Napoleon Bonaparte I van Frankrijk

Zoekje naar het artikel over het snoepje Napoleon? Klik dan hier!

Keizer Napoleon

Napoleone Buonaparte, later hernoemd naar Napoleon Bonaparte (Ajaccio, 15 augustus 1769 - Sint-Helena, 5 mei 1821), was de zoon van Carlo Bonaparte en Maria-Letizia Ramolino. Hij was keizer van Frankrijk van 1804 tot 1814 (en ook nog een aantal dagen in 1815). Hij kwam uit het Huis Bonaparte en werd in naam opgevolgd door Napoleon II van Frankrijk. In werkelijkheid kreeg koning Lodewijk XVIII van Frankrijk het land in handen.

Jeugd

Napoleone Buonaparte (zijn echte, Italiaanse geboortenaam) werd geboren in Ajaccio op het eiland Corsica. De familie van Napoleon hoorde tot de verarmde adel van Corsica. De ouders van Napoleon sloten zich aan bij de Franse regering op Corsica en daardoor kon de vader van Napoleon een studiebeurs voor Napoleon krijgen in Frankrijk. Napoleon ging naar de militaire school in Brienne, en later naar de militaire school in Parijs. Toen hij deze school verliet was hij tweede Luitenant van de Artillerie. Maar de jonge held zoekt naar carriéremogelijkheden en keert terwijl Frankrijk van alle kanten wordt aangevallen terug naar Corsica in een poging zich op te dringen als opvolger van Paoli, de vrijheidsstrijder. Het lukt hem in 1792 de positie van luitenant-kolonel te veroveren in de koningsgezinde Corsicaanse Nationale Garde. Voor het uitbreken van de Franse Revolutie vinden we de jonge Napoleon echter weer terug in Frankrijk; hij sloot zich hierbij aan. In Corsica was hij niet meer gewenst en verdacht van heulen met de vijand (Frankrijk). In 1793 nam hij, nu als kapitein van de revolutionaire artillerie, deel aan de verovering van Toulon op, door de Engelsen gesteunde, Franse koningsgezinnen. Onder leiding van Napoleon werd Toulon veroverd van de Engelsen.
Hierdoor kreeg de 24-jarige Napoleon een eervolle vermelding en werd daardoor benoemd tot Brigade-Generaal. Napoleon was een buitengewoon goede leerling, hij was goed in wiskunde en hield van geschiedenis en aardrijkskunde. Hij had een erg goed geheugen. Hij was als volwassene niet echt groot: ongeveer 1.67m maar viel hierin niet bijzonder op bij zijn tijdgenoten. De gemiddelde Italiaan van zijn generatie was van dezelfde lengte. Hij was een heel klein ventje, maar heel slim.

Napoleon in Egypte

Na de overwinningen in Italië (dat hij later zijn Koninkrijk Italië noemde) ging hij naar Egypte, want hij wilde ook gebieden in het Oosten hebben. De regering wilde eigenlijk dat hij oorlog tegen Engeland voerde, maar Napoleon was van mening dat de Engelsen het best bestreden konden worden door hun handel in het Oosten (met Brits Indië) te blokkeren. Hij behaalde de overmacht en trok via Malta Egypte binnen. Al snel veroverde hij Egypte, maar Engeland won enkele dagen later, op 1 augustus 1798, een zeeslag (Slag op de Nijl) en had daardoor het Middellandse Zeegebied in handen, waardoor Napoleons leger in Egypte vastzat. Ook Oostenrijk, Turkije, Rusland en Napels verklaarden de Fransen de oorlog. Hierdoor verloor Frankrijk al zijn bezittingen in Italië, op Genua na. Maar toen Napoleon de Franse toestand vernam, ontsnapte hij uit Egypte en trok naar Parijs.

Keizer Napoleon

In 1799 komt Napoleon in Frankrijk aan de macht. Hij vergelijkt zijn macht met die van de Romeinse keizers. Napoleon brengt zijn keizerlijke macht in beeld door symbolen van Romeinse keizers te imiteren, zoals adelaars en lauwerkransen. Ze komen volop voor op meubels uit de Empire-stijl (Empire is het Franse woord voor keizerrijk). Nadat Napoleon in 1798 met zijn leger door Egypte was getrokken, verschijnen er ook Egyptische versieringsmotieven in de kunst, zoals sfinxen en faraohoofden. Frankrijk geeft in deze internationale stijl weer de toon aan. Hij deed er alles aan Frankrijk weer op de been te krijgen, en hij begreep dat je een land het beste kon opbouwen als er vrede was. Napoleon bood Engeland en Oostenrijk vrede aan, maar deze waren het niet eens met de voorwaarden en besloten samen een bondgenootschap tegen Frankrijk te vormen. Hierdoor braken er weer nieuwe oorlogen uit, maar het leger van Napoleon won uiteindelijk toch. Op 9 februari 1801 werd in Lunéville het vredesverdrag door Oostenrijk en Napels getekend. Het bondgenootschap tussen Oostenrijk en Engeland was inmiddels verbroken. Door dit vredesverdrag kreeg Frankrijk weer in het grootste deel van Italië de macht. Later tekende ook Rusland het vredesverdrag.

Een paar jaar later als de Fransen heel erg ontevreden zijn over hun regering, pakt Napoleon zijn kans. Hij grijpt de macht en kroont zichzelf en zijn vrouw op 2 december 1804 in de aanwezigheid van Paus Pius VII in de Notre-Dame van Parijs tot keizer en keizerin.
Napoleon werd in eerste instantie door de Europese staten gezien als degene die in Frankrijk de onrust na de Franse Revolutie de kop wist in te drukken. Zijn veroveringsdrang en zijn monarchistische neigingen boezemden dan weer vrees in. Ook zijn zelfkroning tot keizer werd door de vorstenhuizen niet gewaardeerd. Vanaf 1803 kreeg Napoleon daardoor steeds meer vijanden. Engeland was de eerste die het bondgenootschap opzegde, daarna sloten Rusland, Zweden, het Heilige Roomse Rijk, Oostenrijk en Napels zich hierbij aan en samen verklaarden ze Frankrijk de oorlog. De Oostenrijkers vielen Beieren binnen en Napoleon vocht terug. Hij versloeg een groot Oostenrijks leger bij Ulm, en ging toen door naar Wenen en bezette de Oostenrijkse hoofdstad. De Oostenrijkse en Russische legers wilden Wenen terugveroveren maar dit lukte hen niet. Deze slag werd in Austerlitz beslecht.

Gezin

Napoleon was van 1796 tot 5 december 1809 getrouwd met Joséphine de Beauharnais. Hij adopteerde haar twee kinderen Eugène en Hortense, en ook hun nichtje Stéphanie. Zelf kregen ze geen kinderen, en daarom scheidden ze.
In 1810 trouwde Napoleon met Marie Louise van Oostenrijk, de lievelingsdochter van Keizer Franz I van Oostenrijk. Ze kregen een zoon:

• Napoléon François Joseph Charles (20 maart 1811 - 22 juli 1832)

Rusland slaat terug

Op 31 december 1810 liet Rusland weten geen bondgenoot meer te willen zijn van Frankrijk. Napoleon was het hier niet mee eens, en trok naar Rusland hij had het plan om heel Europa te veroveren. In 1812 maakten Frankrijk en Rusland zich dan ook klaar voor de oorlog. Toen de Russen zagen hoe groot het leger van Napoleon was, trokken ze zich terug. Op hun terugweg pasten ze de tactiek van de verschroeide aarde toe, ze vernielden alles wat maar bruikbaar zou kunnen zijn voor Napoleon, en vergiftigden zelfs de waterputten. In het leger van Napoleon braken allerlei besmettelijke ziekten uit, zoals tuberculose en vlektyfus. Napoleon had gedacht de Russen vlak over de grens al te verslaan en verder van het veroverde land te leven, maar moest een uitputtende tocht maken met schermutselingen en gebrek aan voorraden. Op 15 augustus, de verjaardag van Napoleon, bereikte zijn leger de Dnjepr. Confrontaties met het Russische leger werden door Napoleon gewonnen, maar doordat de Russen zich steeds verder terugtrokken werd hij steeds dieper Rusland ingelokt. Na 800 kilometer in 82 dagen bereikte hij Moskou. Op dat moment was al meer dan de helft van het leger van Napoleon omgekomen, en nog steeds had hij geen beslissende slag kunnen leveren. De Russische verliezen waren groter, maar de Russen konden deze nog aanzuiveren. Het Russische leger onder aanvoering van veldmaarschalk Michail Koetoezov had besloten Moskou niet te verdedigen, maar de stad te evacueren, en ook het leger oostelijk van Moskou terug te trekken. Napoleon kreeg Moskou wel, maar de tsaar hoefde zich niet over te geven. Bovendien staken de Russen ook hun eigen tweede hoofdstad in brand om zo Napoleon uit te putten. De Russen wilden geen vredesverdrag, en door tekort aan voedsel kon Napoleon niet anders doen dan zich terugtrekken. De grote brand in Moskou droeg zeker bij aan de Russische eindzege, maar de gouverneur Rostoptsjin beleefde er weinig plezier aan. Het aanstichten van de brand is hem tot zijn dood kwalijk genomen. De terugtocht uit Rusland was verschrikkelijk: Napoleon kwam terug op zijn besluit een andere route te nemen. Daar waren de boeren al op de heenweg geplunderd. De honger werd zo acuut dat de soldaten overgingen tot kannibalisme en ook insecten, katten en de kadavers van paarden opaten, die ze op de heenweg hadden achtergelaten. Na de herfstregens volgde een Russische winter, met temperaturen ver beneden het vriespunt. Behalve door ondervoeding overleden nu ook vele soldaten door bevriezing. Toen het leger de rivier de Berezina overstak, begaf een van de geïmproviseerde bruggen het, en vele soldaten kwamen in het ijskoude water om. Het leger werd steeds aangevallen, en toen ze op 18 december 1812 de Russische grens bereikten was nog ongeveer een derde van de soldaten in leven.

Napoleon is weer terug!

Nadat Napoleon de macht weer had overgenomen verklaarde hij slechts Frankrijk vreedzaam te willen regeren. De geallieerden geloofden hier niets van, dus stelde hij een nieuw leger samen. Rusland, Oostenrijk, Pruisen en Engeland maakten zich klaar voor een nieuwe oorlog, Napoleon moest zich verdedigen om niet al te kwetsbaar over te komen. Napoleon wilde in de Zuidelijke Nederlanden de Engelsen en de Pruisen verslaan, voordat ook de Oostenrijkers een leger konden sturen. De Fransen, de Engelsen en een klein contingent Nederlandse troepen troffen elkaar vlak bij Waterloo. Napoleon viel meerdere keren aan, maar de Engelsen, onder leiding van de hertog van Wellington, hielden stand en toen de Pruisen zich bij de Engelsen aansloten, verloor Napoleon op 18 juni 1815 de slag bij Waterloo. Door zijn soldaten aan hun lot over te laten, kon Napoleon ontsnappen. Hij vluchtte naar de havenstad Rochefort en wilde daarvandaan naar de Verenigde Staten. De haven werd door de Engelsen geblokkeerd, en Napoleon zag geen andere uitweg dan zich over te geven. Op 22 juni 1815 moest Napoleon voor de tweede keer afstand doen van de troon en dit keer voorgoed.

Overlijden

Het praalgraf van Napoleon in de Dôme des Invalides in Parijs.

Op 5 mei 1821 stierf Napoleon Bonaparte op Sint-Helena, hij was toen 51 jaar oud. Oorspronkelijk werd aangenomen dat hij was overleden aan kanker, waarschijnlijk maagkanker. Er zou hierbij sprake zijn geweest van een erfelijke vorm van diffuse maagkanker, omdat ook zijn zus, zijn vader en zijn opa aan vaderszijde vermoedelijk aan deze ziekte zijn gestorven. Uit later onderzoek is gebleken dat in zijn haar een hoge concentratie arsenicum aanwezig was, wat zou kunnen wijzen op moord. Recent onderzoek toonde echter aan dat die hoge concentraties arsenicum ook al in zijn haar aanwezig waren voordat hij werd verbannen. De ware doodsoorzaak kan dus alleen nog worden vastgesteld als er een autopsie (het bekijken van iemands lijk vanbinnen) op het lichaam mag worden uitgevoerd. Overigens werd arsenicum vaak voorgeschreven door artsen voor behandeling van maagklachten en psychische problemen. Napoleon had tijdens zijn succesvolle jaren al te lijden van maagklachten zodat hij dit middel waarschijnlijk van zijn eigen artsen al voorgeschreven kreeg.

Na zijn dood

Napoleons lichaam werd overgedragen aan Frankrijk en werd later in een paalgraf in de Dôme des Invalides te Parijs bijgezet. Dit is een van de bezienswaardigheden voor toeristen die de Franse hoofdstad aandoen. Napoleon was stichter van de dynastie Napoleon. Zijn broers werden geacht het huis Bonaparte te zijn. Tijdens zijn leven is hij twee maal getrouwd geweest. In beide gevallen had het huwelijk een politieke of dynastieke achtergrond. Het huwelijk met Joséphine de Beauharnais was gelukkig maar hij moest scheiden om zijn wankele keizerrijk een wettige erfgenaam te kunnen nalaten. Het huwelijk met de Oostenrijkse keizersdochter was een politieke alliantie. De jonge vrouw verliet haar echtgenoot toen zij de kans kreeg en weigerde zich in de zomer van 1815 of op Sint-Helena bij hem te voegen.

Geruchten over lengte

De meeste mensen zeggen dat Napoleon klein is. Dat is niet waar. Napoleon was 1 meter 67. Dat is groot in de periode waarbij leefde. De Engelsmannen Zijden dat om hem te beledigen dat deden ze wel vaker.

• 

Externe links

• Reportage met aandacht voor de intocht van de Fransen in 1795
• Webje Napoleon
• pruikentijd

Spelletje

• memory Franse tijd
• bordspel Napoeleon

Koningen en keizers van Frankrijk (lijst)

Hugo Capet (987-996) · Robert II (996-1031) · Hugo II (1017-1025, medekoning) · Hendrik I (1031-1060) · Filips I (1060-1108) · Lodewijk VI (1108-1137) · Lodewijk VII (1137-1180) · Filips II (1180-1223) · Lodewijk VIII (1223-1226) · Lodewijk IX (1226-1270) · Filips III (1270-1285) · Filips IV (1285-1314) · Lodewijk X (1314-1316) · Jan I (1316) · Filips V (1316-1322) · Karel IV (1322-1328) · Filips VI (1328-1350) · Jan II (1350-1364) · Karel V (1364-1380) · Karel VI (1380-1422) · Karel VII (1422-1461) · Lodewijk XI (1461-1483) · Karel VIII (1483-1498) · Lodewijk XII (1498-1515) Frans I (1515-1547) · Hendrik II (1547-1559) · Frans II (1559-1560) · Karel IX (1560-1574) · Hendrik III (1574-1589) · Hendrik IV (1589-1610) · Lodewijk XIII (1610-1643) · Lodewijk XIV (1643-1715) · Lodewijk XV (1715-1774) · Lodewijk XVI (1774-1792) · Lodewijk XVII (1792-1795; claim, nooit gekroond) Eerste Franse Republiek (1792-1804) Napoleon I (1804-1814/1815) · Napoleon II (1815) · Lodewijk XVIII (1814-1824) · Karel X (1824-1830) · Lodewijk XIX (1830) · Hendrik V (1830) · Lodewijk Filips I (1830-1848) Tweede Franse Republiek (1848-1851): Liberté, Égalité, Fraternité Napoleon III (1851-1870) Derde Franse Republiek (1870-1940)