Aardgasveld van Groningen
Geschiedenis
In Slochteren in de gemeente Midden-Groningen is een groot aardgasveld te vinden. Aardgas werd hier voor het eerst gevonden in 1959 en sinds 1963 wordt hier grootschalig geboord naar aardgas door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (beter bekend als de NAM). Het Nederlandse aardgasveld dekt ongeveer de helft van de Europese gasvoorraad. Door de grote hoeveelheid aardgas levert dit ook veel geld op.
De aardgaswinning
We weten dat er nog steeds veel aardgas wordt gewonnen in het Groningse aardgasveld. Door het wegpompen van het aardgas ontstaan er aardbevingen waar je veel over hoort op het nieuws.
Hoe ontstaat aardgas?
Miljoenen jaren geleden lag Nederland heel ergens anders op de aarde dan dat het nu ligt. Het zag er ook heel anders uit, Nederland was namelijk een tropisch moeras. Het was er toen warm en nat en er groeide heel veel planten en bomen. Wanneer deze planten en bomen dood gingen kwamen ze in het moeras terecht. Miljoenen jaren verder was Nederland ondertussen weer verschoven naar een ander plekje op de aardbol, dit gebeurt door de platentektoniek. Het moeras veranderde in een woestijn met veel zand. Dit zand vormde dus een dikke laag over de moerasgrond met veel dode plantenresten. Heel veel later overstroomde het land en lag het onderwater. Hierdoor is er een dikke laag zoutsteen ontstaan over het zand. Uiteindelijk is er nog heel veel klei en zand over deze laag zout gekomen. Al die grondlagen waren bij elkaar natuurlijk heel erg zwaar. Zo zwaar dat de grondlaag van het moeras met al die dode plantenresten helemaal bij elkaar zijn gedrukt tot steenkool. Door de warmte van de aarde en de grote zware druk van de aardlagen (grondlagen) werd er aardgas uit dat steenkool gedrukt. Gas is heel licht en wilt daarom naar boven. Dit gas werd alleen tegengehouden door de dikke zoutlaag. Daarom is het aardgas vast komen te zitten in de poriën van het zandsteen dat tussen het steenkool en de zoutlaag lag.
Hoe ontstaat een aardbeving?
Als eerst zoekt de NAM naar een plek onder de grond waar ze misschien aardgas kunnen vinden. Dit doen ze door een speciaal apparaat, een seismisch onderzoek. Dit apparaat stuurt geluidsgolven, trillingen, de grond in. Alles wat deze trilling tegenkomt kaatst hij terug naar boven waar het apparaat de trillingen opvangt en meet. Hierdoor weet de NAM wat voor soort grond er diep onder de grond zit. Als ze dan uiteindelijk een plek gevonden hebben waar er misschien gas tussen de grond kan zitten, bouwen ze een grote boorinstallatie. Deze boorinstallatie boort een buis naar de grond (gesteente) waar het aardgas in zit. Als deze buis er in zit, bouwen ze een installatie wat het gas naar boven kan pompen. Je ziet dat hier vaak veel buizen en leidingen voor nodig zijn.
Het aardgas zit in de poriën van zandsteen. Dit kan je je uitvergroot voorstellen als ballonnetjes tussen zand. De ballonnetjes houden een deel van de grond boven zich omhoog, Het gas duwt naar buiten. Wanneer er gas uit het zandsteen weggehaald wordt, dus als er een ballonnetje lek geprikt word, zak de grond erboven naar beneden. Als dit overal het zelfde zou gaan, zou je er niet echt veel van merken. Maar omdat er op verschillende plekken gas wordt weggepompt er er breuken zitten tussen het zandsteen, zakt de bodem niet overal even snel. Wanneer de ene plek sneller zakt dan de andere plek komen er trillingen omdat de breuk tegen elkaar aan schuurt. Deze trillingen gaan omhoog en wat je voelt is dan ook de aardbeving.
Wat zijn de gevolgen van de aardgaswinning?
Door het wegpompen van het aardgas in de zandsteenlaag ontstaan er dus aardbevingen. Deze aardbevingen kunnen tot nare gevolgen leiden. 16 augustus 2012 werd Huizinge het epicentrum van de zwaarst gemeten aardbeving in Groningen. Deze aardbeving had een kracht van 3,6 op de schaal van Richter. De gevolgen van deze aardbeving, maar ook kleinere aardbevingen, zijn nog steeds duidelijk te zien als je langs huizen in Groningen rijd. Je zal aan de buitenkant vooral scheuren en afgebroken dingen zien, maar het komt ook steeds vaker voor dat een huis te gevaarlijk wordt om in te wonen omdat het huis te veel schade heeft en kapot kan gaan. Binnenshuis vallen tijdens zo’n aardbeving dingen om zoals kasten en fotolijstjes.
In 2019 waren er in het Groningse aardgasveld in totaal 87 aardbevingen maar 11 hiervan hadden een kracht groter dan 1,5 op de schaal van richter. De meeste aardbevingen zal je dus nauwelijks tot niet voelen, gelukkig.
Waarom veroorzaken de aardbevingen zoveel schade in Groningen?
Een aardbeving met een kracht van 3,6 op de schaal van richter zou niet zo veel schade moeten opleveren. Helaas heeft Groningen een soort ongeluk, de grond van Groningen is namelijk heel slap. De grond van Groningen bestaat vooral uit klei, en klei is een slappe grond. Wanneer er een aardbeving onder de grond plaats vindt, komen er aardbevingsgolven (trillingen) naar boven. Je kan de grond van Groningen dan een soort van vergelijken met pudding. Wanneer je pudding laat schudden, schud dat best heftig. Als je een steen schud, schud dat maar heel weinig.
De economie
Je zou misschien denken, waarom zijn ze niet allang gestopt met het oppompen van aardgas als ze weten dat er daardoor aardbevingen ontstaan? Dit komt omdat Nederland nog afhankelijk is van het aardgasveld, Nederland heeft het veld nodig. Dit is heeft 2 redenen: Inkomsten en gasgebruik. De inkomsten, dus het geld wat er verdient wordt met de aardgaswinning, zijn erg belangrijk voor Nederland. De inkomsten die Nederland met het aardgasveld verdient komen door het verkopen van dit gas aan bijvoorbeeld andere landen. De andere reden waarom er nog niet helemaal is gestopt met de aardgaswinning is dat dit aardgas de belangrijkste energiebron is voor Nederland zelf, maar ook voor veel andere landen uit Europa. Het is dus lastig om te stoppen met het gebruiken van aardgas, daarvoor zal heel het land verbouwd moeten worden. De politiek heeft na veel discussies gezegd dat in 2030 de hele aardgaswinning gestopt zou moeten zijn.
Bronnen
Koninklijke Nederlands Meteorologisch Instituut. (2020, 2 januari). Jaaroverzicht aardbevingen 2019. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/jaaroverzicht-aardbevingen-2019
NAM. (z.d.). Hoe ontstaat aardgas? Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.nam.nl/gas-en-oliewinning/het-winnen-van-aardgas/hoe-ontstaat-aardgas.html
NAM. (z.d.). Hoe wordt aardgas gewonnen? Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.nam.nl/gas-en-oliewinning/het-winnen-van-aardgas/hoe-wordt-aardgas-gewonnen.html#:~:text=Winnen%20en%20zuiveren%20van%20aardgas,soort%20benzine%20een%20waardevol%20bijproduct.
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. (z.d.). Start aardgaswinning in Nederland. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://beeldengeluidopschool.nl/programma/detail/2101608050035898431/fragment/2101906160045151420
NTR. (2020, 27 januari). Hoe ontstaan aardbevingen in Groningen? [videobestand]. In Boren naar gas in de bodem. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://schooltv.nl/video/hoe-ontstaan-aardbevingen-in-groningen-boren-naar-gas-in-de-bodem/#q=aardgas
Pérez, N. (2013, 14 april). Steeds meer aardbevingen in Groningen: Hoe gaat dit in de toekomst verder? Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.scientias.nl/aardbevingen-door-gaswinning-wat-is-het-probleem-nu-eigenlijk/
SCAN. (2019). Wat is seismisch onderzoek? Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://scanaardwarmte.nl/het-programma/seismisch-onderzoek/
Staatstoezicht op de Mijnen. (z.d.). Aardbevingen. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.sodm.nl/onderwerpen/aardbevingen
Staatstoezicht op de Mijnen. (z.d.). Gaswinning Groningen. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.sodm.nl/sectoren/gaswinning-groningen
Teleac – NTR. (2013, 21 november). Aardgas uit de grond. [videobestand]. In Rondje Nederland. Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://schooltv.nl/video/rondje-nederland-aardgas-uit-de-grond/#q=aardgas
Ter Voorde, M. (2018, 20 juni). En als de gasbevingen in Den Haag hadden plaatsgevonden? Geraadpleegd op 31 oktober 2020, van https://www.nemokennislink.nl/publicaties/en-als-de-gasbevingen-in-den-haag-hadden-plaatsgevonden/