Depressie
 |
Gezondheidsklachten?
Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op. |
Een depressie is een psychische ziekte. Het betekent dat iemand lange tijd heel somber is en nergens meer plezier in heeft. Dit kan weken zijn, maanden of zelfs nog langer.
Als je je depressief voelt, dan heb je het gevoel dat je geen zin meer hebt in dagelijkse dingen. Je voelt je waardeloos. Je bent erg negatief en je voelt je alleen. Je voelt je schuldig aan dingen die je denkt verkeerd te hebben gedaan en je hebt helemaal nergens meer zin in. Je hebt weinig zin om aan de dag te beginnen en kijkt op tegen de dingen die gaan komen. Dit zijn gevoelens die iedereen wel eens heeft. De een gaat gemakkelijker om met deze gevoelens dan een ander.
Oorzaken
Iedereen kan te maken krijgen met een depressie. Jonge kinderen kunnen depressief zijn, maar ook ouderen. Over het algemeen hebben vrouwen meer last van een depressie dan mannen. Een depressie kan kort duren, maar ook lang, maanden of zelfs jaren. Als je minstens twee jaar depressief bent, dan spreek je van een chronische depressie.
Ook kwetsbaarheid en ingrijpende gebeurtenissen kunnen een rol spelen. Andere dingen die een rol kunnen spelen, zijn:
- genetische factoren: erfelijke aanleg;
- sociale- en omgevingsfactoren: het verlies van een dierbare of het wegvallen van sociale steun;
- een cognitieve factor: een negatieve ervaring in de jeugd kan ervoor zorgen dat je de negativiteit op jezelf betrekt. Dit maakt gevoelens los van bijvoorbeeld waardeloosheid;
- hormonale ontregeling: chemische ontregeling in de hersenen die je kwetsbaarder maakt voor een depressie
Als je eenmaal een depressie hebt gehad, heb je een grotere kans om weer een depressie te krijgen. Je bent er dan gevoeliger voor geworden. Ook mensen met een verlaving zijn gevoeliger voor een depressie.
Naast hier boven genoemde dinge kan je ook een depressie krijgen door:
Een depressie kan ook komen door een lichamelijke aandoening. Voorbeelden daarvan zijn
neurologische aandoeningen zoals ziekte van Parkinson, multiple sclerose, CVA. Ook
vitamine B-tekorten kunnen een oorzaak zijn of hormonale aandoeningen, met name een
te snel of te langzaam werkende schildklier. Met name door hersenbeschadiging op
oudere leeftijd kan een hardnekkige depressie ontstaan. Dat noemt men een vasculaire
depressie. Verder kan gebruik van bepaalde medicijnen, het overmatig gebruik van
alcohol of drugs een depressie uitlokken.
De depressieve symptomen kunnen ook ontstaan zonder deze duidelijke lichamelijke
factoren. Dan zoekt men de oorzaak in een samenspel tussen stressvolle gebeurtenissen,
sociale moeilijkheden en factoren vanuit de patiënt zelf, zoals een gebrekkige
lichamelijke conditie en een mate van erfelijke kwetsbaarheid.
Men spreekt van een seizoensgebonden patroon als er een vast verband ervaren wordt
tussen jaargetijden, lichtval en de depressieve symptomen. Lichttherapie wekt daarbij
vaak goed.
Een depressie met melancholische of vitale kenmerken is een ernstige depressie, waarbij
niets het gevoelsleven meer aan de praat krijgt. Voor de patiënt betekent dat een
martelgang. De ochtenden zijn veel slechter dan de avond, de patiënt wordt 's nachts
veel te vroeg wakker en doet vervolgens geen oog meer dicht
Ouderen
Het grootste deel van de oudste ouderen is tevreden over het bestaan en wil nog graag
veel plezier beleven, als het kan met nog wat jaartjes erbij. Ondanks nogal wat
beperkingen door lichamelijke problemen noemt men zichzelf redelijk gelukkig.
Een depressie kan bij een oudere altijd de voorbode zijn van cognitieve achteruitgang,
misschien zelfs een beginnende dementie. Net zoals bij andere psychische ziektebeelden
op hoge leeftijd, is het nodig om zorgvuldig te kijken naar lichamelijke oorzaken
Kenmerken
Naast somberheid zijn er vaak ook andere kenmerken:
- Je langer dan twee weken ongewoon somber voelen en/of nergens meer plezier in hebben.
- Naast somberheid een aantal klachten hebben zoals weinig energie, vermoeidheid, concentratieproblemen, besluiteloosheid, traagheid, lichamelijke onrust, schuldgevoelens, gedachte over de dood of zelfdoding.
- Eetproblemen, geen zin hebben om te eten. Hierdoor krijgt men nog minder energie.
- Er zijn klachten zijn die het dagelijks functioneren verstoren en er sprake is van psychisch lijden.
- Niet alleen pijn of lijden in het hoofd, maar daarbij ook fysieke pijn.
- Problemen met slapen, in slaap vallen of weer snel wakker worden (een slaapstoornis). Soms juist geen energie om op te staan.
- Minder zin om te praten en samen te zijn met vrienden en familie. Zich afsluiten van de buitenwereld.
- Problemen op school of op het werk, ruzie met anderen, niet meer goed kunnen functioneren.
- Je niet meer zo goed meer concentreren. Hij kan moeilijk gesprekken volgen en hij onthoudt dingen minder goed.
- Je bent angstig, bang, kan geen besluiten nemen en heeft nergens zin meer in.
Stel nooit zelf een diagnose vast. Ga bij klachten naar een huisarts toe.
Behandelingen
Depressieve patiënten vinden zichzelf zwak en minderwaardig en niet zozeer ziek. Het
is lastig om de patiënt te laten inzien dat die gevoelens en gedachten symptomen zijn.
Toch moet men dat blijven zeggen. Patiënten kunnen zich niet voorstellen dat het ooit
weer overgaat. Er is echter hoop, de verwachting is gerechtvaardigd dat de klachten en
de beperkingen zullen verdwijnen.
Een goed dagritme is van groot belang. Alcohol moet dringend worden afgeraden, het
houdt de depressie in stand. Herstel is er in de helft van de lichte gevallen binnen drie
maanden. Matig ernstige depressies doen daar langer over. Ondersteuning met medicatie
of een vorm van psychotherapie is dan op zijn plaats. Bij ernstige depressies wacht de
arts liever niet af en adviseert van begin af aan een antidepressivum of een vorm van
psychotherapie. Alleen in een minderheid van de gevallen komt het herstel niet en wordt
de depressie chronisch.
Een depressie is vaak goed te behandelen. Niemand hoeft zich te schamen voor een depressie, want 15% van de bevolking heeft in zijn leven één of meer depressies. In het begin helpt het om er veel over te praten, om veel te bewegen en om dingen te gaan doen. Bij klachten kan iemand het beste naar een huisarts gaan. Die kan iemand dan doorverwijzen naar de psycholoog voor gesprekstherapie of psychotherapie. Een ander mogelijkheid is psychotherapie. Eerst komen behandelingen in aanmerking
waarbij de patiënt handvaten kan vinden om zich te verdedigen tegen negatieve
gedachtecirkels. Bij de cognitieve gedragstherapie probeert de therapeut het verband
duidelijk te maken tussen gebeurtenissen, automatische negatieve gedachtes en
vooroordelen die bij de patiënt opkomen, en het gedrag dat daar weer uit voortkomt. Die
gedragingen houden de depressie in stand.
Bij de interpersoonlijke psychotherapie gaat de therapeut met de patiënt uitzoeken op
welk gebied van de intermenselijke relaties hij bijzonder kwetsbaar is.
Nogal wat patiënten kunnen baat hebben bij gedoseerde lichamelijke inspanning, zoals
hardlopen. Bij seizoensgebonden depressie kan lichttherapie iemand helpen
Meestal helpt dit goed.
Medicatie
Er zijn ook medicijnen tegen een depressie, zoals antidepressiva. Antidepressiva zijn wel een zwaarder middel en slaan niet altijd aan. Daarnaast moeten iemand die lang een antidepressivum gebruikt, dat gebruik ook kunnen afbouwen als de klachten over zijn. Een depressie kan vaak, maar niet altijd met medicijnen worden beïnvloed. Bij lichte
depressies volgt vaak een behandeling met SSRI's, selectieve serotonine�heropnameremmers. Bij een ernstiger depressie worden tricyclische antidepressiva
voorgeschreven. Ook deze middelen werken op zijn vroegst na een paar weken: de
stemming verbetert daarna, remming neemt af, er is minder angst, en het slapen gaat
beter. De bijwerkingen zijn er vanaf het begin. Ze zijn lastig (droge tong, obstipatie, niet
kunnen plassen, wazig zien, duizelig) en het valt niet mee de behandeling in je eentje
vol te houden. Nadat de medicijnen aangeslagen zijn dient de behandeling geruime tijd
voortgezet te worden. Als men te vroeg stopt is het gevaar aanwezig dat de depressie
terugkeert.
Noodsituaties
In een deel van de gevallen lukt het helaas niet om met medicijnen, begeleiding en
ondersteunende psychotherapie de depressie te stoppen. De patiënt kan zichzelf niet
meer handhaven en denkt vaker aan de dood. Dan kan de psychiater lithium aan de
behandeling toevoegen. Er bestaat een kans dat andere medicijnen, de MAO-remmers,
wel effect sorteren.
Als laatste redmiddel is een behandeling met elektroshocks (electroconvulsietherapie)
mogelijk. Deze behandeling is nodig bij patiënten die op geen enkele behandeling
reageren, vanuit de depressie volledig verstard raken en alle voedsel en zelfs vocht
weigeren. In een behoorlijk groot percentage lukt het met deze behandeling alsnog om hun stemming te verbeteren .
Zelfmoord gedachtes
Depressieve patiënten kunnen rondlopen met gedachten over de dood en plannen om te
stoppen met leven. Dat noemt men suïcidale gedachten en suïcidaal gedrag.
Behalve door stemmingsstoornissen komt suïcidaliteit ook voor bij een psychose
stoornis, vooral schizofrenie, bij alcoholmisbruik en bij sommige
persoonlijkheidsstoornissen, zoals de borderline persoonlijkheidsstoornis.
Het suïcidale gedrag kan verschillende doelstellingen hebben. Bij één patiënt kunnen
meerdere doelen tegelijk aanwezig zijn. De doelstellingen zijn meestal: een appèl, een
roep om hulp; mogelijk wraak nemen op iets of iemand; de wens kan zijn om van alles
af te zijn door het bewustzijn te stoppen; uiteindelijk kan het ook zijn dat iemand
werkelijk het dood-zijn zoekt.
Het is een fabeltje dat er geen gevaar zou zijn zolang iemand er maar over praat. Op
individueel niveau kan niets een suïcide betrouwbaar voorspellen, of het moest zijn dat
iemand laat merken met gedachten en plannen rond te lopen. Bij iemand die onrustig
laat weten geen uitweg meer te zien en bovendien agressieve impulsen heeft, voelt men
het gevaar naderbij komen. Artsen zijn verplicht om navraag te doen naar suïcidale
gedachten. Het is een fout als men dat achterwege laat.
Media
- Depressiegala (KRO-NCRV)
- #jesuisdepri (KRO-NCRV)
- Depressie (NTR/Het Klokhuis)
- Depressie (NTR/Doe even Normaal)