COVID-19-vaccin
Een COVID-19-vaccin is een vaccin tegen het SARS-CoV-2-virus, dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt.
Zodra het virus bekend was heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) experts samengeroepen om een profiel voor een vaccin op te stellen waarmee de pandemie kon worden bestreden en waaraan een vaccin minimaal en idealiter zou moeten voldoen. Dat gaat zowel over de doeltreffendheid en de veiligheid als over praktische zaken, die van belang zijn voor het effectief toedienen van een vaccin op wereldschaal.[1] Echter, de WHO kon deze eisen niet afdwingen. Producenten gingen met bestaande technologieën aan de slag om zo snel mogelijk een vaccin op de markt te kunnen brengen.
In november 2020 meldden farmaciebedrijven de eerste succesvolle resultaten en kondigden aan de vaccins binnenkort op de markt te zullen brengen.[2]
De op te bouwen groepsimmuniteit door vaccinatie tezamen met natuurlijke afweer opgebouwd na doormaken van een infectie is 70-80%.
geschiedenis
In december 2019 werd de ziekte voor het eerst ontdekt, en sinds januari 2020 is SARS-CoV-2 geïdentificeerd als de oorzaak van COVID-19. Hierop volgde een internationale reactie om de uitbraak tegen te gaan, en om een preventief vaccin te ontwikkelen. Door de snelle verspreiding ontstonden internationale samenwerkingen en overheidsmaatregelen om op verkorte termijn vaccins aan te maken. Een vaccin voor een besmettelijke ziekte is nog nooit eerder ontwikkeld geweest in minder dan twee jaar, en er bestaat geen eerder vaccin tegen een coronavirusinfectie.[3]
Eind februari 2020 zei de WHO geen vaccin te verwachten binnen de komende 18 maanden.[4] De Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) – die een fonds van 2 miljard dollar wil opzetten voor snelle investering en ontwikkeling van vaccinkandidaten[5] – gaf in april aan dat er een vaccin beschikbaar zou kunnen zijn onder een noodprotocol in minder dan 12 maanden, tegen het begin van 2021.[6]
Voortgang van de vaccinatiecampagne tegen COVID-19 in Europa.
Net als alle geneesmiddelen werden COVID-19-vaccins onderworpen aan uitgebreide klinische onderzoeken voordat ze konden worden aangevraagd. Hoewel dit proces sneller was dan gebruikelijk werd er geen teststap weggelaten, ingekort of vereenvoudigd. Goedkeuring en toelating werden alleen verleend wanneer significante werkzaamheid en veiligheid werden aangetoond en ernstige bijwerkingen konden worden uitgesloten.
De snelle ontwikkeling van vaccins kende diverse componenten:
De internationale Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) opgericht in 2017 zodat men op een pandemie was voorbereid. Gebruikmaken van bestaande verbeterde technologie. Gebruikmaken van bestaande voorkennis van SARS-CoV-1. Vroeg openbaar maken van de genetische sequentie van het RNA van het virus. Snelle review van klinischonderzoekprotocollen door het vele werk van veel wetenschappelijke onderzoekers en voorrang geven door commissies. Ervaren vaccinatieteams die meteen het klinisch onderzoek opstartten. Digitaal verzamelen van gegevens bij de klinische onderzoeken waardoor deze meteen beschikbaar waren voor analyse. Snel en veel vrijwilligers beschikbaar die zich aanmelden voor klinische onderzoeken. De tweede golf zorgde voor veel besmettingen zodat er snel resultaten waren uit de klinische onderzoeken. Hoge effectiviteit van de werking van de vaccins resulterend in een duidelijk verschil tussen vaccin en placebo. Rolling review waarbij de gegevens verstrekt werden aan de regelgevende instanties op het moment dat ze werden gegenereerd en al werden beoordeeld terwijl de klinische onderzoeken nog aan de gang waren. Toen de definitieve resultaten binnenkwamen waren dat de enige resultaten die nog moesten worden beoordeeld. Het hele proces duurde maanden, maar de laatste stappen duurden slechts enkele dagen. Tijdens de klinische onderzoeken werd de productie opgestart en werden de logistiek, vaccinatieprogramma’s en volgprogramma’s voorbereid. Geld was snel en voldoende beschikbaar.
| Coronavirussen |
|---|
| Ziekten bij mensen: COVID-19 · SARS · MERS
Ontdekkers die slachtoffer werden: Li Wenliang (COVID-19) · Carlo Urbani (SARS) Preventie: Mondkapje · Spatscherm · COVID-19-app · CoronaMelder · Coronalert Bestrijding: COVID-19-diagnostiek · Bron- en contactonderzoek · COVID-19-vaccin Ziekten bij dieren: Feliene infectueuze peritonitis · Infectieuze bronchitis Stammen en soorten: SARS-CoV-2 · Britse variant · SARSr-CoV · HCoV-NL63 · MERSr-CoV · SL-CoV-WIV1 · CCoV · FCoV Taxonomie: Betacoronavirus (geslacht) · Coronavirussen (onderfamilie) · Coronaviridae (familie) · Nidovirales (orde) Uitbraken: Coronapandemie |