Klankschaal
De klankschaal, ook wel en staande bel of klok genoemd. Het is een omgekeerde bel of klok (zonder klepel erin), van onderaf ondersteund met bijvoorbeeld een opgerolde doek of een kussen en met de rand naar boven. Dergelijke bellen zijn normaal komvormig en bestaan in een groot aantal maten, van enkele centimeters tot wel een meter in doorsnee. Ze worden vaak gespeeld door erop te slaan, maar sommige - bekend als klankschalen - kunnen ook worden gespeeld door een hamer rond de buitenrand te draaien om een aanhoudende 'zingende' toon te maken. Dit is vergelijkbaar met als je met een vochtige vinger langs de rand van een glas gaat, zoals bij de glasharp.
Deels is de klankschaal dus een slaginstrument. Geslagen kommen worden in sommige boeddhistische religieuze praktijken gebruikt om perioden van meditatie en chanten (soort zingen) te begeleiden. Geslagen en klankschalen worden veel gebruikt voor het maken van muziek, meditatie en ontspanning, maar ook voor persoonlijke spiritualiteit. Ze zijn populair geworden bij muziektherapeuten, klankgenezers en yoga beoefenaars .
Staande klokken zijn ontstaan in China. Een vroege vorm genaamd nao nam de vorm aan van een gesteelde beker, gemonteerd met de rand naar boven en aan de buitenkant geslagen met een hamer. De fabricage en het gebruik van klankschalen specifiek voor 'zingen' wordt beschouwd als een modern iets. Schalen die konden 'zingen', werden vanaf het begin van de jaren zeventig in het Westen geïmporteerd. Dat is tijdens de hippie-tijd (hippiecultuur). Sindsdien zijn ze een populair instrument geworden in het uit de VS afkomstige new-age genre dat vaak op de markt wordt gebracht als 'Tibetaanse muziek'.
Hoe het begon
Er zijn aanwijzingen dat de metalen bel zijn oorsprong heeft in China, tijdens de vroegst bekende Shang-dynastie (16e-11e eeuw v.Chr.). Mogelijk hebben ze iets te maken met graanschepjes. De Chinezen konden al grote klokken gieten ver voor onze Westerse jaartelling. Meestal werden die gebruikt bij allerlei rituelen. De klokken werden niet alleen van brons gemaakt, maar ook van gietijzer. Of er vroeger ook al 'zingende' klankschalen waren, is niet waarschijnlijk. Men ziet dat als iets moderns en het behoort ook niet tot de Tibetaanse muziek. Deze schalen zijn afkomstig uit Noord-India of Nepal.
De klankschalen worden ook gebruikt als kom gong bij de gamelan muziek.
Links
- YouTube - Klankschaal