Friedensreich Hundertwasser

Hundertwasser in 1998 te Nieuw-Zeeland

Friedensreich Hundertwasser, geboren als Friedrich Stowasser (Wenen, 15 december 1928 – Queen Elizabeth 2, 19 februari 2000) is een Oostenrijkse architect en kunstenaar. Hundertwasser is één van de bekendste moderne Oostenrijkse architecten. Hij staat bekend om zijn gebouwen met organische vormen, vele kleuren en oog voor natuur. Hundertwasser was één van de voorvechter voor een bouwwijze, die zowel natuur- als mensvriendelijk was. Zijn gebouwen zitten ook vol met ideeën, die door hemzelf bedacht zijn, zoals de boomhuurder (een boom dat uit een gebouw komt).

Bekende creaties van Hundertwasser zijn de Hundertwasserkerk in Bärnbach en het Hundertwasserhaus in Wenen. In zijn geboortestad Wenen is ook een museum aan hem gewijd, waar veel van zijn kunstwerken te zien zijn. Het museum zelf is ook door Hundertwasser zelf ontworpen.

Levensloop

Hundertwasser (links) in Hannover in 1965

Hundertwasser groeide op in Oostenrijk, dat zich enkele jaren na zijn geboorte bij Duitsland voegde (Anschluss). Hundertwasser kwam zelf uit een Joodse familie, maar wist zich voor te doen als katholiek. Zijn vader, die overleden was, was katholiek. Dit kwam als geloofswaardig over. Hundertwasser en zijn moeder wisten op deze manier onherkenbaar te blijven.

Op de basisschool merkte leraren op dat Hundertwasser opmerkelijke kleuren gebruikte. In 1948 studeerde hij drie maanden aan de Weense kunstacademie. Tussen 1949 en 1951 maakte hij studiereizen naar onder meer Parijs, Italië, Spanje en Marokko. Hundertwasser verzette zich tegen het feit dat de architectuur te weinig oog had voor de mens. Hij werd vrienden met de Franse kunstschilder Rene Brô. In 1958 trouwde Hundertwasser met Herta Leitner, maar twee jaar later scheidden ze. In 1962 trouwde hij met de Japanse kunstenares Yuko Ikewada, di hij vier jaar later ook scheidde.

Hundertwasser werd bekend als kunstenaar en hield zich vanaf de jaren 50 bezig met architectuur. Ook ontwierp hij vlaggen, postzegels, munten en folders. Hij ontwierp een alternatieve vlag voor Nieuw-Zeeland en postzegels voor Oostenrijk, Kaapverdië en de Verenigde Naties. In de jaren 70 kocht Hundertwasser een landgoed op Nieuw-Zeeland, waar hij een groot deel van het jaar zelfvoorzienend leefde. Alles wat hij nodig had, werd op het land zelf geproduceerd. Vanaf de jaren 80 werden zijn ideeën en ontwerpen uitgevoerd.

In 2000 overleed Hundertwasser op 71-jarige leeftijd als gevolg van een hartaanval. Hij werd begraven op zijn landgoed in Nieuw-Zeeland bij zijn vader en moeder. Zoals Hundertwasser wilde, werd er een boom op zijn graf gepland. Volgens Hundertwasser zijn de energie uit zijn lichaam doorgegeven worden aan de boom.

Werk

Het Hundertwasserhaus in Wenen

Het interieur van een kantoorgebouw in Goor

Gebouw in Maagdenburg

Kunstwerken

Hundertwasser schilderde veel schilderijen tijdens zijn leven. In zijn schilderijen maakte hij gebruik van veel kleuren. Net als in zijn gebouwen is geen lijn recht, maar vaak lopen de lijnen wel parallel. Hundertwasser was gefascineerd door het spiraal en dit komt ook in veel gebouwen terug. Hundertwassers schilderijen zijn vaak abstract, maar hij maakte ook schilderijen in dezelfde stijl van gebouwen.

Veel van Hundertwassers schilderijen zijn tegenwoordig te zien in zijn oude woonhuis, dat hijzelf ontwierp. Dit huis is tegenwoordig een museum.

Architectuur

De architectuur van Hundertwasser is in heel Oostenrijk bekend. Hundertwasser wordt ook wel de Antoni Gaudí van Oostenrijk genoemd. Gaudí was een Spaanse architect en Hundertwasser raakte geïnspireerd door zijn gebouwen. Ook raakte Hundertwasser geïnspireerd door de jugendstil, een bekende kunst- en architectuurstijl uit het begin van de 20e eeuw. Hundertwassers huizen bevatten veel vreemde, maar duurzame materialen. Veel buitenmuren zijn betegeld met keramiek in felle kleuren, aangezien dit verf scheelt. Ook was Hundertwasser gek op torentjes met ui-vormige daken bovenop gebouwen; een idee dat hij van Gaudí had geleend.

Volgens Hundertwasser had de mens drie huiden. De eerste huid was het menselijk vel, de tweede huid de kleding en de derde huid het huis. Hundertwasser vond dat het huis zowel mens- als natuurvriendelijk moest zijn. De mens en natuur moesten van het gebouw kunnen genieten. Hundertwasser bouwde ook in een tijd, waarin veel sombere, eentonige huizen werden gebouwd en natuur in rap tempo verdween. Hundertwasser kwam hierdoor met zijn eigen praktische ideeën:

• Boomhuurder; uit de gevel van een gevel kwam een boom. Deze boom had zijn wortels in een soort van bak in het gebouw en kreeg water door de regen. De bomen zorgden in de zomer voor verkoeling en schaduw en in de winter juist voor licht (aangezien de bomen dan kaal zijn). De boom is hierdoor een soort van natuurlijk gordijn.
• Het hangen van waterzuiverende planten aan de gevel. Op deze manier werd het regenwater op natuurlijke wijze gefilterd.
• Vensterrecht; vanuit het venster moest een bewoner ieder deel van de gevel kunnen bereiken. Op deze manier kon een bewoner de gevel een ander kleurtje geven als hij/zij dit wilde. Tegenwoordig is het overigens verboden om dit met Hundertwassers gebouwen te doen, aangezien ze als erfgoed beschermd worden.

In zijn gebouwen komen ook vaak huizen voor met platte daken. Op deze daken zijn dakterrassen met tuinen en bomen aangelegd. De dakterrassen dienen als tuin voor de mensen in de stad en een plaats waar de natuur plek heeft in de stad.

Hundertwasser had ook huizen bedacht die half onder de grond liggen. In zijn ontwerp voor kuuroord Bad Blumau zien we dat alle huizen slechts aan de voor- en achterkant niet ingegraven zijn. Het grasveld loopt over het dak. Hundertwasser vond dat de mens op deze manier iets teruggaf aan de natuur, aangezien het ook veel van de natuur gebruikte.

Bronnen

• Artikel op Wikipedia
• Preindl, E.L. & Gieseking, B. (2017). Van het Keizerlijk Slot Schönbrunn tot de Sprookjeskastelen van Hundertwasser. Uitgeverij: Medienvertrieb GesmbH.