Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Te moeilijk Dit artikel is te moeilijk voor de kinderen van WikiKids. Wil jij het aanpassen zodat iedereen het kan begrijpen? Schrijftips vind je op deze pagina.

Verbeteren Dit artikel moet nog een beetje verbeterd worden. Wil jij WikiKids helpen? Het zou fijn zijn als je het verbetert.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een vorm van grensoverschrijdend gedrag, waarbij de ene persoon seksueel getinte opmerkingen maakt of intieme en seksuele handelingen bij een ander verricht, terwijl die andere persoon dat niet wil.

Met grensoverschrijdend wordt bedoeld dat er een grens wordt overgegaan. Namelijk dat een persoon te ver gaat als die (zonder dat dat mag) tegen de wil van iemand anders iets doet.

Wat is het probleem?

Dit is de reden waarom het een probleem is in de samenleving:

• Kinderen en jongeren zijn kwetsbaar wat seksualiteit betreft.
• Kinderen en jongeren krijgen twee keer zo vaak te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag, zowel fysiek (aanraking of iets dat nog verder gaat) als verbaal (nafluiten, foute opmerkingen en dergelijke).
• Eén op de tien meisjes is aangerand en/of verkracht.

Gevolgen

Volgens het model van Finkelhor en Browne heeft seksueel overschrijdend gedrag de volgende gevolgen voor het slachtoffer:

• Traumatische seksualisering: misvorming van psycho-seksuele ontwikkeling.
• Verraad: verminderd gevoel van veiligheid en vertrouwen in een ander.
• Machteloosheid: de eigen wil, eigen verlangen en behoefte en het gevoel van vertrouwen in eigen kunnen wordt stelselmatig miskend.
• Stigmatisering: de vorming van negatief zelfbeeld, zoals slecht te zijn en schuldgevoel.
• Herhaald slachtofferschap: kinderen en jongeren bij wie vaak de seksuele grens overschreden is zijn extra kwetsbaar opnieuw misbruikt te worden.
• Intergenerationele overdracht: een kind of jongere die seksueel misbruik meemaakt, loopt grote kans om later als volwassene zelf dit gedrag te vertonen.

Vlaggensysteem

Het vlaggensysteem is een hulpmiddel voor het herkennen van seksueel gedrag van kinderen en jongeren om op tijd te herkennen en duidelijk te beoordelen.

Het vlaggensysteem onderscheidt vier categorieën van seksueel gedrag van kinderen en jongeren namelijk: gezond gedrag, licht grensoverschrijdend, zwaar grensoverschrijdend gedrag en ernstig grensoverschrijdend gedrag.

Op basis daarvan kan een keuze en advies uit gemaakt worden en begeleiding of verwijzing worden gemaakt.

Bij het vlaggensysteem wordt met de kleuren van de vlaggen aangegeven hoe ver iemand over de grens gaat. Je hebt 4 kleuren met de volgende betekenissen:

• Groen: gezond gedrag hoort bij de leeftijd
• Geel: licht grensoverschrijdend gedrag
• Rood: zwaar grensoverschrijdend gedrag
• Zwart: ernstig grensoverschrijdend gedrag

Waarom het vlaggensysteem

Dit zijn de reden waarom een vlaggensysteem wordt gebruikt in de samenleving:

• Geseksualiseerde samenleving met weinig kennis
• Seksuele weerbaarheid beperkt
• Discussie over seks is vaak geladen en persoonlijk
• Er is een groot gevoel van verantwoordelijkheid
• Soms vooral risico's vermijden
• Seksuele ontwikkeling krijgt weinig ruimte
• Overreactie
• Men gaat vaak gesprek uit de weg
• Mistoestanden blijven toegedekt.

Normaliteitenlijst

Om goed met het vlaggensysteem te kunnen werken en te weten welke vlag het is, wordt gebruik gemaakt van zes criteria:

• Wederzijde toestemming: Wil het kind zelf, wil eventueel het andere kind ook, tussen kinderen: vinden beide kinderen het seksuele gedrag prettig?
• Vrijwilligheid: Kiest het kind er zelf voor, durft het / is het in staat om nee te zeggen?
• Gelijkwaardigheid: Zijn het kind en het andere kind even oud, sterk, slim, of is er sprake van machtsverschil?
• Context adequaat: is het seksuele gedrag gepast, stoort of choqueert het anderen in de omgeving niet?
• Ontwikkeling adequaat: Doet het kind niets waar het te jong of oud voor is, past het seksueel gedrag bij de ontwikkelingsleeftijd van het kind?
• Zelfrespect: Heeft het kind zicht op de gevolgen van zijn of haar gedrag, neemt het geen risico's die schadelijke gevolgen hebben?

Signaleren van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Om goed te signaleren moet je op de volgende dingen letten:

• Het hebben van een niet-pluis-gevoel bij je zelf is een belangrijk signaal. Probeer helder te krijgen wat je hebt gezien of gehoord of geroken. Neem dit serieus!
• Algemene signalen zoals:
• Vrij plotselinge emotionele- of gedragsverandering
• Sterke wisselingen in gedrag of stemmingen
• Plotselinge terugval van vaardigheden of fysiek functioneren
• Zelfbeschadigingsgedrag
• Plotseling overmatig alcoholgebruik of drugsgebruik
• Plotseling agressief of fysiek grensoverschrijdend gedrag
• Intiem of seksueel gedrag dat niet past bij de seksuele ontwikkeling
• Vermijden van situaties die voorheen plezierig waren.

Wanneer ernstige gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag

De gevolgen voor slachtoffers ervan kunnen ernstig zijn wanneer:

• het slachtoffer jonger dan twaalf is
• de dader een familielid is
• het kind zich moeilijk kan onttrekken aan seksuele contacten
• het misbruik vaak en/of gedurende lange tijd plaats vindt
• dwang, chantage of geweld wordt gebruikt
• er sprake is van penetratie
• de geheimhouding langer duurt.