Zonnestelsel: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k (→Venus: red.) |
(Tekst vervangen door "jonko=life") |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | jonko=life |
||
| − | Het '''zonnestelsel''' is het [[planetenstelsel]] waar wij in leven. Het is alles wat de [[zon]] bijeen houdt. |
||
| − | |||
| − | [[Image:zonnestelsel.jpg|thumb|400px|right|thumb|De belangrijkste [[hemellichamen]] in ons zonnestelsel. (niet op schaal): [[Zon|De zon]] en de [[Planeten| planeten]].]] |
||
| − | |||
| − | Ons zonnestelsel bestaat uit heel veel niks, met in het midden ons grootste [[hemellichaam]]: de zon. Dit is eigenlijk gewoon een [[Ster (hemellichaam)|ster]], maar dan een die heel dichtbij staat. |
||
| − | |||
| − | Ons zonnestelsel maakt deel uit van een [[sterrenstelsel]], de [[Melkweg]]. |
||
| − | |||
| − | == Planeten== |
||
| − | Het zonnestelsel heeft acht planeten: |
||
| − | |||
| − | * [[Mercurius]] |
||
| − | * [[maan]] |
||
| − | * [[Venus]] |
||
| − | * [[Aarde (planeet)|Aarde]] |
||
| − | * [[Mars (planeet)|Mars]] |
||
| − | * [[Jupiter (planeet)|Jupiter]] |
||
| − | * [[Saturnus]] |
||
| − | * [[Uranus (planeet)|Uranus]] |
||
| − | * [[Neptunus (planeet)|Neptunus]] |
||
| − | |||
| − | [[Pluto (dwergplaneet)|Pluto]] gold eerst ook als een echte planeet, maar werd in 2006 uitgeroepen tot [[dwergplaneet]]. |
||
| − | |||
| − | De planeet waar wij zelf op leven is de Aarde. In de hele Melkweg zijn nog heel veel meer planeten, die noemen we [[exoplaneet|exoplaneten]]. |
||
| − | |||
| − | De planeten op de afbeelding hiernaast staan in werkelijkheid veel verder van elkaar vandaan. Maar je kunt nu wel zien hoe groot ze zijn als je ze bij elkaar zou zetten. |
||
| − | |||
| − | Om planeten heen draaien [[Natuurlijke maan|manen]]. De maan die om de aarde draait is de [[Maan]]. |
||
| − | |||
| − | === Mercurius === |
||
| − | Mercurius is de kleinste planeet. Hij staat ook het dichtste bij de zon en dus bevindt hij zich vanaf de aarde gezien altijd in |
||
| − | de buurt van de zon.De zon overstraalt hem meestal, alleen bij zonsopgang en zonsondergang is hij te zien. Mercurius heeft |
||
| − | geen maan en is te klein om een atmosfeer te hebben. |
||
| − | En hij draait sneller rond de zon dan om zijn as. Een jaar is daar dus korter dan een dag. |
||
| − | |||
| − | === Maan === |
||
| − | er zijn veel manen in ons zonnestelsel. Saturus heeft er zelfs 52. Een maan is eigenlijk een brokstuk van en planeet of grotere maan. Die om een planeet draait. |
||
| − | |||
| − | === Venus === |
||
| − | Venus |
||
| − | Venus staat in de 2e rij naar de Zon toe, op iets meer dan 108 miljoen kilometer afstand van de Zon. Venus is genoemd naar de godin van de liefde. Omdat zij het helderst van alle planeten is en van alle planeten het dichtst bij de aarde staat, kun je Venus vanaf de aarde goed zien. |
||
| − | Waarschijnlijk was op Venus ooit veel water, net als op de aarde nu. Nu is Venus kurkdroog. Het is op Venus heet, bijna 500 graden (nog warmer dan op Mercurius). Water kookt al bij 100 graden en verdampt dan. Daardoor is er op Venus geen druppel water meer. Door al die waterdamp hangen er allemaal wolken om Venus. Deze weerkaatsen het zonlicht en dus zien we hem als ster. Venus heeft dus een wolkendeken. Daardoor blijft de warmte gevangen, en daardoor is het er ook nòg warmer dan op Mercurius. De heel dikke atmosfeer zou voor mensen giftig zou zijn om in te ademen. |
||
| − | |||
| − | Venus is overdekt met vulkanen en met lava. |
||
| − | |||
| − | === Aarde === |
||
| − | Vroeger dachten de mensen dat de Aarde het middelpunt van het heelal was. Nu weten we dat de aarde met nog 8 andere planeten om de zon draait in ons zonnestelsel. De zon is een enorme ster die de planeten verwarmt. Zonder die ster zouden wij hier nu niet kunnen leven. |
||
| − | |||
| − | === Mars === |
||
| − | [[Afbeelding:Mars_hubble_(WinCE).jpg|frame|right|220px|Mars]] |
||
| − | '''Mars''' is genoemd naar de oorlogsgod vanwege zijn rode kleur. In de stenen op Mars zit veel ijzer. Het ijzer is gaan roesten. Verroest ijzer is roodbruin. Ook op Mars was ooit water te vinden. Nu is op Mars alleen nog ijs te vinden. Net als de aarde heeft Mars ijskappen op de noord- en zuidpool. Geleerden denken dat op Mars misschien ooit leven was. |
||
| − | Omdat Mars zo ver van de zon afstaat, is het er heel koud. Op de koudste dagen is het zo'n 140 graden Celsius onder nul. Op de allerwarmste dagen is het soms wel 20 graden Celsius. De temperatuur verschilt zo, omdat er geen dampkring is. De Amerikanen hebben er een sonde naartoe gestuurd, die heeft er een jaar over gedaan om er te komen. Mars heeft twee manen : Phobos en Deimos |
||
| − | |||
| − | === Jupiter === |
||
| − | Jupiter is de koning van onze planeten . Deze reus is tweeënhalf keer zo zwaar als alle andere planeten bij elkaar. De aarde past zo`n 1300 keer in Jupiter, maar omdat hij voornamelijk uit lichte gassen bestaat, weegt de planeet slechts 318 keer zoveel |
||
| − | als de aarde. |
||
| − | |||
| − | === Saturnus === |
||
| − | Saturnus, de op een na grootste planeet van ons zonnestelsel en de zesde vanaf de zon, is de verste planeet die we zonder telescoop |
||
| − | kunnen zien. Hij is zo`n tien maanden per jaar zichtbaar en wordt omringt door een opmerkelijke reeks ringen (maar daar heb je wel |
||
| − | een telescoop nodig om ze te zien. |
||
| − | |||
| − | === Uranus === |
||
| − | De planeet Uranus werd in 1781 ontdekt en heette toen Georgium Sidus. Later werd de planeet vernoemd naar Oeranos, de Griekse god van de hemel. |
||
| − | Uranus is ontdekt door William Herschell. |
||
| − | Een van Uranus' manen, Mimas, heeft een grote krater, die heet de Herschell krater. Toen in 1989 een [[ruimtevaartuig]] voorbij vloog, bleek dat Uranus niet één, maar zevenentwintig manen heeft! Ook werden wolken en vlekken op de planeet gezien. Uranus heeft ook ringen. Bij helder weer kun je Uranus vanaf de aarde zien. Uranus' ringen werden ontdekt toen een ster een paar keer knipperde, voor hij achter Uranus verdween. Hij knipperde 9 keer. Door de ruimtesonde kwamen daar nog twee onvolledige ringen bij. Ook is ontdekt dat hij op zijn kant ligt. Hij ligt 97.6 graden uit het lood. Verder weten we er haast niets van. Uranus is veel te ver weg van de Aarde. Er is ooit een satelliet heen gestuurd en die heeft er wel 10 jaar over gedaan om in de buurt van Uranus te komen. Uranus is een planeet die bestaat uit ijs. |
||
| − | |||
| − | === Neptunus=== |
||
| − | Neptunus is genoemd naar de god van de zee, maar toch is op Neptunus nergens water. Neptunus is vanaf de zon gezien de achtste en laatste planeet in ons zonnestelsel. Neptunus is vanaf de aarde niet goed te zien. In 1989 is de planeet door een ruimtevaartuig bezocht. Zo weten we dat Neptunus vier ringen heeft. |
||
| − | Op Neptunus raast een enorme storm waarbij het heel hard kan waaien. Op Neptunus komen dan ook de hoogste windsnelheden voor van alle planeten in ons zonnestelsel! |
||
| − | Verder weten we er bijna niets van, hij is veel te ver weg. |
||
| − | |||
| − | === Pluto === |
||
| − | Aan de rand van het Zonnestelsel bevindt zich Pluto, bijna 6000 miljoen kilometer van de Zon vandaan. Daar is het ijskoud, ongeveer 270 graden onder nul. |
||
| − | Pluto is genoemd naar de god van de onderwereld. |
||
| − | |||
| − | Pluto bestaat uit een mengeling van ijs en gesteente. |
||
| − | |||
| − | Pluto draait in 248 aardse jaren om de zon. Niet in een rondje, maar in een [[ellips]] (ei-vorm). Soms staat Pluto daardoor dichterbij, soms weer verder weg! Pluto is zo ver weg, dat nog geen ruimtevaartuig is geweest. Pluto heeft ook een maan, Charon, die bijna half zo groot is als Pluto zelf. Deze maan is ontdekt door James Christy en Robert Harrington. Charon is 19.570 km. |
||
| − | |||
| − | == Uitleg == |
||
| − | In de volgende kopjes volgt meer uitleg over bepaalde planeten, wat hun kernmerken zijn en wat hun functie is in ons zonnestelsel. |
||
| − | |||
| − | === Rillingen en zwellingen === |
||
| − | De witte wolkenringen rond Jupiter worden zones genoemd en de roodbruine ringen banden. Ondanks zijn enorme afmetingen draait Jupiter in |
||
| − | 9 uur een 55 minuten om zijn as en is daarmee de snelst ronddraaiende planeet. De wolken bij de evenaar hebben daardoor een snelheid van 45.000 km/u, terwijl de equatoriale zone opgestuwd wordt. |
||
| − | |||
| − | === Ringenspel === |
||
| − | De ringen van Saturnus zijn zo opvallend, dat we vaak van de geringde planeet spreken (ook al hebben Jupiter, Uranes en Neptunus ringen). Er zijn 3 hoofdringen, die zo groot en helder zijn dat je ze vanaf de aarde met een kleine telescoop |
||
| − | kunt zien. Van binnen naar buiten heten ze C, B en A Verder naar buiten liggen F, G en E. |
||
| − | |||
| − | === Warm en koud === |
||
| − | De naar de zon gekeerde zijde van Mercurius wordt erg warm, vooral bij de evenaar, waar de zon hoog staat en de straling het |
||
| − | sterkst is. Het Carloris Bassin ligt in een warm land, Caloris. Dit is [[Latijn]] voor warmte.Het kan er 430 C worden, warm |
||
| − | genoeg om lood te smelten. Ondanks die warmte zij er aanwijzingen dat er op de bodem van diepe kraters bij de poolgebieden |
||
| − | bevroren water is. |
||
| − | |||
| − | == De geboorte van het zonnestelsel == |
||
| − | Alles in het zonnestelsel- de zon de planeten, manen kleine objecten- is zo`n 5 miljard jaar geleden geboren uit een enorme, |
||
| − | rondzwevende wolk van stof en waterstofgas, die zich begon samen te trekken . Op een gegeven moment werd de zon in het dichte |
||
| − | en hete midden van de wolk geboren. De rest vormde een draaiende schijf, de zonnenevel. |
||
| − | |||
| − | ==Externe links== |
||
| − | * [http://videotheek.surfnet.nl/play_proxy/mmc/28513/reis_door_het_zonnestelsel_hoge_resolutie.wmv Video: in 1 minuut door ons zonnestelsel] |
||
| − | * [http://webpad-zonnestelsel.yurls.net/ Webpad zonnestelsel] |
||
| − | * [http://www.webkwestie.nl/planeten/ Webkwestie Planeten] |
||
| − | *[http://www.google.nl/imgres?start=185&biw=1280&bih=709&tbm=isch&tbnid=K-pdh5aVx_8mBM%3A&imgrefurl=http%3A%2F%2Fwww.taptoe.nl%2Fpoorter%2Fbook%2Fhet-mysterie-in-de-ruimte%2Fzonnestelsel&docid=M8GeIb_oIGMzaM&imgurl=http%3A%2F%2Fwww.taptoe.nl%2Fwordpress%2Fwp-content%2Fuploads%2F2013%2F02%2Fzonnestelsel.jpg&w=350&h=270&ei=Kl4pU43zFsmw0QW38YCoCg&zoom=1&ved=0CA8QhBwwAjjIAQ&iact=rc&dur=529&page=11&ndsp=20 ''Taptoe mysteries''] |
||
| − | == Andere projecten met dit onderwerp == |
||
| − | * [http://nl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Zonnestelsel Wikijunior], op [[Wikibooks]] |
||
| − | {{Zonnestelsel}} |
||
| − | [[Categorie:Ruimte en heelal]] |
||
| − | |||
| − | [[fr:Système solaire]] |
||
| − | [[it:Sistema solare]] |
||
| − | [[en:Solar System]] |
||
| − | [[es:Sistema Solar]] |
||
| − | [[ca:Sistema Solar]] |
||
Versie van 5 feb 2016 14:49
jonko=life