Antonio Vivaldi

Voor het artikel over de gelijknamige bridger, zie Antonio Vivaldi (bridger)

Antonio Vivaldi

Antonio Lucio Vivaldi (Venetië, 4 maart 1678 - Wenen, 28 juli 1741) was een Italiaans violist, componist en priester, die vooral bekend is van De vier jaargetijden (en dan vooral de lente).

Levensloop

Antonio Vivaldi werd in Venetië geboren op 4 maart 1678, een dag waarop er ook een aardbeving was in die stad. Zijn vader was kapper en een zeer goede, professionele violist. Hij leerde Antonio als kind vioolspelen. Toen hij vijftien was, startte Antonio een priesteropleiding, die hij tien jaar later, in 1703 voltooide. Hij werd Il Prete Rosso ("De Rode Priester") genoemd omwille van zijn rode haar. Vivaldi had een slechte gezondheid en veel last van astma. Dat hinderde hem als hij de heilige mis moest opdragen. Daarom werd hij vanaf 1704 niet langer verplicht om missen te doen. Het kan ook zijn dat hij die niet meer mocht brengen omdat hij soms de misviering onderbrak om ideeën voor muziekstukken te noteren! Vivaldi hield er immers ook van om zelf te componeren. Later ging hij werken in een weeshuis, het Ospedale della Pietà. Hij gaf er zang, vioollessen en schreef muziek voor het meisjeskoor en -orkest. De muziek van Vivaldi werd erg gesmaakt en hij werd steeds bekender, ook in andere landen van Europa. In Venetië woonden immers veel rijke kooplieden die handel dreven in alle uithoeken van Europa. Zij hielpen de faam van Vivaldi verspreiden. Dat zorgde ervoor dat Vivaldi vanaf 1718 zelf ook regelmatig op reis ging. Verschillende Europese vorsten, edellieden en ook de paus bestelden muziekstukken bij hem. Als Vivaldi niet op reis was (naar Mantua, Milaan, Rome, Ferrara, Wenen, Praag,...), bleef hij allerlei taken uitvoeren voor het weeshuis. Maar het economisch klimaat in Europa verslechterde: er waren oorlogen, misoogsten, de handel werd bemoeilijkt, er heersten hongersnood en de werkloosheid nam toe. Ook het weeshuis kwam in geldnood en zag zich genoodzaakt om Vivaldi te ontslaan. Zijn laatste levensjaren heeft Vivaldi in Wenen doorgebracht. Daar is hij overleden in 1741.

Muziek

Vivaldi schreef in totaal:

• Meer dan 500 concerten, waarvan de meeste voor viool.
• 46 opera's
• 90 sonates
• Verschillende symfonieën
• Kerkmuziek

De muziek van Vivaldi is licht en vrolijk, passend bij de uitbundige stemming in het rijke noorden van Italië, waar veel tijd was voor ontspanning. Hij was de eerste componist die in zijn concerten partijen voor het hele orkest afwisselde met solopartijen voor één of meerdere instrumenten. Zijn composities zijn ook heel ritmisch en Vivaldi werkt vaak met herkenbare stukjes die als een soort van refrein meerdere keren terugkeren (ritornello's).

De Vier Jaargetijden is Vivaldi's bekendste werk. Dit stuk bestaat uit vier delen die oorspronkelijk als apart concert werden opgevoerd. Elk deel beeldt een seizoen uit, bestaande uit twee snelle stukken en 1 rustig stuk in het midden. Het is een voorbeeld van programmatische muziek, muziek die iets beschrijft of een verhaal vertelt. Aan de hand van gedichten bij de muziekpartituur wordt verduidelijkt wat de muziek probeert te verklanken: vb. een herder slapend in het gras, kabbelende beekjes, donder en bliksem, blaffende honden, fluitende vogels, het ruisen van de wind, ijs dat breekt....