Balans (boekhouden)

De balans is een overzicht van en schulden en bezittingen van een bedrijf. Het is ook mogelijk om een balans voor een gezin of persoon te maken. De balans bestaat uit twee kolommen: de activa (debet) en de passiva (credit). De activa zijn de bezittingen en de passiva zijn de schulden. Beide kolommen zijn in meerdere categorieën onderverdeeld.

Een balans heet zo omdat de activa en passiva altijd gelijk aan elkaar zijn. De totale som (het balanstotaal) is voor beide kolommen hetzelfde. Het overzicht is dus "in balans".

Indeling

Activa

De activa of debet bestaan uit alle bezittingen van een bedrijf. Die kunnen in de volgende categorieën verdeeld worden:

• Vaste activa: Dat zijn alle bezittingen die meer dan één jaar in bezit van het bedrijf blijven. Vaste activa zijn nodig om de activiteiten van een bedrijf uit te voeren. Voorbeelden zijn gebouwen, voertuigen, machines, meubels, installaties, etc. Bijvoorbeeld: Bij een broodjeszaak zijn de toonbank, de keukenapparaten en het gebouw vaste activa.
• Vlottende activa: Dat zijn alle bezittingen die minder dan één jaar in bezit van het bedrijf blijven. Vlottende activa bestaat voornamelijk uit de voorraad. Bijvoorbeeld: Een kledingwinkel heeft verschillende kledingstukken op voorraad. De winkel wil deze op zijn minst binnen één jaar verkopen (vaak sneller zelfs).
• Liquide middelen: Dat zijn het geld in de kas (dus de kassa en/of kluis) en het spaargeld wat makkelijk te gebruiken zijn. Bijvoorbeeld: Het geld in de kassa van een supermarkt is een liquide middel.

In sommige balansen vallen de liquide middelen onder vlottende activa.

Passiva

De passiva of credit bestaan uit alle schulden van een bedrijf. Die kunnen in de volgende categorieën verdeeld worden:

• Eigen vermogen: Dat is al het geld dat door aandeelhouders in een bedrijf is gestoken. Een bedrijf kan dat verhogen door (een gedeelte van) de winsten niet uit te keren aan de aandeelhouders. Het ingehouden deel wordt vervolgens gebruikt voor de reserves aan te vullen. Deze reserves zijn ook onderdeel van het eigen vermogen. Eigen vermogen is technisch gezien een schuld aan de aandeelhouders.
• Vreemd vermogen: Dat is al het geld dat bij banken of andere geldverleners (zoals bedrijven) geleend wordt. In de balans komen er twee categorieën vreemd vermogen voor:
  • Lang vreemd vermogen: Dat zijn schulden langer dan één jaar. Hierover moet vaak rente betaald worden. Een voorbeeld is een hypotheek (een lening voor een huis of gebouw).
  • Kort vreemd vermogen: Dat zijn schulden korter dan één jaar. Hierover moet vaak geen rente betaald worden. Een voorbeeld is als je vijf euro van een vriend leent. Vaak betaal je dat enkele dagen later terug.

In sommige balansen wordt vreemd vermogen als één categorie gezien.