Eerste Franse Keizerrijk
| Eerste Franse Keizerrijk Premier empire français
 | |
|---|---|
| Hoofdstad | Parijs |
| Talen | Frans |
| Religie | Rooms-katholicisme |
| Adellijk huis | Huis Bonaparte |
| Volkslied | Veillons au Salut de l'Empire |
| Bestuursvorm | Monarchie |
| Munteenheid | Franse frank |
Portaal  Frankrijk en Geschiedenis
| |
.svg)
Het Eerste Franse Keizerrijk, ook bekend als het Grotere Franse Keizerrijk of het Napoleontisch Keizerrijk, is de naam voor de periode waarin Napoleon Bonaparte keizer van Frankrijk was. Het Eerste Franse Keizerrijk bestond van 1804 tot omstreeks 1814/1815. Het Eerste Franse Keizerrijk was de opvolger van de Eerste Franse Republiek en werd opgevolgd door een restauratie van de Franse monarchie als koninkrijk. Naast het Eerste Franse Keizerrijk was er ook een Tweede Franse Keizerrijk, dat tussen 1852 en 1870 bestond.
In het begin van de 19e eeuw was het Eerste Franse Keizerrijk een belangrijk land, dat grote gebieden in Europa wist te veroveren. Onder de gebieden vallen onder meer Nederland, België en delen van Duitsland en Italië. Daarnaast waren er nog veel landen die "vriendjes" waren met het keizerrijk, zoals de Rijnbond (het huidige Duitsland) en Spanje. Nadat Napoleon voor de eerste keer verslagen werd, moet Frankrijk al deze gebieden afstaan.
Verloop
Ontstaan
In mei 1804 vertrouwde de Franse Senaat de macht toe aan Napoleon Bonaparte. Napoleon was al consul voor het leven, maar de Franse Senaat besloot dat Napoleon nu keizer werd. Na zijn dood zou de troon overgedragen worden op zijn zoon en zo verder. 15 jaar na de Franse Revolutie wordt er een nieuwe politiek systeem gemaakt. Hoewel Frankrijk weer een monarchie werd, was het Eerste Franse Keizerrijk niet zou als het Frankrijk onder de Franse koningen. De Franse koningen regeerde volgens het droit divin (goddelijk recht), oftewel god had hun de absolute macht gegeven. Verschillende waarden van de Franse Revolutie, zoals gelijkheid, werden toegepast in het Eerste Franse Keizerrijk. Drie weken werd deze beslissing door de Franse bevolking bevestigd.
Op 2 december 1804 in de Notre-Dame van Parijs stemde de toenmalige paus Pius VII in (onder druk) Napoleon te kronen. De kroning door de paus was nodig om te laten zien dat Napoleon steun had van de Rooms-Katholieke Kerk, die erg machtig was in grote delen van Europa. Napoleon trok echter de kroon uit de handen van de paus en kroonde zichzelf tot keizer. Op deze manier gaf Napoleon aan dat hij niet onder de kerk of enige ander gezag stond dan het Franse volk zelf.
Eerste jaren
In 1805 ontstond de Derde Coalitieoorlog, waarin Frankrijk er succesvol was. Napoleon viel het Heilige Roomse Rijk binnen. In 1806 dwong hij de keizer van het Heilige Roomse Rijk (die ook keizer van Oostenrijk was) om af te treden. Hierdoor viel het Heilige Roomse Rijk (wat al zo'n 800 jaar bestond) uiteen in honderden kleine Duitstalige staten. De meeste hiervan werden bondgenoten van Frankrijk en werden onderdeel van de nieuwe Rijnbond.
Eerder stichtte hij al het Koninkrijk Italië in het noorden van het huidige Italië. Dit werd opnieuw een vazalstaat van Frankrijk, waarvan Napoleon zelf koning was. De voormalige republiek Venetië werd onderdeel van dit koninkrijk. Napoleon maakte nog meer vazalstaten in Europa. Dit deed hij door familieleden van hem op de troon te zetten. Zo stichtte hij in 1806 het koninkrijk Holland, waar zijn broer (Lodewijk Napoleon Bonaparte) koning van werd. Ook zette hij broers en neefjes op de troon van het koninkrijk Napels, het koninkrijk Württemberg en het koninkrijk Westfalen.
Later wist Napoleon tijdens de Vierde Coalitieoorlog om delen van het koninkrijk Pruisen te veroveren. Ook werden Rusland en Pruisen gedwongen om vrede met hem te tekenen in 1807.
Het hoogtepunt
Frankrijk wist hierdoor vrede te sluiten met al haar bondgenoten, behalve het Verenigd Koninkrijk. Napoleon bood de Britten stukken land, maar de Britten weigerden deze. Hierdoor besloot Napoleon om het Continentaal Stelsel in te voeren. Dit was een handelsblokkade tegen het Verenigd Koninkrijk. Napoleon wist de steun te krijgen van Rusland in ruil voor Franse steun in de oorlog tegen het Ottomaanse Rijk. Rusland en Frankrijk voerden vervolgens een oorlog tegen Zweden, zodat deze ook onderdeel van het Continentaal Stelsel werden.
Ondertussen had Pruisen de helft van haar grondgebied verloren aan de Fransen. De Pruisen zagen dit als een vernedering. Napoleon kreeg daarom het advies om milder te zijn met zijn verdragen. Hij begon zich daarom te richten om zijn macht in Italië te vergroten. In Italië had de paus namelijk nog steeds een eigen land en claimde steeds meer macht. Uiteindelijk werd de Kerkelijke Staat ingenomen en de paus gevangen gezet. Op hetzelfde moment viel Napoleons leger Spanje en Portugal binnen tijdens de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1808. Frankrijk stootte de koning van Spanje van de troon. Napoleon maakte vervolgens zijn broer, Jozef Napoleon, koning van Spanje. De Spanjaarden waren hier niet van gediend en tot 1814 vond er een bloederige burgeroorlog in het land plaats. In december 1807 viel het Franse leger ook Portugal binnen. Portugal was namelijk een bondgenoot van het Verenigd Koninkrijk. De Portugese koninklijke familie moest vervolgens vluchtten naar Brazilië.
Problemen en verval
De situatie in Spanje voelde voor Napoleon als een mislukking. Ondertussen waren de Britten nog altijd het machtigste land op zee. Zij hadden ook het Kanaal in handen, wat een strategische plek was. De Britten konden Frankrijk namelijk makkelijk via het Kanaal aanvallen. Napoleon overwoog om het Kanaal over te steken, maar wist dat de Britten een te sterke vloot hadden. Ondertussen ontstonden er ook problemen met de Napoleons ministers en bondgenoten. Rusland leed zwaar onder het Continentaal Stelsel, Pruisen was nog steeds boos op Frankrijk en Zweden koos de kant van de Britten.
Ook waren de bevolkingen van veel bondgenoten niet blij met de dienstplicht. Ook in Frankrijk verloor hij steeds meer steun van onderdanen. De rijke Fransen waren ook niet blij met beperking van de persvrijheid en economische crisis in 1811. Op militair gebied werd Napoleon ook slordiger en nam meer risico's. Desondanks won Frankrijk nog de Vijfde Coalitieoorlog. Dit zou de laatste oorlog zijn die Frankrijk won.
Einde
Uiteindelijk brak Rusland weg van het Continentaal Stelsel en koos de kant van de Britten. Napoleon besloot toen om Rusland binnen te vallen tijdens de Zesde Coalitieoorlog. Napoleons invasie van Rusland wordt vaak gezien als het begin van zijn neergang. Het Franse leger was namelijk niet gewapend tegen de Russische kou. Het leger maakte de tocht naar Moskou, wat kort voor Napoleons aankomst in de brand werd gestoken. Onderweg waren ook alle dorpen en landbouwgronden platgebrand, waardoor het Franse leger uitgeput raakte. Napoleon werd in de val gelokt. Toen hij dit begreep, vluchtte hij snel naar Duitsland.
Oostenrijk en Pruisen sloten zich vervolgens aan bij de Russen en de Britten. Napoleons bondgenoten vielen een voor een om. In 1813 verloor Napoleon de macht over Nederland en in 1814 over Spanje. Zijn tegenstanders vielen vervolgens Frankrijk binnen. Op 30 maart 1814 gaf Parijs zich over en op 11 april besloot Napoleon om af te treden in het kasteel van Fontainebleau. Napoleon werd vervolgens verbannen naar het Italiaanse eiland Elba. In Europa vond vervolgens het Congres van Wenen plaats. Men besloot weer terug te keren naar de situatie van vóór de Franse Revolutie. Dit betekende o.a. dat Frankrijk weer een koninkrijk werd onder koning Lodewijk XVIII, de broer van onthoofde koning Lodewijk XVI. Deze situatie in Frankrijk werd Bourbonrestauratie genoemd, aangezien het huis Bourbon weer aan de macht kwam.
Napoleons 100 dagen
Terwijl het Congres van Wenen nog bezig was, ontsnapte Napoleon Bonaparte van het eiland Elba. Met zo'n 1.000 man en vier kanonnen ging hij bij Marseille aan land. Koning Lodewijk XVIII gaf de opdracht om Napoleon te laten oppakken, maar dit gebeurde niet. Sterker nog, de bevolking van Marseille en het leger sloot zich aan bij Napoleon. Lodewijk XVIII was namelijk erg onpopulair, aangezien hij net zo leefde als Lodewijk XVI. Koning Lodewijk XVIII ontvluchtte Frankrijk en Napoleon keerde terug naar Parijs. Hier zou hij uiteindelijk voor 100 dagen opnieuw keizer van Frankrijk worden.
Napoleons 100 dagen worden ook wel de Zevende Coalitieoorlog genoemd, aangezien zijn tegenstanders opnieuw tegen hem vochten. Napoleon werd na 100 dagen verslagen tijdens de beroemde slag bij Waterloo. Na de slag gaf hij zichzelf over de Britten. De Britten besloten hem uiteindelijk te verbannen naar het eiland Sint-Helena, waar het onmogelijk voor hem was om van te ontsnappen. Napoleon zou de rest van zijn leven op het eiland verblijven en stierf in 1821. In Frankrijk werd koning Lodewijk XVIII opnieuw teruggehaald en de Bourbonrestauratie ging door tot 1830.
Napoleons regime
Napoleon schafte de scheiding der machten, die er sinds de Franse Revolutie was, niet af. In plaats daarvan veranderde hij de manier waarop deze machten werkten. Zo werden de wetgevende vergaderingen teruggebracht. De wetgevende vergaderingen werden vervangen door staatsraden, die door Napoleon benoemd werden. De staatsraden bepaalden in feite welke wetten er waren. Deze wetten moesten door de Senaat goedgekeurd worden, maar dat was geen probleem. Napoleon benoemde de senatoren namelijk en gaf ze bovendien veel geld. Napoleon werkte samen met verschillende ministers, die erg bekwaam waren en hard werkten. Tegenstanders van het regime werden niet getolereerd. Er waren politieagenten die op tegenstanders jaagden in alle lagen van de bevolking. Er was ook sprake van willekeurige arrestaties en het opsluiten van mensen in gekkenhuizen en gevangenissen zonder eerlijk proces.
Frankrijk was toen ook verdeeld in departementen, die elk onder een prefect stonden. Dit is een soort gouverneur, die namens de regering werd benoemd. De prefecten benoemden weer de burgemeesters en gemeenteraden, behalve die van de grote steden. De burgemeester en gemeenteraden van de grote steden werden namelijk door ministerie van Binnenlandse Zaken benoemd. De minister van Binnenlandse Zaken was ook verantwoordelijk voor de dienstplicht, het benoemen van ambtenaren en het toezicht op kranten en theaters. De prefecten stuurden ook berichten naar de regering over de stand van zake in hun departement.