Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (afgekort WIA) is een Nederlandse wet die in werking is getreden op 29 december 2005. Het is de opvolger van de WAO. De WIA regelt een uitkering voor de periode na de wettelijke loondoorbetalingstermijn van 104 weken. De WIA is een werknemersverzekering. De wet geldt voor mensen die arbeidsongeschikt zijn geworden.

De WIA kent drie groepen arbeids(on)geschiktheid:

• Minder dan 35% arbeidsongeschikt
• Minstens 35% maar minder dan 80% arbeidsongeschikt, óf minstens 80% maar niet duurzaam arbeidsongeschikt (WGA, hieronder)
• Minstens 80% én duurzaam arbeidsongeschikt (IVA, hieronder)

Bij 'minder dan 35% arbeidsongeschikt' krijgt de werknemer geen WIA uitkering. Hij of zij blijft dan in dienst van de werkgever. Wel kan hij of zij als arbeidsgehandicapte worden aangemerkt. Dat wil zeggen dat hij recht heeft op subsidies en andere ondersteuning om te kunnen blijven (of te gaan) werken. Ook kan er gekeken worden naar aanpassingen op de werkvloer.

Het is de Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) die onderzoekt in hoeverre een werknemer arbeidsongeschikt is. Er vinden twee onderzoeken plaats:

• Medische keuring: de verzekeringsarts van UWV bekijkt wat je lichamelijk nog kunt. Als je niet meteen volledig arbeidsongeschikt wordt verklaard, word je opgeroepen door de arbeidsdeskundige.
• Arbeidsdeskundige keuring: de arbeidsdeskundige van UWV bekijkt welke functies je nog wel kunt verrichten op basis van de bevindingen van de verzekeringsarts.

Samen bepalen zijn dan de mate van arbeidsongeschiktheid. Deze keuringen zijn best streng. Er wordt dan ook gekeken wat de werknemer in loon zal achteruitgaan (het zogeheten loonverlies). Het deel wat als het ware nog wel met de beperking verdient kan worden wordt de verdiencapaciteit genoemd. Een werknemer dat eerder nog een hoog loon had, zal eerder voor een WIA in aanmerking komen omdat het loongat verhoudingsgewijs veel groter is. De werknemer moet meewerken aan het re-integratietraject (het proberen weer aan het werk te gaan), anders vervalt het recht op de WIA.

WGA

De middengroep (minstens 35% maar minder dan 80% arbeidsongeschikt, óf minstens 80% maar niet duurzaam arbeidsongeschikt) komt in de Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Dit is een loonaanvullingsregeling.

IVA

De groep die minstens 80% én duurzaam arbeidsongeschikt raakt, komt in de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Duurzaam betekent dat er geen uitzicht tot herstel is. Als tijdens de twee overgangsjaren van wettelijke loondoorbetalingstermijn (104 weken) blijkt dat er sprake is van duurzame arbeidsongeschiktheid kan er een vervroegde WIA-keuring worden aangevraagd.

Het geld wat voor de WIA, WGA en IVA nodig is wordt door de werkgevers opgebracht als onderdeel van de loonheffing. Ongeveer 6% van de loonheffing wordt zo opzij gelegd als een soort spaarpot/verzekering die beheerd wordt door het UWV.