Abel Tasman: verschil tussen versies

Versie van 3 feb 2021 14:35

Abel Tasman

Abel Tasman was een Nederlandse ontdekkingsreiziger. Hij werd geboren in 1603. In Lutjegast, een klein plaatsje in Groningen. Abel Tasman is degene die Nieuw-Zeeland, Tasmanië en Tonga heeft ontdekt. De Tasmanzee is vernoemd naar hem, omdat hij via die zee naar Nieuw-Zeeland is gevaren. De Maori's (de oorspronkelijke bevolking van Nieuw-Zeeland) woonden daar toen al een lange tijd. Omdat die het niet wilden dat er andere mensen op hun eiland kwamen, hebben ze een paar van Abels bemanningsleden vermoord.

Tasman maakte later nog een tweede expeditiereis. Hij wilde een snellere vaarroute vinden naar Zuid-Amerika, via de zuidkust van Papua-Nieuw Guinea maar dat lukte ook op de tweede reis niet. In 1648 had hij een derde expeditiereis naar de Filipijnen, zijn doel was: Spaanse schepen te onderscheppen. Het lukt echter niet om het Spaans galjoen te veroveren.

Tasman was ook één van de rijkste inwoners van Batavia.

De laatste jaren van zijn leven werkte hij als veerschipper op en rond het eiland Java. In oktober 1659 overleed Abel Tasman.

Reizen

Voordat Tasman begon met grote expedities was hij eerst al eens op reis geweest naar Batavia. Ook was hij mee geweest met een expeditie van Matthijs Quast naar Japan. Daarnaast was hij al eens naar Nederlands Formosa geweest. Tasman had dus al veel gereisd toen hij zijn eerste reis begon.

Eerste expeditie

Een tekening van de Moordenaarsbaai.

Op 14 augustus 1942 begon Tasmans eerste grote expeditie. Tasman vertrok met 2 kleine schepen: de Heemskerck en de Zeehaen. Op 5 september kwamen ze aan in Mauritius om wat goederen en post af te leveren dat ze voor hun mee genomen hadden. De schepen werden daar weer helemaal gerepareerd en volgeladen met brandhout, groente, fruit en andere levensmiddelen. Op 8 oktober ging de reis weer verder.

Nadat ze 9000 km gezeild hadden ontdekten ze op 24 november Tasmanië. Tasman noemde het land: Antonie van Diemensland, naar zijn opdrachtgever. Op 1 december ging de bemanning aan land om groente en zoet water te zoeken. Ze hoorden muziek en zaken rook maar de inheemse bevolking liet zich niet zien. Nadat er een vlag gepland was voeren de schepen weer verder naar het oosten.

Ontdekking van het eiland Amsterdam.

Op 13 december zagen ze weer land. Ze waren namelijk aangekomen bij de westkust van het Nieuw-Zeelandse Zuidereiland. Tasman noemde het ontdekte land Staetenland. Toen hij wat meer nar het noorden van het Zuidereiland gevaren was gingen de schepen voor anker. Toen ze voor anker gingen blies een Maori op een trompet waarop Tasman terug liet blazen op een trompet. Helaas kond de bemanning de Maori's niet goed verstaan. Toen 4 bemanningsleden de volgende dag aan land gingen werden ze door de Maori's vermoord. Dat was waarschijnlijk omdat de Maori's de trompetten als een oorlogssignaal hadden gezien. Tasman noemde de baai waar ze voor anker lagen toen Moordenaarsbaai.

Op 20 december kwam de expeditie langs de zeestraat tussen het Noorder- en Zuidereiland maar ze zagen het niet. Aan het begin van januari ontdekte hij de Driekoningeneilanden en op 20 januari ontdekte hij de Tonga-eilanden. Hij noemde het grootste eiland Amsterdam net als de Nederlandse hoofdstad. Op het eiland ruilde hij wat materialen die aan boord waren voor levensmiddelen zoals zoet water, varkens en kippen. Na 6 weken kwamen ze ten noordoosten van Nieuw-Guinea aan. De Papoea's die daar woonden hadden geen interesse in de voorwerpen die Tasman hen wilde verkopen. Op 15 juni 1944 kwam de bemanning weer aan in Batavia. Ze waren slechts 15 mannen verloren, dat was in die tijd erg goed want meestal overleden er veel meer bemanningsleden tijdens een lange expeditie

Tasmans eerste 2 expedities.

Tweede expeditie

De 2^e expeditie ging van start in 1944, Tasman bezocht de zuidkust van Nieuw-Guinea en ging toen terug via de noordkust van Australië die hij volledig in kaart bracht. Deze expeditie was eigenlijk een mislukking voor de VOC. Tasman was namelijk te weinig aan land gegaan, had geen goede handelsgebieden gevonden en vond ook geen betere zeeroutes. Sinds deze expeditie zou niemand tot James Cook de noordkust van Australië meer gaan verkennen.

Derde expeditie

In de maand april van het jaar 1648 kreeg Tasman weer de leiding over een expeditie. Hij moest met maar liefst 8 grote schepen, 900 zeelui en 250 soldaten gaan proberen om de Spaanse zilvervloot uit Mexico aan te gaan vallen en te beroven. Het was hun nog niet bekend dat in Europa vrede was gesloten. Dit mislukte, de Spanjaarden gooiden de lading overboord en brachten zichzelf tot zinken. De bemanning was erg teleurgesteld. De kust van de Filipijnen werd geplunderd.

Het eerste deel van de reis was nu mislukt maar nu moesten ze de koning van Thailand gaan helpen met zijn oorlog. Toen ze daar aankwamen had de koning zijn plannen gewijzigd waar door ze overbodig werden. Tijdens de reis had Tasman een matroos op laten hangen zonder dat er een rechtszaak plaats gevonden had. Toen hij in januari 1649 weer in Batavia aankwam moest hij een grote boete betalen en was hij zijn goede reputatie gedeeltelijk kwijt.

In 1652 nam Tasman ontslag bij de VOC. Hij was nu één van de rijkste inwoners van Batavia. In 1659 overleed hij zijn erfenis werd verdeeld over zijn vrouw en een dochter uit Tasmans eerste huwelijk. Ook werd er 25 gulden gestuurd naar de armenhulp van zijn geboorteplaats Lutjegast.

Vernoemingen

Abel Tasman National Park

Er zijn veel dingen naar Tasman. Er werden bijvoorbeeld rivieren, bergen en parken naar hem vernoemd in Nederland, Nieuw-Zeeland en Australië.

Nieuw-Zeeland

De Tasmanzee
Abel Tasman National Park (natuurpark)
Tasman glacier
Tasmanbay
Tasmanriver
Abel Tasmans (een muziekband)

Australië

Een monument
Tasmanbrigde
Een oorlogsschip

Nederland

Abel Tasmanbrug (Groningen)
Tasmanbrug (Utrecht)
En nog veel meer straten en pleinen.

Bron

Het leven van Abel Tasman

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{{Werk}}[[Bestand:AbelTasman.jpg |thumb|right|300px|Abel Tasman]]
+[[Bestand:AbelTasman.jpg |thumb|250x250px|Abel Tasman|alt=]]
 '''Abel Tasman''' was een [[Nederland]]se ontdekkingsreiziger. Hij werd geboren in 1603. In [[Lutjegast]], een klein plaatsje in Groningen. Abel Tasman is degene die [[Nieuw-Zeeland]], [[Tasmanië]] en [[Tonga]] heeft ontdekt. De [[Tasmanzee]] is vernoemd naar hem, omdat hij via die zee naar Nieuw-Zeeland is gevaren. De [[Maori|Maori's]] (de oorspronkelijke bevolking van Nieuw-Zeeland) woonden daar toen al een lange tijd.
@@ Regel 14: / Regel 14: @@
 === Eerste expeditie ===
+[[Bestand:Gilsemans 1642.jpg|miniatuur|Een tekening van de ''Moordenaarsbaai''.]]
 Op 14 augustus 1942 begon Tasmans eerste grote expeditie. Tasman vertrok met 2 kleine schepen: de ''Heemskerck'' en de ''Zeehaen''. Op 5 september kwamen ze aan in [[Mauritius]] om wat goederen en post af te leveren dat ze voor hun mee genomen hadden. De schepen werden daar weer helemaal gerepareerd en volgeladen met brandhout, groente, fruit en andere levensmiddelen. Op 8 oktober ging de reis weer verder.
 Nadat ze 9000 km gezeild hadden ontdekten ze op 24 november Tasmanië. Tasman noemde het land: ''Antonie van Diemensland'', naar zijn opdrachtgever. Op 1 december ging de bemanning aan land om groente en zoet water te zoeken. Ze hoorden muziek en zaken rook maar de inheemse bevolking liet zich niet zien. Nadat er een vlag gepland was voeren de schepen weer verder naar het oosten.
+[[Bestand:Tasman-dagboek-b.jpg|links|miniatuur|Ontdekking van het eiland ''Amsterdam''.]]
 Op 13 december zagen ze weer land. Ze waren namelijk aangekomen bij de westkust van het Nieuw-Zeelandse Zuidereiland. Tasman noemde het ontdekte land ''Staetenland''. Toen hij wat meer nar het noorden van het Zuidereiland gevaren was gingen de schepen voor anker. Toen ze voor anker gingen blies een Maori op een trompet waarop Tasman terug liet blazen op een trompet. Helaas kond de bemanning de Maori's niet goed verstaan. Toen 4 bemanningsleden de volgende dag aan land gingen werden ze door de Maori's vermoord. Dat was waarschijnlijk omdat de Maori's de trompetten als een oorlogssignaal hadden gezien. Tasman noemde de baai waar ze voor anker lagen toen ''Moordenaarsbaai''.
-Op 20 december kwam de expeditie langs de zeestraat tussen het Noorder- en Zuidereiland maar ze zagen het niet. Aan het begin van januari ontdekte hij de Driekoningeneilanden en op 20 januari ontdekte hij de Tonga-eilanden. Hij noemde het grootste eiland ''Amsterdam'' net als de Nederlandse hoofdstad. Op het eiland ruilde hij wat materialen die aan boord waren voor levensmiddelen zoals zoet water, varkens en kippen. Na 6 weken kwamen ze ten
+Op 20 december kwam de expeditie langs de zeestraat tussen het Noorder- en Zuidereiland maar ze zagen het niet. Aan het begin van januari ontdekte hij de Driekoningeneilanden en op 20 januari ontdekte hij de Tonga-eilanden. Hij noemde het grootste eiland ''Amsterdam'' net als de Nederlandse hoofdstad. Op het eiland ruilde hij wat materialen die aan boord waren voor levensmiddelen zoals zoet water, varkens en kippen. Na 6 weken kwamen ze ten noordoosten van Nieuw-Guinea aan. De Papoea's die daar woonden hadden geen interesse in de voorwerpen die Tasman hen wilde verkopen. Op 15 juni 1944 kwam de bemanning weer aan in Batavia. Ze waren slechts 15 mannen verloren, dat was in die tijd erg goed want meestal overleden er veel meer bemanningsleden tijdens een lange expeditie
+[[Bestand:Tasmanroutes.PNG|miniatuur|Tasmans eerste 2 expedities.]]
 === Tweede expeditie ===
+De 2<sup>e</sup> expeditie ging van start in 1944, Tasman bezocht de zuidkust van Nieuw-Guinea en ging toen terug via de noordkust van Australië die hij volledig in kaart bracht. Deze expeditie was eigenlijk een mislukking voor de [[VOC]]. Tasman was namelijk te weinig aan land gegaan, had geen goede handelsgebieden gevonden en vond ook geen betere zeeroutes. Sinds deze expeditie zou niemand tot [[James Cook]] de noordkust van Australië meer gaan verkennen.
 === Derde expeditie ===
+In de maand april van het jaar 1648 kreeg Tasman weer de leiding over een expeditie. Hij moest met maar liefst 8 grote schepen, 900 zeelui en 250 soldaten gaan proberen om de Spaanse zilvervloot uit Mexico aan te gaan vallen en te beroven. Het was hun nog niet bekend dat in Europa vrede was gesloten. Dit mislukte, de Spanjaarden gooiden de lading overboord en brachten zichzelf tot zinken. De bemanning was erg teleurgesteld. De kust van de [[Filipijnen]] werd geplunderd.
+Het eerste deel van de reis was nu mislukt maar nu moesten ze de koning van Thailand gaan helpen met zijn oorlog. Toen ze daar aankwamen had de koning zijn plannen gewijzigd waar door ze overbodig werden. Tijdens de reis had Tasman een matroos op laten hangen zonder dat er een rechtszaak plaats gevonden had. Toen hij in januari 1649 weer in Batavia aankwam moest hij een grote boete betalen en was hij zijn goede reputatie gedeeltelijk kwijt.
+In 1652 nam Tasman ontslag bij de VOC. Hij was nu één van de rijkste inwoners van Batavia. In 1659 overleed hij zijn erfenis werd verdeeld over zijn vrouw en een dochter uit Tasmans eerste huwelijk. Ook werd er 25 gulden gestuurd naar de armenhulp van zijn geboorteplaats Lutjegast.
 == Vernoemingen ==
+[[Bestand:Totaranui-NieuwZeeland.jpg|miniatuur|Abel Tasman National Park]]
 Er zijn veel dingen naar Tasman. Er werden bijvoorbeeld rivieren, bergen en parken naar hem vernoemd in Nederland, Nieuw-Zeeland en Australië.