Vrouw Holle
Vrouw Holle is een sprookje dat door de gebroeders Grimm werd opgeschreven. Het sprookje wordt soms ook Het vlijtige Liesje en het luie Liesje of Goud-Elsje en Pek-Elsje genoemd. Het sprookje komt uit Duitsland, maar het personage Vrouw Holle komt in veel Europese volksverhalen voor. Over haar gaan verschillende verhalen.
Het sprookje gaat over twee dochters; een is hardwerkend en de ander lui. Zij werken beide voor Vrouw Holle die het laat sneeuwen door met haar kussen te schudden.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Er was eens een oude vrouw en zij had twee dochters. De ene dochter was mooi en werkte hard. De andere dochter was lelijk en lui. De oude vrouw hield meer van de luie dochter, terwijl ze de hardwerkende dochter al het werk liet. Iedere dag zat de mooie dochter bij de waterput te spinnen. Als ze de spoel wil schoonmaken in de waterput, laat ze deze per ongeluk in de put vallen. Ze duikt hierna in de waterput en komt in een wonderland terecht met duizenden bloemen.
De mooie dochter hoort ineens "haal ons uit de oven". Dit wordt geroepen door de broden in een oven die klaar zijn met bakken. Het meisje haalt de broden uit de oven, waardoor deze niet verbranden. Hierna hoort de dochter "pluk ons". Dit wordt geroepen door de appels aan een boom. Ze besluit de appels te plukken voordat deze naar beneden vallen. Ze komt aan bij het huisje van een oude vrouw. De oude vrouw Holle is blij met wat de mooie dochter heeft gedaan. Vrouw Holle zegt dat zij het goed bij haar zal hebben. De dochter zal huishoudelijke taken uitvoeren, waaronder het opschudden van het kussen. Door met het kussen te schudden uit het raam, zal het altijd ergens in de wereld sneeuwen.
De dochter besluit vrouw Holle te helpen en wordt erg gewaardeerd door de oude vrouw. Na een tijdje krijgt ze toch heimwee en vraagt of ze weer terug mag naar huis. Vrouw Holle gaat akkoord en opent de poort die haar naar boven zal leiden. Wanneer ze er onder door loopt valt er een gouden regen op haar. Hierdoor raakt het meisje bedekt met een laagje goud en ze krijgt haar spoel terug. Zij wordt begroet door de haan als "gouden Elsje".
Als haar moeder hoort hoe het meisje aan deze rijkdom is gekomen, wil zij dat haar luie dochter dit ook overkomt. De luie dochter wordt ook de waterput gezet, laat haar spoel erin vallen en springt deze achterna. Ook zij komt in hetzelfde wonderland terecht. Zij haalt niet de broden uit de oven en plukt ook niet de appels. Vrouw Holle is niet tevreden met haar, maar neemt haar alsnog in dienst. De luie dochter doet enkel op de eerste dag iets, maar besluit hierna helemaal niets meer te doen. Na een tijdje wordt ze door Vrouw Holle ontslagen en weer naar boven gestuurd. Als ze door de poort heen loopt valt er ook iets op haar. Dit is echter geen goud, maar pek. Pek is een zwarte, stroperige vloeistof dat van steenkool afkomstig. Het meisje keert terug naar boven en wordt begroet als "pek-Elsje".
Achtergrondinformatie
Ontstaan
Het personage van Vrouw Holle komt in veel Europese volksverhalen voor. Vaak wordt Vrouw Holle als bovennatuurlijk wezen gezien die leeft in de onderwereld. In sommige verhalen is ze behulpzaam en vriendelijk, maar in andere versies is ze gemeen en straft mensen veel. Ze heeft ook de bijnamen "de witte dame" of "de zwarte grootmoeder". Vaak wordt Vrouw Holle ook vergeleken met Frigg, een personage uit de Noordse mythologie. Frigg spint wolken met haar spoel, terwijl Vrouw Holle het laat sneeuwen met haar kussen. Vrouw Holle is waarschijnlijk de Duitse versie van Frigg. In Hessen zegt men nog altijd dat Vrouw Holle haar kussen schudt als het sneeuwt.
Het sprookje is niet alleen bekend in Europa, maar ook in Azië. De gebroeders Grimm haalden het sprookje uit Hessen en Westfalen.
Verschillende versies
Van Vrouw Holle zijn er verschillende versies:
- In sommige versies verschillen de namen van de twee dochters. In veel versies heten beide dochters Elsje of Liesje. In andere versies hebben de twee dochters twee andere namen om verwarring te voorkomen.
- Het uiterlijk van Vrouw Holle verschilt per versie. Soms wordt Vrouw Holle beschreven als oude vrouw, terwijl ze andere keren als een meer bovennatuurlijk wezen wordt beschreven. Vaak wordt gezegd dat Vrouw Holle enorm scherpe, grote tanden heeft. Dit is een teken dat Vrouw Holle niet echt een oude vrouw is.
- In sommige versies wordt de luie dochter niet overgoten met pek, maar met teer. In beide gevallen gaat het om een zwarte vloeistof die laat zien hoe waardeloos de dochter is.
Bewerkingen
Het sprookje is sinds 1952 te zien in het Sprookjesbos van de Efteling. Toentertijd bestond de uitbeelding alleen uit een waterput met een glazen plaat. Men kan aan de waterput staan en hoort de vertelling van het sprookje. Door middel van geprojecteerde dia's ziet men scenes van het sprookje onder in de put. In 2006 werd het sprookje uitgebreid en sindsdien staat ook het huisje van Vrouw Holle naast de put. Wanneer men aan de mattenklopper naast het hekje rammelt, komt Vrouw Holle te voorschijn door het raam. Zij klopt haar kussen uit, waardoor er sneeuwen te voorschijn komt uit het raam of het kussen.
