Trebuchet
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Een trebuchet (Frans: trébuchet) is een soort katapult die een lange arm gebruikt om een projectiel te werpen. Het was een veel voorkomende krachtige belegeringsmachine tot de komst van buskruit en kanonnen. Het ontwerp van een trebuchet maakt het mogelijk om projectielen met een groter gewicht over grotere afstanden te lanceren dan die van een gewone katapult.
Er zijn twee hoofdtypen trebuchets. De eerste is de tractie trebuchet, of mangonel, die mankracht gebruikt om de arm te zwaaien. Het verscheen voor het eerst in China in de 4e eeuw voor Christus. Westwaarts gedragen door de Avaren, werd de technologie door de Byzantijnen in de late 6e eeuw na Christus en door hun buren in de volgende eeuwen overgenomen.
De latere, en vaak grotere en krachtigere, contragewicht trebuchet, gebruikt een contragewicht om de arm te zwaaien. Het verscheen in zowel christelijke als islamitische landen rond de Middellandse Zee in de 12e eeuw en werd in de 13e eeuw door de Mongolen teruggebracht naar China.
Waar de term precies vandaan komt of betekent is niet helemaal duidelijk. De vroegste verschijning van de term "trebuchet" komt uit de late 12e eeuw. Het woord trabuchellus verscheen naast manganum en prederia in een document in Vicenza op 6 april 1189. Trabucha wordt tien jaar later gevonden met predariae bij de belegering van Castelnuovo Bocca d'Adda in een verslag van Iohannes Codagnellus. Het is echter onduidelijk of deze betrekking hadden op contragewicht-trebuchets.
Werking
De trebuchet is een samengesteld apparaat die gebruik maakt van het mechanische voordeel van een hefboom om een projectiel te werpen. Het zijn meestal grote constructies, met een lengte van alleen al de werpbalk tot 15 meter, waarvan sommige zelfs groter zouden zijn. Dat opgeteld bij het onderstel kom je al snel op 20-25 meter hoogte.
Een trebuchet bestaat voornamelijk uit een lange balk die is bevestigd door een as die hoog boven de grond is opgehangen door een stevig frame als onderstel, zodat de balk verticaal kan draaien over een brede boog (meestal meer dan 180 °). Aan het ene uiteinde van de balk is een slinger bevestigd om het projectiel vast te houden. Het projectiel wordt geworpen wanneer de werpbalk snel wordt gedraaid door kracht uit te oefenen op het andere uiteinde van de werpbalk. Het mechanische voordeel wordt voornamelijk verkregen door het projectielgedeelte van de werpbalk plus slinger veel langer te hebben dan het tegenovergestelde gedeelte waar de kracht wordt uitgeoefend - meestal vier tot zes keer langer. Dit heeft te maken met de natuurkundige momentkracht.
Het contragewicht is meestal een bak gevuld met zware stenen. Mannen trekken de werpbalk naar beneden en duwen het contragewicht omhoog. In de 'werpkom' of 'werpzak' (de sling) aan het einde wordt een projectiel gelegd. dat kan een steen zijn, maar bijvoorbeeld ook brandend materiaal. Op commando wordt het contragewicht losgelaten en het geheel slingert rond, waarbij op het einde van de draai het projectiel wordt weggeslingerd naar de vijand. Bij de latere en grotere trebuchets werden er lieren en blok en takel ingezet om het contragewicht omhoog te krijgen.
