Boeddhisme

Een Boeddhabeeld in Hongkong

Het boeddhisme is zowel een filosofie als een religie. Bekend van het boeddhisme zijn de enorme beelden, die soms van goud of ander edelmetaal zijn. De meeste mensen die in het boeddhisme geloven mediteren ook vaak, Gautama Boeddha is de stichter van dit geloof. Hoewel veel mensen in het westen een Boeddha-beeldje in huis hebben, groeit het Boeddhisme lang niet zo snel als het christendom of de islam.

Wat boeddhisten geloven

Boeddhisme is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming. Velen zien boeddhisme zelfs niet als een religie, omdat het geen goden vereert en persoonlijke spiritualiteit nastreeft. Ze noemen het een 'traditie', een 'leer' of een 'levensbeschouwing' met zedelijke voorschriften voor wie een goed mens wil worden. In plaats van dat ze goden vereren, houden boeddhisten zich vooral bezig met het overwinnen van het lijden. Boeddhisten geloven in de vier edele waarheden:

1. Het leven is vol lijden.
2. Lijden wordt veroorzaakt door verlangen: we zijn nooit tevreden met wat we hebben, we willen altijd meer. Als we wel hebben wat we willen, zijn we vaak bang om het kwijt te raken.
3. Het lijden kan worden gestopt door het verlangen te stoppen. Het einde van het lijden wordt verlichting genoemd.
4. De weg naar verlichting is het achtvoudige pad.

Het achtvoudige pad bestaat uit acht punten:

1. Het juiste inzicht (de vier edele waarheden goed begrijpen).
2. De juiste intentie (om verlichting te bereiken).
3. De juiste woorden (niet liegen, anderen niet kwetsen met je woorden en geen tweedracht zaaien).
4. De juiste daden (doe goede daden en hou je aan de vijf voorschriften).
5. Het juiste levensonderhoud (verdien je geld niet op een oneerlijke manier).
6. De juiste inspanning (doe goed je best om verlichting te bereiken).
7. De juiste aandacht.
8. De juiste concentratie (mediteer om je geest tot rust te brengen).

De vijf voorschriften zijn de regels voor boeddhisten:

1. Niet doden.
2. Niet stelen.
3. Geen seksueel wangedrag.
4. Niet liegen.
5. Geen alcohol en drugs gebruiken.

Boeddhisten geloven in reïncarnatie: dat betekent je na je dood opnieuw wordt geboren als een mens of dier. Hoe je volgende leven eruitziet, hangt af van alle goede en slechte daden in je leven. Als je vooral goede dingen deed, zul je in je volgende leven veel geluk hebben; als je vooral slechte dingen deed, krijg je in je volgende leven veel ongeluk. Boeddhisten noemen dit karma. Als je verlichting bereikt, word je na je dood niet meer opnieuw geboren, maar kom je in het nirvana, een toestand zonder lijden en dood. Verder spreken de boeddhisten over zes zintuigen: oren, neus, mond, proeven, voelen en de geest. Dat wil dus zeggen dat ze de geest ook als zintuig zien.

De Chinese lachende Boeddha. Veel boeddhisten geloven dat deze verschijnt zodra de wereld vervalt in egoïsme.

Stromingen

Er zijn drie grote stromingen in het boeddhisme: het theravada, het mahayana en het vajrayana Tibetaans boeddhisme. In het mahayana bestaan ook weer twee belangrijke stromingen: zen en zuiver land.

Theravadaboeddhisten geloven dat alleen monniken en nonnen in dit leven verlichting kunnen bereiken. Leken houden zich vooral bezig met het verzamelen van goed karma, door de vijf voorschriften te volgen en voedsel te geven aan monniken. In het theravada wordt alleen Gautama Boeddha vereerd. Het theravada is de populairste stroming in Zuidoost-Azië en Sri Lanka.

Mahayanaboeddhisten geloven dat iedereen een boeddha-natuur heeft en verlichting kan bereiken; je hoeft dus niet per sé monnik of non te worden. Mahayana-monniken krijgen hun eten ook niet van leken, maar verbouwen dit zelf. In het mahayana vereert men behalve Gautama Boeddha ook andere boeddha's, bijvoorbeeld Amitabha, en bodhisattva's zoals Avalokiteshvara. Een bodhisattva is iemand die bijna verlichting heeft bereikt, maar vrijwillig blijft reïncarneren zodat hij/zij anderen kan helpen om verlichting te bereiken. Het mahayana is vooral populair in landen als China en Japan.

Tibetaanse boeddhisten vereren behalve boeddha's en bodhisattva's ook veel goden waar de Tibetanen ook al in geloofden voordat ze boeddhist werden. De leider van het Tibetaans boeddhisme is de Dalai Lama.

Monniken en nonnen

Misschien heb je ook wel eens gehoord van boeddhistische monniken. Dat zijn mensen die hun leven wijden aan de zoektocht naar verlichting en daarom eenvoudig leven. Ze zijn herkenbaar aan hun rode of oranje gewaden en aan hun kale hoofden. Hoewel de monniken in de tijd van Boeddha thuisloos rondzwierven, wonen ze nu bij elkaar in kloosters. In Tibet waren vroeger veel grote boeddhistische kloosters, maar na 1959 zijn veel daarvan verwoest door de Chinezen. Anders dan in de Rooms-Katholieke Kerk heeft het boeddhisme geen lange traditie van nonnenkloosters. Onder leiding van westerse vrouwen zijn er in 1971 in Thailand en 1982 in Tibet ook vrouwenkloosters. Daarvoor bestonden er nauwelijks vrouwenkloosters, of waren in sommige Boeddhistische landen zelfs helemaal afwezig.

Boeddhistische feestdagen

Omdat het boeddhisme in de Aziatische landen een eigen traditie ontwikkelden, waren er geen feestdagen waar alle boeddhisten zich aan hielden. Daardoor zijn er veel boeddhistische feestdagen die dan weer in het ene land, dan weer in het andere land worden gevierd. In de vorige eeuw spraken de boeddhistische landen af om het Vesakfeest algemeen te erkennen, zodat het in alle boeddhistische landen kan worden gevierd zoals in het christendom Pasen bestaat of in de islam het Suikerfeest. Op deze dag wordt de geboorte, dood en de verlichting van de Boeddha herdacht. Dat wordt in mei gedaan bij volle maan. Over de datum is men het niet eens geworden, dus dat ligt verschillend in de verschillende landen. Je ziet op die dag veel bloemen in de straten en de kinderen sturen elkaar veel wenskaarten.

De huidige Dalai Lama, gevlucht uit Tibet, maar een van de bekendste persoonlijkheden

Actieve gebieden

Na de dood van de Boeddha breidde het boeddhisme zich uit van Noord-India tot de gebieden die beslagen worden door de volgende hedendaagse landen: India, Nepal, Sri Lanka, Myanmar, Tadzjikistan, Oezbekistan, Turkmenistan, Kirgizië, Kazachstan, Thailand, Laos, Cambodja, Vietnam, Maleisië, Indonesië, Tibet, Bhutan, Mongolië, Taiwan, Japan, Zuid-Korea. En ook in Nederland zijn veel mensen met het boeddhisme bezig. Vaak zijn dat Chinezen of andere Aziaten, maar vaak ook Nederlanders.

Iedereen denkt tegenwoordig dat er in China veel boeddhisten wonen, maar dit klopt niet, alleen in Tibet is dit, maar voor de rest in China zijn ze ongelovig. Maar 3-4 procent van de Chinese bevolking is boeddhist.

Opmars van het boeddhisme

De verspreiding van het boeddhisme zou begonnen zijn in Nepal waar de Boeddha waarschijnlijk was van 450 tot circa 370 v. Chr. andere geleerden denken 480-400 v.Chr. de Boeddha zou 80 jaar oud zijn geworden. Tegen ongeveer 100 v.Chr. spreidde het boeddhisme zich echter uit in het voormalige India. Rond 1000 na Christus spreidde het boeddhisme zich uit naar het zuiden en China en Japan. Rond 1500 begon dit ook in Rusland het zuid-oosten van Rusland begon boeddhistisch te worden. Door deze situaties is het noord-oosten ongelovig. Ruim 415 mensen geloven hierdoor in het boeddhisme.

Wist je dat..

• ..het getal 108 een heilig getal is in het boeddhisme?
• ..wist je dat eetstokjes rechtop in een kom rijst steken ongeluk brengt?
• ..er in België ongeveer 30.000 boeddhisten wonen, in Nederland zijn dit er 60.000.
• ..er soms een dikke boeddha wordt vertoond, maar dit niet Boeddha is, de slanke versie is de echte boeddha.
• ..de film "Seven years in Tibet" zich afspeelt tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat de huidige Dalai Lama nog een kind was.

Externe links

• Webpad boeddhisme