de beursindex bedacht. Hierdoor kan men zien of het een goede of slechte dag op de beurs is.

Vaak bestaat de beursindex uit de belangrijkste of grootste aandelen aan een beurs. Een voorbeeld is de AEX die bestaat uit de 25 grootste aandelen aan de Amsterdamse effectenbeurs. Een ander voorbeeld is de BEL 20 dat bestaat uit de 20 grootste aandelen aan de Brusselse effectenbeurs. Ieder aandeel weegt een bepaalde mate mee. Voor het samenstellen van een beursindexen bestaan regels die verschillen per beurs. Enkele andere bekende beursindexen zijn de Dow Jones (Verenigde Staten), de CAC 40 (Frankrijk), de Nikkei 225 (Japan), Hang Seng (Hongkong) en de DAX-index (Duitsland).

De beursindex is een gemiddelde. Als een beursindex stijgt, kunnen sommige aandelen alsnog zakken. Ook het omgekeerde kan plaatsvinden. De beursindex geeft dus een algemeen en gemiddeld beeld van de beurs. Sommige beurzen hebben ook beursindexen waarin alle aandelen zijn opgenomen.

Handelsmogelijkheden

• Open outcry: Open outcry was de eerste manier om te gaan handelen. Er stonden handelaren in een zaal die allemaal producten aanboden.
• Elektronisch Tegenwoordig gaat het in de effectenbeurzen heel anders. Handelaren kunnen via beeldschermen aangeven wat ze willen kopen en verkopen.