Baglamas
De baglamas (Grieks : μπαγλαμάς) of baglamadaki (μπαγλαμαδάκι), is een tokkelinstrument. Het is een kom-luit met lange hals, dat in de muziek van Griekenland wordt gebruikt. Het is een kleinere versie van de bouzouki en klinkt hoger. De baglamas komt het meeste voor in Piraeus stad waar het bij de stijl rebetiko de bouzouki ondersteund. Rebetiko is een muziekstijl die alleen in die stad voorkomt.
De naam komt van het Turkse bağlama, een instrument dat verwant aan de baglamas is. Er is ook een nog kleinere variant van baglamàs (ongeveer 30 cm), genaamd met het verkleinwoord baglamadàki (τομπαγλαμαδάκι).
Bouw
De klankkast is vaak uitgehold uit één stuk hout (skaftos, constructie) van ongeveer 15 cm of anders gemaakt van een kalebas. Maar er zijn ook baglamades met ruggen van verlijmde latjes.
Er zijn 3 gangen van elk twee metalen snaren (3 x 2). Stemming: d'd'-a'a'-d"d". Op de hals (ca. 54 cm) zitten fretten. Het klankbord waarover de snaren lopen is meestal met ingelegd hout van een andere kleur versierd. De meest gebruikte houtsoorten zijn palissander en walnoot. Het is vaak versierd met parelmoer (soort schelp). De moderne stemknoppen zijn vergelijkbaar met die van een gitaar.
Hoe het begon
De baglamas is voortgekomen uit de Oud Griekse Pandoura (ook wel Pandora) en vooral gebruikt bij de Griekse volksmuziek. Het kleine formaat maakte het bijzonder populair bij muzikanten die een instrument nodig hadden dat gemakkelijk mee te nemen was of klein genoeg om onder een jas te verstoppen. Gedurende delen van de 20e eeuw werden spelers van de bouzouki en baglama's namelijk vervolgd werden door de overheid (de Ottomaanse en later tijdens de dictatuur) en de instrumenten werden door de politie in beslag genomen en vernield.
De baglama behoort bij saz familie (bij de Turken, zie bağlama) en lijkt het meeste op de cura saz (uitgesproken als "djoura saz"). Het is van dezelfde familie als de Slavische tamburitsa. In de Balkan gebruikten Grieken en Slaven het woord "tamboura" om deze familie van instrumenten aan te duiden sinds de Byzantijnse tijd. Deze instrumenten verschillen met name door het type frets en spel.
Nog altijd wordt het instrument bezongen in folkloristische liedjes die verwijzen naar de tijd dat ze verboden waren. Het kan als solo- instrument worden bespeeld, maar wordt over het algemeen gebruikt als begeleiding, vaak in combinatie met een bouzouki en een gitaar, omdat het door zijn timbre (hoge geluid) hoorbaar is ondanks dat het minder krachtig klinkt.
Links
- YouTube - Baglamas instrument, bouw van een baglamas