Lijst van Nederlandse spreekwoorden V-Z

Spreekwoorden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

Uitdrukkingen en gezegden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

vat

Wat in een goed vat zit verzuurt niet.

(ook: Wat in het vat zit verzuurt niet. )

Een belofte uit betrouwbare bron wordt zeker waargemaakt.

Holle vaten klinken het hardst.

Mensen die de minste kennis ergens over hebben, verkondigen vaak het meest nadrukkelijk hun mening.

veen

In het veen kijkt men niet op een turfje.

Waar iets in grote hoeveelheden voorhanden is, vindt men het niet zo erg als iemand er wat van meeneemt.

ver

Wat van ver komt is lekker.

Iets wat van ver komt, is bijzonder. Daarom denkt men dat het ook beter zal zijn.

verkeren

Het kan verkeren.

Het kan veranderen, de dingen blijven niet zoals ze zijn.

(afkomstig van Bredero, oorspronkelijk was het t Can verkeeren)

vis

De vis wordt duur betaald.

De visserij vergt veel opoffering (ook: kost mensenlevens).

(afkomstig uit het toneelstuk Op Hoop van Zegen (1900) van Herman Heijermans)

Een spiering is vis als er anders niet is.

Als je honger hebt, ben je niet kieskeurig.

vlieg

Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn.

Men haalt meer mensen over door een beloning in het vooruitzicht te stellen dan door te dreigen met straf.

vogel

Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.

Men moet datgene wat men heeft niet op het spel zetten voor een kleine kans om nog meer te krijgen.

Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.

Ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden.

In mei leggen alle vogeltjes een ei.

( Behalve de koekoek en de griet, die leggen in de meimaand niet. )

In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen.

voornemen

De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.

Een goed voornemen is van weinig waarde als men het niet in praktijk brengt.

voorzichtigheid

Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.

vorst

Als de dagen gaan lengen, gaat de vorst strengen.

Ook: Als de dagen lengen, gaan de nachten strengen.

Het koudste deel van de winter valt na de kortste dag.

vos

Als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen.

Als een sluw persoon doet alsof hij een goede verstandhouding op wil bouwen, moet je voorzichtig zijn.

Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken.

Mettertijd verandert het aanzien, maar niet de aard van het dier.

vriend

Vrienden in de nood, honderd in een lood.

Als men in nood verkeert, zijn de meeste vrienden weinig waard (van weinig gewicht). Een lood was ongeveer 15 gram (1/32 van een pond).

In nood leert men zijn vrienden kennen.

Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.

vuur

Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest.

Als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan.

waard

Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.

Iemand die zelf niet betrouwbaar is, heeft vaak geen vertrouwen in anderen (of ook: iemand die anderen niet vertrouwt, zal zelf ook wel niet betrouwbaar zijn).

wagen (risico nemen)

Wie niet waagt, die niet wint.

Ook al is de kans klein dat het lukt, het is toch de moeite waard om het te proberen.

wagen (transport)

Krakende wagens lopen het langst.

Nieuw hoeft niet altijd beter te zijn.

water

Als het water zakt, dan kraakt het ijs.

Elke oorzaak heeft gevolgen.

Geen water is hem te diep.

Hij durft alles te ondernemen.

Water bij de wijn doen.

Compromissen zien te sluiten.

wil

Waar een wil is, is een weg.

Als je iets beslist wilt, kun je ook een manier vinden om het te bereiken.

Voor elk wat wils

Er zit voor iedereen wel wat bij.

(afkomstig van Roemer Visscher, oorspronkelijk was het Elck wat wils)

wind

Wie wind zaait, zal storm oogsten.

Als iemand onenigheid veroorzaakt, kunnen heftige reacties het gevolg zijn.

Elke bos stro waait voor de wind.

Onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren.

Het is een kwade wind die niemand voordeel brengt.

Er is altijd wel iemand die van de omstandigheden weet te profiteren.

Zoals de wind waait waait z'n jasje.

Hij veranderd zijn mening elke keer weer.

winnen

Zo gewonnen, zo geronnen.

Wat je snel hebt gewonnen, kun je ook snel weer kwijt zijn.

woord

Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.

Een opmerkzame luisteraar kan een onduidelijke of onvolledige mededeling toch wel begrijpen.

Een man een man, een woord een woord.

Als je iets hebt beloofd, dan moet je je daar ook aan houden.

wijn

Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan.

Door alcoholgebruik verliest men zijn beoordelingsvermogen.

ijzer

Men moet het ijzer smeden als het heet is.

Handelen op het moment dat de omstandigheden gunstig zijn.

Men kan geen ijzer met handen breken.

Je kan het onmogelijke niet mogelijk maken.

zon

Na regen komt zonneschijn.

Na een periode van tegenslag, komt er een betere tijd.

Als de zon een mestvaalt beschijnt, dan verspreidt deze een onaangename geur.

Als je met goede wil ergens te veel aandacht aan besteedt kan het verkeerd opgevat worden.

Met alle goede wil van de wereld kun je sommige zaken nog niet verbeteren.

zout

Hij zal er geen zak zout eten.

Hij zal er niet lang blijven of het niet lang uithouden.

zuinig

Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen.

Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken.

zuivel

Zuivel op zuivel is werk van de duivel.

Als je boter op je brood hebt is ook kaas erop overdaad.

zwijgen

Spreken is zilver, zwijgen is goud.

Het is goed om ergens niet over te praten.

Of: Het is heel waardevol om iets geheim te kunnen houden.