Kerfstok
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Een kerfstok of telstok (of gewoon tel ) was een oud geheugenhulpmiddel dat werd gebruikt om getallen, hoeveelheden of zelfs berichten vast te leggen en te documenteren. Kerfstokken verschijnen voor het eerst als dierlijke botten gesneden met inkepingen tijdens het Laatpaleolithicum; een opmerkelijk voorbeeld is de Ishango Bone (het bot is zo'n 20.000 jaar jaar oud). Het werd al beschreven door Plinius de Oudere (23 - 79 na Chr.) over het beste hout om te gebruiken voor tellingen, en later door Marco Polo (1254 - 1324) die het gebruik van de telling in China vermeldt. Kerfstokken zijn voor tal van doeleinden gebruikt, zoals berichtenuitwisseling en planning, en vooral in de handel en juridische zaken.
Vaak werd er in middeleeuws Europa een tak van de hazelaar gebruikt en van krassen voorzien, wat de telling aangaf. Vervolgens werd de tal overlangs gesplitst zodat kopen en verkopen een 'kopie' hadden.
Tot in de tijd van Napoleon gaf deze werkwijze een wettig bewijs. Het is zelfs als betalingsmiddel gebruikt. In China werd er in bamboe gekerfd en van 1870-1940 werd dit gebruikt als betaalmiddel.
Het woord kerfstok bestaat nog in het gezegde Iets op je kerfstok hebben. Dat betekent: een aantal slechte dingen gedaan hebben. Dit is afgeleid van het gebruik in de herberg: wie veel op zijn kerfstok had, moest eerst de rekening betalen.