Boekverbranding

Boekverbrandingen tijdens de Reformatie.

Een boekverbranding is het verbranden van een groot aantal boeken. Door de eeuwen heen zijn er verschillende boekverbrandingen geweest voor politieke, religieuze of morele redenen. Een boekverbranding kan censuur als doel hebben, maar kan ook symbolisch zijn. In veel gevallen zijn de boeken die verbrand worden ook verboden.

Een ander woord voor boekverbranding is libricide of biblioclasme. Er zijn in de geschiedenis veel voorbeelden van boekverbrandingen. Enkele bekende voorbeelden zijn de boekverbrandingen in Nazi-Duitsland en de verbranding van de werken van Maarten Luther tijdens de Reformatie.

Redenen

Boekverbrandingen kunnen verschillende redenen hebben, maar het komt vaak op hetzelfde neer. Een gemeenschap is het oneens met de denkbeelden van het boek (of de schrijver van het boek). In zo'n geval kan een boek verboden worden. Soms wekt een boek echter zo'n woede of afkeer op dat men besluit om een bepaald boek te verbranden. Dit kan gaan om één exemplaar, maar ook om een groot aantal exemplaren. Ook kunnen meerdere boeken tegelijk worden verbrand. Dit laatste gebeurde in nazi-Duitsland, waar boeken van Joodse schrijvers (zoals Albert Einstein en Stefan Zweig), socialistische en communistische schrijvers (zoals Karl Marx en Bertolt Brecht), critici van de nazi's (waaronder Thomas Mann) verbrand werden. Hierbij ging het dus om politieke en ideologische redenen met censuur als doel.

Daarnaast kunnen boekverbrandingen ook plaatsvinden vanwege religieuze redenen. Zo liet de Franse koning Lodewijk IX de Talmoed, een van de heilige Joodse boeken, verbranden. Het ging hierom een symbolische verbranding als afkeer tegen het jodendom. Een ander voorbeeld zijn de exemplaren van De Duivelsverzen van Salman Rushdie. Dit boek is omstreden in veel islamitische landen, vanwege Rushdies beschrijving van de profeet Mohammed. In veel islamitische landen werden Rushdies boeken dan ook verbrand als symbool voor hun afkeer tegen Rushdie.

In sommige gevallen zijn boekverbrandingen ook een protest. Zo werden de Harry Potter-boeken van J.K. Rowling in sommige Amerikaanse plaatsen verbrand, aangezien de boeken satanistisch gevonden werden.

Ook zijn er boekverbrandingen geweest om een stuk geschiedenis of kennis uit te wissen. Volgens het verhaal liet de eerste keizer van China, Qin Shi Huangdi, de boeken van de vorige regimes verbranden. Tijdens de verovering van Granada in 1492 werden ook veel wetenschappelijke werken van de Moren verbrand. Tegenwoordig is dit laatste niet meer mogelijk, aangezien vrijwel alle boeken digitaal te vinden zijn of wereldwijd verspreid zijn.