Volksverhaal

Een volksverhaal is een verhaal met een vaste opbouw (begin, midden, einde) en gaat over handelende personen. Volksverhalen werden aanvankelijk mondeling doorverteld tussen (groepen) mensen en daarbij doet het er niet toe hoe oud het is. Pas veel later zijn deze verhalen ook opgeschreven.

Een volksverhaal kan streekgebonden zijn, maar oorspronkelijk ook ergens anders vandaan zijn gekomen. Meestal valt niet meer te achterhalen waar het verhaal het eerst verteld is en door wie. Het is meestal anoniem van oorsprong. Daarom is vaak niet meer te achterhalen of een verhaal waar gebeurd is, maar vaak zit er wel een kern van waarheid in.

Tot het volksverhaal (in elk geval bij ons in de lage landen) rekenen we de anekdote, de legende, de mop, de mythe, de sage en het sprookje. Ook een zogeheten exempel en de kwispel behoren tot de volksverhalen.

Mythen of mythologie zijn ook een soort volksverhalen, maar deze hebben een meer godsdienstig of geloofs karakter en zijn veel wijder verspreid. Het onderscheid tussen een volkverhaal en een mythe is dan ook niet erg duidelijk te maken.

Ook de verhalen die behoren bij de volksfeesten zoals Sinterklaas, Kerst, Pasen en Sint Maarten hebben een mytisch karakter.

Het verschil in de bovengenoemde typen volksverhalen is met name dat de legende een christelijk volksverhaal is, de mythe gaat over goden en mythische wezens, de sage een volksverhaal is dat zich afspeelt op een specifieke plaats en tijd met een vaak angstaanjagende gebeurtenis en dat het sprookje zich afspeelt op een onbepaalde (willekeurige) plaats en tijd, met gewoonlijk een gelukkige afloop heeft.