Nederlands weer
Elke dag hebben wij te maken met het weer. Het is elke dag weer iets anders. We zeggen daarom ook wel eens "Er iets niets zo veranderlijk als het weer."
Maar wat is nu precies onderdeel van het weer? we kunnen de volgende onderdelen benoemen die te maken hebben met het weer: Temperatuur, Wind, en Neerslag
Verwar het weer niet met het klimaat. Het weer kan namelijk met de dag veranderen, maar het klimaat is het gemiddelde van de afgelopen 30 jaar.
al sinds 1706 verzamelen mensen in Nederland de gegeven van het weer. Als men van 30 jaar het gemiddelde uitrekent, dan spreek je van het klimaat.
"Het klimaat is de gemiddelde toestand van het weer in een groot gebied en over langere tijd (minimaal 30 jaar)". - Peters, A. (2016)
Een ezelsbruggetje: "Welke kleren jij nu draagt, doe jij voor het weer en de kleren die jij in jouw kast hebt, heb jij vanwege het klimaat."
Temperatuur
De temperatuur in een Nederland wordt bepaald door verschillende factoren.
Hoogteligging.
Hoe hoger iets is, hoe kouder het wordt. Voor elke 1.000 meter die jij omhoog gaat, wordt het 6 graden Celsius kouder. dit heeft te maken met de zonnestralen die door de dampkring gaat en de aarde verwarmt. deze warmte wordt dan afgegeven aan de lucht (vooral de koolstofdioxide in de lucht). hoe meer koolstofdioxide in de lucht, de warmer het wordt. Wanneer je steeds hoger gaat, wordt de lucht ijler. dit betekent dat er minder lucht per kubieke meter is, dus ook minder koolstofdioxide om de warmte op te nemen. met als gevolg dat het hoger dus kouder is.
Breedteligging
De breedteligging is de afstand tot de evenaar. Hoe hoger de breedte, de verder je van de evenaar af bent. dit is belangrijk voor de temperatuur.
wanneer de zonnestralen de dampkring door gaan en de aarde bereiken, hebben de zonnestralen al een hele afstand gereisd. Maar omdat de aarde een bol, raken de zonnestralingen niet alles op dezelfde manier. op de evenaar raken de zonnestralen de aarde op een rechte manier. Dezelfde stralen verwarmen zo een klein oppervlakte. Wanneer je verder van de evenaar afgaat, gaan de straling vanwege de ronding van de aarde anders. Deze stralen staan wat schuin. Dezelfde bundel van zonnestralen moet daarom een groter oppervlakte opwarmen.
Verhouding land/zee
Land wordt sneller warm dan water, maar koelt ook sneller af. Water heeft namelijk meer warmte nodig om 1 graden Celsius omhoog te gaan, dan een gelijke hoeveelheid land. Maar water behoudt deze warmte wel langer dan land. Het gevolg hiervan is, is dat de zee in de zomer langer nodig heeft om warm te worden, maar de warmte langer vasthoudt wanneer het in het rest van het land kouder wordt. Nu hebben we in Europa ook redelijk veel westenwinden. De wind neemt de lucht dan vanuit de Atlantische oceaan mee naar ons land en zorgt voor plaatselijke temperatuursverschillen.
Zeestromen
In de oceaan zijn verschillende stromingen. Deze stromingen nemen zowel warmte als kou mee. Het water rond de evenaar is warmer dan het water rond de polen (noord- en zuidpool). deze stromingen worden vooral veroorzaakt door wind en de zon. Door de vorm en de draaiing van de aarde hebben de stromingen een afwijking naar recht op de noordelijke helft van de aarde en een afwijking naar links op de zuidelijk helft.
maar omdat er continenten in de weg liggen en er diepteverschil in de oceaan is, wordt het patroon verstoord. In Nederland krijgen wij een stroom vanuit het Caribisch gebied. Deze stroom neemt het warme water mee naar het noordoosten van Europa.
Wind (zie ook wind)
Wind wordt veroorzaakt door verschil in luchtdruk. je hebt hoge luchtdruk en lage luchtdruk. Wanneer lucht wordt opgewarmd, wordt deze lichter dan koude lucht en stijgt vervolgens omhoog. Dit zorgt er vervolgens voor dat op dat gebied 'minder' lucht is, een laag luchtdruk gebied met daaromheen een hoog luchtdruk gebied. Nu wil lucht altijd en overal gelijk zijn. de lucht vanuit het hoge luchtdrukgebied, wil daarom naar het lage luchtdruk gebied. En wanneer die beweging tussen luchtgebieden plaatsvindt, noemen we de wind.
Hoe sneller dit gebeurt, hoe harder het gaat waaien. wanneer we de windsnelheid gaan meten, gebruiken we de schaal van Beaufort. deze heeft een schaal van 0 tot 12 en verteld hoe hard de wind waait.
| Nummer | Soort wind | Beschrijving |
|---|---|---|
| 0 | Windstil | Er is geen wind. eventuele rook gaat recht omhoog |
| 1 | Zwakke wind | eventuele rook drijft lichtjes; windwijzers en vlaggen bewegen niet |
| 2 | zwakke wind | Wegdrijvende rook geeft de windrichting aan; je kunt de wind voelen; blaadjes ritselen |
| 3 | Matige wind | lichtgewichtvlaggen bewegen een beetje; bladeren en twijgen ritselen |
| 4 | Matige wind | losse bladeren, stof en papier dwarrelen op |
| 5 | vrij krachtige wind | dunne takken met bladeren zwaaien heen en weer; kleine bomen beginnen te wiegen. |
| 6 | krachtige wind | grote takken bewegen; de wind gaat fluiten; paraplu's zijn bijna niet meer te houden. |
| 7 | Harde wind | bomen bewegen in hun geheel; tegen de wind in lopen gaat moeilijk. |
| 8 | stormachtige wind | boomtakken breken af; lopen is echt onmogelijk |
| 9 | storm | dakpannen waaien van de daken |
| 10 | Zware storm | grote takken worden afgerukt; bomen waaien om; huizen lopen schade op |
| 11 | zeer zware storm | bomen worden ontworteld en weggeblazen; schoorstenen worden afgerukt; daken worden zwaar beschadigd; auto's worden gekanteld. |
| 12 | orkaan | huizen worden vernield; wijdverspreide verwoesting |
Neerslag
Met neerslag wordt eigenlijk bedoeld: "Dat wat uit de lucht komt." Hieronder valt regen, sneeuw en hagel.
Deze neerslag heeft allemaal te maken met de waterkringloop. In deze kringloop wordt het water dat op aarde ligt verwarmt en daarna verdampt. Dit wordt waterdamp en stijgt omhoog de lucht in. Wanneer de lucht verwarmt wordt, dan zet het uit en kan het meer waterdamp vasthouden. eenmaal in de lucht, koelt het langzaam weer af (zie temperatuur waarom het afkoelt). De lucht krimpt weer een beetje, maar heeft nog steeds eenzelfde hoeveelheid waterdamp. de waterdamp wordt langzaam meer tegen elkaar aangeduwd tot waterdruppels en vormen een wolk. Deze kleine waterdruppeltjes kleven eerst aan kleine vaste dingetjes zoals stof en zijn nog zo licht dat ze blijven zweven in de lucht. langzaam maar zeker botsen de waterdruppeltjes tegen elkaar aan en de druppels worden steeds groter en zwaarder, zo ontstaat regen.
Sneeuw
Wanneer het kouder is, kunnen de waterdruppels ijskristallen gaan vormen en naar beneden vallen, je hebt dan sneeuw. soms valt er een mengsel van sneeuw en water uit de lucht. Dit noem je natte sneeuw
Hagel
Hagel ontstaat, wanneer er sterke stromingen lucht omhoog worden geblazen. deze blaast de waterdruppels meer omhoog, waar het kouder is en ze bevriezen. Zo vormen ze hagelstenen, de zware hagelstenen vallen naar beneden en de kleine, lichte hagelsteentjes worden nog een keer omhoog geblazen. Dit blijft zich herhalen totdat ze groot en zwaar genoeg zijn om naar beneden te vallen.
Links naar externe websites
Bronnen:
Peters, A., & Westerveen, F. (2016). Geowijzer (2e ed.). Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff.
Kersbergen, C., & Haarhuis, A. (2015). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum, Nederland: Coutinho.
Omroep NTR. (z.d.). Schooltv: De waterkringloop - Van regenwolk naar zee en weer terug. Geraadpleegd op 5 november 2018, van https://schooltv.nl/video/de-waterkringloop-van-regenwolk-naar-zee-en-weer-terug/
Omroep NTR. (z.d.-b). Schooltv: Neerslag - Hoe ontstaat regen, hagel en sneeuw? Geraadpleegd op 5 november 2018, van https://schooltv.nl/video/neerslag-hoe-ontstaat-regen-hagel-en-sneeuw/
Omroep NTR. (z.d.-c). Schooltv: Wat is luchtdruk? - Je kunt het niet zien, maar het is er altijd. Geraadpleegd op 5 november 2018, van https://schooltv.nl/video/wat-is-luchtdruk-je-kunt-het-niet-zien-maar-het-is-er-altijd/
Omroep NTR. (z.d.-d). Schooltv: Hoe ontstaat wind? - En wat zijn hoge en lage drukgebieden? Geraadpleegd op 5 november 2018, van https://schooltv.nl/video/waardoor-ontstaat-wind-en-wat-zijn-hoge-en-lage-drukgebieden/
Omroep NTR. (z.d.-e). Schooltv: Zeestromen en wind - Ze beïnvloeden de temperatuur. Geraadpleegd op 5 november 2018, van https://schooltv.nl/video/zeestromen-en-wind-ze-beinvloeden-de-temperatuur/