Sheng (muziekinstrument)
De Sheng (Chinees: 笙) is een mondgeblazen instrument uit China. Het bestaat uit verticale pijpen (bamboe of messing) waarin elke pijp een op toon gestemde vrij bewegende (trillende) tong zit die vergelijkbaar is met die van de mondharmonica. Het is een meerstemmig instrument en wordt in een toenemende mate van populariteit als solo-instrument gebruikt. Het instrument is verwant aan de khaen. In Japan wordt het de Shō (笙) genoemd en is vanuit China naar Japan gekomen, waarschijnlijk gedurende de Heian-periode (794 - 1185). De pijpen van de Shō zijn iets langer dan die van de Sheng.
Het is een van de oudste Chinese instrumenten, met afbeeldingen van zijn soort die teruggaan tot 1100 v.Chr. en er zijn originele instrumenten uit het Han- tijdperk (206 v.Chr.-8 n.Chr.) die tegenwoordig in musea worden bewaard. Traditioneel werd de sheng gebruikt als begeleidingsinstrument voor solo uitvoeringen. Het is een van de belangrijkste instrumenten in kunqu en enkele andere vormen van Chinese opera. Traditionele kleine ensembles maken ook gebruik van de sheng, zoals de blazers- en slagwerk-ensembles in het noorden van China. In het moderne grote Chinese orkest wordt het gebruikt voor zowel melodie als begeleiding.
De Sheng is gebruikt in de werken van een paar niet-Chinese componisten, waaronder Unsuk Chin , Jukka Tiensuu , Lou Harrison , Tim Risher , Daníel Bjarnason , Guus Janssen en Christopher Adler. Sommigen geloven dat Johann Wilde en Pere Amiot naar China reisden en de eerste shengs respectievelijk in 1740 en 1777 naar Europa brachten, hoewel er aanwijzingen zijn dat vrije tongen muziekinstrumenten vergelijkbaar met Shengs een eeuw eerder in Europa bekend waren.
De Sheng klinkt door te blazen of te zuigen in het mondstuk, en spelers kunnen min of meer een doorgaand geluid maken zonder pauze, door snel tussen de twee tonen te schakelen, vergelijkbaar met het spelen van een mondharmonica. De traditionele speelstijl is om twee of drie noten tegelijkertijd te laten klinken als een soort akkoord. De lucht komt via het mondstuk in een luchtkamer.
Onder in de pijpen zit een gat die open of dicht gehouden kan worden met een vingertop. Hiermee kan een keuze gemaakt worden welke toon er moet klinken. De hoogte van de toon is afhankelijk van de lengte van de pijp en de lengte van de tong die erin gemaakt is. Wordt het gaatje dicht gehouden, dan klopt de frequentie (trilling sterkte) van de tong met die van de luchtkolom in de pijpen en hoor je geluid. Is het gaatje open dan kloppen de beide frequenties niet meer, en blijft het stil.
Er zijn ook grotere modellen met meer pijpen die met knopjes bedient kunnen worden.
Links
- YouTube - Sheng instrument